Er moeten snelle oplossingen komen voor flexibele huisvesting om te voorkomen dat meer mensen dakloos raken door de economische gevolgen van de coronacrisis. Dit kan door tijdelijke bewoning toe te staan in leegstaande kantoren, caravans en vakantieparken. Dat zegt oud-minister Jet Bussemaker, voorzitter van de Raad van Volksgezondheid en Samenleving vanavond in tv-programma De Monitor. “Als we niks doen zorgt de coronacrisis voor veel meer daklozen.”
Woningnood
Volgens Bussemaker redden we het niet met alleen een betere benutting van leegstaande panden. “Ook moeten gemeenten kijken of ze flexibele woningen kunnen neerzetten.” Dat vindt ook hoogleraar housing systems Peter Boelhouwer (TU Delft). Hoewel de bouwproductie van woningen tot nog toe gewoon doorloopt, moet de coronacrisis niet te lang duren, zegt hij: “Wat we wel zien is dat bij gemeentes waar de plannen gemaakt worden, het begint te vertragen.”
Nederland komt naar schatting zo’n 315.000 woningen tekort. Dat is bijna net zoveel als het aantal huishoudens in Rotterdam. Onder de woningzoekenden is een groeiende groep economische daklozen. De vrees is dat vooral deze groep verder zal toenemen door de coronacrisis. Het gaat om mensen zonder woning die vaak wel een baan hebben.
Anders dan de traditionele daklozen hebben zij geen grote verslavings- of psychische problematiek. Denk aan zzp’ers met weinig buffer die de woonlasten niet meer kunnen ophoesten. Of mensen die na een scheiding geen betaalbare woning kunnen vinden.
Groot risico dak- en thuisloosheid
Nederland telt volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) bijna 40.000 dak- en thuislozen. Daarvan is zo’n 40 procent economisch dakloos, schat branchevereniging van maatschappelijke opvangorganisaties Valente. In de afgelopen tien jaar is het totaal aantal dak- en thuislozen verdubbeld. “Een van de oorzaken van de toename van daklozen in Nederland was de economische crisis”, legt Bussemaker uit. “Nu dreigen mensen als gevolg van coronamaatregelen hun baan te verliezen of hebben ze minder werk waardoor ze de huur niet meer kunnen betalen. Dat maakt het risico op dak- en thuisloosheid heel groot.”
Gemeentes niet of nauwelijks zicht op economische daklozen
Staatssecretaris Blokhuis (ChristenUnie) van Volksgezondheid, Welzijn en Sport riep gemeenten afgelopen december op het aantal dak- en thuislozen te inventariseren. Uit een rondgang van De Monitor blijkt dat de tien grootste gemeentes nog geen of beperkt zicht hebben op de groep economische daklozen. Zij hebben hooguit het aantal economische daklozen in beeld dat zich zelf meldt, bijvoorbeeld bij de daklozenopvang.
Zo melden zich in Amsterdam jaarlijks 1.100 daklozen zonder intensieve zorgvraag voor opvang bij de GGD. De gemeente vermoedt dat het werkelijke aantal hoger ligt. Ook Rotterdam heeft alleen economische daklozen in beeld die zich melden. In de havenstad zijn zo’n 1.300 bankslapers geregistreerd, maar dat zijn ook mensen met verslavings- of psychische problemen. Den Haag geeft aan dat er jaarlijks zo’n 20 tot 30 economische daklozen slapen in de nachtopvang maar dat velen in hun eigen netwerk verblijven.
Utrecht heeft geen cijfers over economische daklozen, wel zegt het dat er regelmatig mensen in beeld komen met een nijpende huisvestingsvraag zonder acute zorgvraag. Eindhoven, Almere, Nijmegen, Breda en Tilburg hebben geen zicht op de aantallen economische daklozen. Groningen evenmin maar geeft aan ze te gaan registreren.
Het begint met huisvesting, dat is een breekijzer. Maar dan moeten gemeenten wel weten wie er in hun gemeente economisch dakloos is.
Bussemaker staat achter de oproep van Blokhuis om de daklozencijfers goed in kaart te brengen: “Dat gemeentes geen goed zicht hebben op hun dak- en thuislozen, is een heel groot probleem. Wij zeggen: het begint met huisvesting, dat is een breekijzer. Maar dan moeten gemeenten wel weten wie er in hun gemeente economisch dakloos is.”
Staatssecretaris Blokhuis maakte onlangs bekend dat het kabinet 200 miljoen euro beschikbaar stelt om meer dak- en thuislozen aan een woning te helpen in 2020 en 2021.
Kijk hier de uitzending 'Wel werk, geen woning' terug:
