Drie verzekeraars schrijft hij aan. Bij de eerste krijgt hij meteen nul op het rekest vanwege zijn ‘hoge’ leeftijd. Bij een tweede verzekeraar loopt het ook vrij snel spaak vanwege de combinatie leeftijd en gewicht. ‘Ik ben vrij zwaar gebouwd. Voor de verzekeraar is dat dan een extra risico. Maar ik leef gezond, ik rook en drink niet en ik sport regelmatig, en ben niet vaak ziek. Het zit gewoon in de familie.’

Premie van 1100 euro per maand

Bij de derde verzekeraar krijgt John hoop. Hij kan zich melden voor een medische keuring. Afhankelijk van de keuring bieden ze hem een offerte aan. ‘Een arts heeft me van top tot teen nagekeken. Ik ben er een halve dag mee bezig geweest.’ Maar ook deze verzekeraar vindt zijn leeftijd, in combinatie met zijn BMI, een risico. ‘Ik kreeg een aanbod om me te verzekeren, voor maar liefst 1100 euro per maand.’ Dat bedrag is voor John niet op te brengen. Het is crisis in de bouw en hij kan met zijn eigen isolatiebedrijf net zijn kop boven water houden. ‘Ik werkte voor een uurloon van 32 euro per uur. En ik moest echt alles aanpakken anders had ik geen water en licht meer.’ 8 jaar lang loopt hij onverzekerd rond.

Dertig procent heeft verzekering

Volgens Charles Verhoef, van belangenbehartiger Zelfstandigen Bouw, staat dit verhaal niet op zichzelf. ‘Heel veel zelfstandigen in de bouw hebben met dit probleem te maken. We zien het al jaren, maar hebben wel het gevoel dat het toeneemt'. Hij stelt dat de afgelopen tien jaar steeds meer bouwvakkers hun aov aan de wilgen hebben gehangen. 'Inmiddels is het percentage zelfstandigen in de bouw met een verzekering tegen arbeidsongeschiktheid nog maar iets van 30 procent. Dat is nog steeds fors hoger dan de 19 procent van het totale aantal zzp’ers, maar bouwvakkers zijn vanwege hun zware beroep ook extra kwetsbaar voor arbeidsongeschiktheid.’

Forse premiestijging

Het eerste probleem zit volgens Zelfstandigen Bouw in de tarieven. ‘In de crisistijd hebben veel verzekeraars de premies tussentijds verhoogd. Dat ging over zo’n 20 tot 25 procent. En dat 2 jaar achter elkaar. Het gevolg was dat veel mensen geconfronteerd werden met een premiestijging van soms ruim 40 procent. Heel veel mensen konden dat niet meer betalen en hebben de verzekering toen opgezegd.’ Zelfstandigen Bouw heeft de premieverhogingen destijds met succes aangevochten. ‘Ze zijn op de vingers getikt en mogen dit niet meer tussentijds verhogen. Een paar verzekeraars hebben het zelfs teruggedraaid.’

‘Ze worden er gewoon uitgeflikkerd’

Een ander probleem is dat verzekeraars de bouw aanmerken als een zwaar beroep. ‘In de praktijk betekent het dat metselaars, dakdekkers, stukadoors en stratenmakers van boven de 45 jaar zich moeilijk kunnen verzekeren. Ze worden niet geaccepteerd, of betalen een torenhoge premie.’ Zzp’ers in de bouw die wel een verzekering hebben afgesloten, worden geconfronteerd met een maximale looptijd tot hun 55ste of 60ste jaar. Dan eindigt de verzekering voor mensen met een zwaar beroep. Terwijl zij wel tot 67 jaar moeten doorwerken. ‘Dit is een groeiend probleem. De AOW-leeftijd wordt steeds hoger (we leven langer, en kunnen dus langer doorwerken, red.), maar de looptijd van de aov voor zware beroepen stijgt niet. Ze worden er gewoon uitgeflikkerd, en het gat dat ze moeten zien te overbruggen wordt steeds groter.’

Verzwijgen van medische gegevens

Maar het meest pijnlijke in dit hele dossier vindt Verhoef het als mensen die wel een verzekering hebben afgesloten, uiteindelijk niet uitbetaald worden. ‘Sommige mensen moeten een ontvangen uitkering zelfs terugbetalen. Omdat ze volgens de verzekeraar belangrijke medische informatie zouden hebben verzwegen.’ Verhoef heeft het gevoel dat dit steeds meer voorkomt. ‘Ze zetten er een vergrootglas op en pluizen je hele medische huisartsenjournaal uit. Als blijkt dat je iets niet gemeld hebt, kan dat een reden zijn om de uitkering stop te zetten.’ Volgens Verhoef verlangen verzekeraars dat mensen het geheugen van een olifant hebben. ‘Ik weet van sommige kwalen echt niet meer dat ik ervoor bij de huisarts ben geweest. Met zo’n controle achteraf kun je dus altijd wel íets ontdekken wat er door de verzekerde ‘verzwegen’ is.’ Wat hem betreft draaien ze die papieren controle om: ‘Vraag mensen vooraf een machtiging voor hun medisch dossier. Dan kunnen verzekeraars het beoordelen voordat de verzekering wordt afgesloten, in plaats van achteraf. Maar de verzekeraars weigeren dit op te lossen.’

Om de zelfstandigen in de bouw (dat zijn er inmiddels ruim 120.000) toch iets te kunnen bieden zijn ze zelf een voorziening begonnen: AOV Bouw. Ruim 600 mensen doen daar nu aan mee. De inleg is maandelijks 150 tot 350 euro per maand. Afhankelijk van de looptijd: 2 tot 5 jaar. (En na je zestigste loopt het door tot de AOW-leeftijd.) Voor John is het na 8 jaar zonder verzekering in ieder geval een goed alternatief. ‘Vanwege de beperkte looptijd is het niet voor iedereen een oplossing erkent Verhoef. ‘Uiteindelijk vinden we dat er voor alle werkenden één systeem moet komen. Een systeem dat het risico dekt van blijvende arbeidsongeschiktheid.’ Tot nu toe bestaat daarvoor te weinig draagvlak in de politiek. Maar van verschillende Kamerleden horen we nu dat het wel degelijk een belangrijk onderwerp is in de onderhandelingen over een nieuw pensioenakkoord, dat voor de zomer verwacht wordt.