Al weken draait de pr-machine van initiatiefnemer Europeans United volop. De Belgische organisatie heeft Facebookevents aangemaakt, Telegramgroepen opgezet en flyers gedrukt om deelnemers naar de hoofdstad te lokken. Influencers binnen de coronabeweging worden ingezet om zoveel mogelijk mensen naar de demonstratie te krijgen. "Kom zondag naar Brussel. Het zal een dag zijn om nooit te vergeten. We gaan samen een vuist maken voor de vrijheid", zegt Suzanne de Grijs van het Nederlandse Hart voor Vrijheid in een van de promotiefilmpjes.

Zelfs in het Europees Parlement wordt reclame gemaakt voor het protest. "Ik wil alle demonstranten oproepen om naar Brussel te komen. Dit is het hart van de Europese Unie. Waar dit beleid is bedacht, waar de discriminatie is begonnen, waar de censuur van wetenschap en geneeskunde helaas wordt ondersteund. En dit is waar het moet eindigen", zei de Kroatische europarlementariër Ivan Vilibor Sincic tijdens een persconferentie. En ook tennisser Novak Djokovic, die onlangs Australië werd uitgezet omdat hij zich niet wil laten vaccineren en daardoor niet aan de Australian Open kon deelnemen, is door Europeans United gevraagd om als trekpleister mee te doen. Het is vooralsnog niet duidelijk of hij ook zal komen.

'Veel volk uit Nederland'

"We verwachten minstens 500.000 mensen", zegt Tom Meert, voorzitter van Europeans United. "En we verwachten ook enorm veel volk uit Nederland", voegt hij eraan toe. Dat laatste lijkt inderdaad het geval. In verschillende Telegramgroepen voor coronasceptici worden oproepen geplaatst en tips gedeeld voor de reis naar Brussel. Onder de naam Wappietours is een geheel verzorgde busreis georganiseerd die deelnemers vanuit heel Nederland naar een vakantiepark op een klein uurtje van Brussel brengt en ze na een overnachting uitgeslapen bij de demonstratie afzet.

Tientallen coronaprotestgroepen vanuit verschillende Europese landen sluiten zich volgens Europeans United aan bij de demonstratie "voor vrijheid, democratie en mensenrechten". Met als doel een einde aan de "onwettige" coronamaatregelen. Viruswaarheid deed eerder mee en zal zondag ook aanwezig zijn. De Nederlandse tak van protestgroep World Wide Demonstration (WWD) krijgt een plek op het podium, laat Meert weten. WWD wordt flink gepromoot door Tom Zwitser, eigenaar van de ultraconservatieve uitgeverij De Blauwe Tijger dat door de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid "een doorgeefluik van anti-overheidspropaganda, nepnieuws en complottheorieën" werd genoemd.

Achter de schermen

Naar buiten toe wordt het beeld neergezet dat Tom Meert als verontruste burger met hulp van vrijwilligers zelfstandig de demonstratie van zondag organiseert. Dat hij financiële steun nodig heeft van de gemeenschap om het protest mogelijk te maken. En dat protestgroepen uit heel Europa zondag in Brussel de handen ineen slaan om de coronamaatregelen tegen te gaan. De demonstratie is een "boodschap van de bevolking", volgens een van de flyers.

Maar achter de schermen blijkt de demonstratie ook voor een ander doel te worden gebruikt en vooral te worden georganiseerd door een professioneel netwerk van Amerikaanse en Europese antivaxers. Een netwerk met voldoende middelen om al jaren te strijden tegen vaccinaties en dat met de coronapandemie kans ziet om nieuwe volgers te trekken en zo meer druk uit te oefenen op overheden.

De lijst van sprekers die mondjesmaat via het Telegramkanaal van Europeans United wordt onthuld laat zien wie er werkelijk een flinke vinger in de pap heeft bij de organisatie van de demonstratie. Nagenoeg alle sprekers op het hoofdpodium maken deel uit van de antivaccinatieorganisatie van Robert F. Kennedy Jr., neef van de wereldberoemde voormalige Amerikaanse president John F. Kennedy en wereldwijd een van de grootste verspreiders van misinformatie over vaccins.

Boegbeeld

Kennedy strijdt al jaren tegen vaccinaties. In de jaren negentig begon hij (onterecht) publiekelijk te verkondigen dat vaccins verantwoordelijk zouden zijn voor allergieën. In 2015 sloot hij zich aan bij het World Mercury Project, dat vaccinaties verbond aan kwikvergiftiging en autisme. Die organisatie werd drie jaar later omgedoopt tot antivaccinatiegroep Children’s Health Defense, met Kennedy als boegbeeld.

Hoewel veel organisaties het moeilijk hebben tijdens de pandemie, gaat het Kennedy’s Children’s Health Defense juist voor de wind. "Bobby", zoals Robert F. Kennedy Jr. door bekenden wordt genoemd, gebruikt zijn bekendheid als lid van Amerika’s beroemdste familie om deuren te openen en geld in te zamelen. Ook het verspreiden van twijfel en angst over covid-19, in combinatie met de doneerknop op zijn website, heeft Kennedy Jr. geen windeieren gelegd. Uit een onderzoek van The Associated Press afgelopen december blijkt dat de omzet van zijn organisatie in 2020 meer dan verdubbelde, tot 6,8 miljoen dollar (bijna 6 miljoen euro).

Hetzelfde probeert "Bobby" nu in Europa te doen. In de zomer van 2020 richtte Kennedy Jr. met hulp van Viruswaarheid en de Duitse protestgroep Querdenken een Europese tak op van zijn organisatie: Children’s Health Defense Europe (CHDE). De oprichting werd met veel bombarie aangekondigd tijdens een demonstratie in Berlijn dat jaar. Sindsdien zijn ze niet meer weg te denken uit de anti-coronabeweging.

Antivaxbeweging

Children’s Health Defense Europe blijkt een huwelijk te zijn tussen de Amerikaanse en Europese antivaxbewegingen. In het bestuur zitten alleen werknemers van het Amerikaanse Children's Health Defense en de Europese antivaccinatie-lobbygroep EFVV (European Forum for Vaccine Vigilance).

Het EFVV strijdt als vereniging sinds 1998 tegen vaccinaties en heeft leden in heel Europa. Onder andere de Nederlandse Vereniging Kritisch Prikken (NVKP) en Stichting Vaccinvrij zijn bij het EFVV aangesloten. De eerste noemt coronavaccins experimentele gentherapie (klopt niet) en de tweede noemt covid-19-vaccins onveilig en verspreidt complottheorieën over The Great Reset en Bill Gates, die een uitvoerende rol zou hebben in de zogenaamde wereldwijde machtsgreep door de elite.

Kennedy en de Europese anti-vaccinatiebeweging werken al jaren samen. In 2018 stuurden ze samen een open brief aan wereldgezondheidsorganisatie WHO, waarin ze schreven dat vaccins mensen zouden hebben gedood. Kort voor de coronapandemie organiseerden Kennedy en het EFVV samen een grote demonstratie in München tegen verplichte vaccinaties.

Sinds de pandemie is de samenwerking tussen de Amerikaanse en Europese antivaxers alleen maar geïntensiveerd en heeft Kennedy een belangrijke rol in de Europese coronabeweging gekregen. Children’s Health Defense Europe werd met het EFVV, Querdenken en Viruswaarheid opgericht. En met de protestgroepen werd ook de World Doctors Alliance in het leven geroepen: een Europese groep artsen (vaak geschorst of met niet relevante specialisatie) die zich keren tegen de wetenschappelijke consensus rond covid-19. Kennedy en zijn netwerk van antivaxers trekken sindsdien door heel Europa om zich aan te sluiten bij demonstraties tegen de coronamaatregelen.

Sprekers

Op het hoofdpodium van Europeans United verschijnen zondag vrijwel alleen sprekers die verbonden zijn aan Children’s Health Defense Europe. Kennedy zelf zal de menigte waarschijnlijk toespreken via een live verbinding vanuit New York. Ook verschijnt zijn jurist Mary Holland (bestuurslid van CHDE) op het podium. Senta Depuydt, voorzitter van Children’s Health Defense Europe en lobbyist bij het Europees Parlement namens het EFVV, zal ook een toespraak houden.

De halve adviesraad van Children’s Health Defense Europe komt naar Brussel om de demonstranten toe te spreken. Markus Haintz, jurist van Querdenken. Reiner Fuellmich, onderdeel van Kennedy’s anti-vaccinatiecampagne en een beroemdheid binnen de coronabeweging omdat hij (onterecht) claimt de verantwoordelijken van het "coronaschandaal" voor een tribunaal te slepen. Vera Sharav, eveneens een grote naam in de antivax-wereld die met haar Alliance for Human Research Protection (opgericht in 2001) strijdt tegen verplichte vaccinaties. En Catherine Austin Fitts, een in Nederland woonachtige Amerikaanse die kort werkzaam was binnen de regering van George H.W. Bush en de extreemrechtse anti-overheidsmilitie Oath Keepers sponsort (waarvan het Amerikaans Openbaar Ministerie onlangs de leider en meerdere leden heeft aangeklaagd wegens hun rol in de Capitoolbestorming).

'Het tij keert'

De demonstratie in Brussel lijkt daarmee geen burgerprotest tegen de coronamaatregelen te zijn, maar eerder een poppenkast voor Amerikaanse en Europese antivaxers die hun eigen boodschap willen verspreiden. Het beeld van de burgerbeweging is vooral een manier om die boodschap te verkopen.

"Er wordt heel vaak gedaan alsof het gaat om totaal spontane initiatieven van burgers. Geen sturing, geen samenhang, geen overleg of coördinatie. Dat is het beeld dat men graag naar buiten brengt", vertelde Jelle van Buuren, hoogleraar veiligheidsstudies aan de Universiteit van Leiden en gespecialiseerd in complotdenken, eerder aan Pointer. "Het idee van de spontane burger die in opstand komt tegen de overheid is namelijk een heel positief beeld. Veel meer dan als duidelijk wordt dat eigenlijk al die burgers op de achtergrond, in het geniep, aangestuurd worden en een bepaalde richting in gedreven worden. Terwijl je denkt dat je zo vrij en onafhankelijk bezig bent. Daarom probeert men natuurlijk die politiek en economische netwerken en de belangen die daaraan verknoopt zijn zo veel mogelijk uit beeld te houden en gaat het puur om spontane, individuele acties, van kritische burgers die alleen maar vragen stellen."

Kennedy is maar wat blij met de mars in Brussel, die hij op Telegram "onze demonstratie" noemt. "Children’s Health Defense zal voor de Europese Commissie staan met vrienden en topsprekers uit heel Europa. De strijd tegen de dictatoriale maatregelen van de EU is een gemeenschappelijke strijd voor het algemeen belang van elk land", schrijft hij. "Het tij keert en de geschiedenis staat aan onze kant. Deze trein is vertrokken en kan niet worden gestopt."

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Platform Authentieke Journalistiek, Knack en VRT NWS. Lees hier het artikel van VRT NWS.