Bijna de helft van de burgemeesters vindt dat zij teveel juridische taken moeten uitvoeren. Burgemeesters kunnen panden sluiten waar een wietplantage is aangetroffen, maar geven aan dat zij te weinig middelen hebben om die taak te kunnen vervullen. Dat blijkt uit een enquête van Reporter Radio onder 200 Nederlandse burgemeesters.
Burgemeester als crimefighter
Nederlandse burgemeesters worstelen met de Wet Damocles, waarmee zij middels het bestuursrecht panden kunnen sluiten. De burgemeester kan veel sneller opereren dan de politie, Openbaar Ministerie en de rechter. Die hebben vaak veel tijd nodig heeft om tot een vonnis te komen.
Crimefighter
Maar burgemeesters vinden dat ze in de rol van crimefighter worden gemanoeuvreerd. “Je ziet dat de bevoegdheden steeds breder komen te liggen dan alleen het handhaven van de openbare orde", zegt burgemeester Hans Beenakker van Tiel.
Ook burgemeester Pieter van de Stadt van Lansingerland zegt zich zorgen te maken over de beweging het bestuursrecht in te zetten waar het strafrecht in zijn ogen van toepassing is. Dat komt volgens hem door een gebrek aan capaciteit bij de politie. “Het aantal agenten is abominabel. Als ik hun hulp inroep zeggen ze ‘sorry, geen capaciteit'. We gaan doen alsof de burgemeester de criminaliteit gaat oplossen en geven hem een klapperpistool, tegenover een wereld waar 20 miljard in omgaat.”
Wet Damocles niet effectief
Veertig procent van de ondervraagde burgemeesters vindt dat het sluiten van drugspanden niet leidt tot een afname van drugscriminaliteit. Burgemeester van Terneuzen Jan Lonink: “Als een burgemeester een pand sluit, heeft dat lokaal effect. Maar bij een hennepkwekerij blijven de personen of organisaties daarachter in de regel buiten beeld.
Zo’n sluiting raakt hen nauwelijks. En burgemeester van Geertruidenberg zegt: “Hennepkwekerijen en ook drugslabs worden steeds beter verstopt.” Jan Lonink van Terneuzen concludeert dat hennepteelt ondanks alle inzet nog steeds loont. “Als we alleen op repressie blijven inzetten, dan blijft het dweilen met de kraan open.”
Ook burgemeester Paul Depla van Breda maakt zich zorgen om het effect van de wetgeving. Volgens Depla is de Wet Damocles niet langer houdbaar: “Als we op deze manier doorgaan is binnen de kortste keren het instrument van Damoclesbeleid te bot geworden om effectief te kunnen zijn in de strijd tegen de georganiseerde criminaliteit.”
Oproep aan de minister
De burgemeesters doen een oproep aan de minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren en minister van Justitie en Veiligheid Ferdinand Grapperhaus. “Ga achter politie en justitie staan", aldus burgemeester Pieter van de Stadt van Lansingerland. "Geef ze de middelen en zorg dat je deze strijd wint.” Hans Beenakker van Tiel onderschrijft deze oproep: ”En kom met een visie op hoe je die rol van de burgemeester in de toekomst ziet.”
Vorig jaar maakte het kabinet 100 miljoen euro vrij in de strijd tegen ondermijnende criminaliteit, maar volgens burgemeester Paul Depla van Breda is dat niet genoeg. “Een structureel probleem als de georganiseerde criminaliteit, die zich al decennialang heeft kunnen nestelen in de samenleving, los je niet op met een incidentele bijdrage. Je zult met structurele middelen moeten komen, waarbij 100 miljoen een begin is.”
