Twentse gemeenten zetten al jaren extra middelen in om criminaliteit in de zorg tegen te gaan. “Ze hebben het beter geregeld dan andere Nederlandse gemeenten”, zegt onderzoeksjournalist Angelique Kunst van Tubantia tegen ReportersNL, de rubriek van Pointer op NPO Radio1 over regionale onderzoeksjournalistiek. “Maar het is nog steeds niet genoeg.”

Dat de onderzoekers alleen naar Twente hebben gekeken, betekent niet dat het probleem daar het meest voorkomt. De regio was juist interessant omdat het Regionaal Informatie en Expertise Centrum Oost Nederland (RIEC ON) en de Twentse gemeenten al een paar jaar bezig zijn met de aanpak van zorgfraude, mede dankzij de constante aandacht van Tubantia voor deze problematiek.

Criminelen in de zorg

Uit het onderzoek blijkt dat er sprake is van ondermijnende criminaliteit. Zo declareerden de organisaties zorggelden voor niet geleverde zorg, vervalsten documenten en/of pleegden fraude. Vijftien organisaties hielden zich bezig met hennepteelt. Bij drie zorgaanbieders werden zelfs cliënten ingezet voor het knippen van hennep.

Deze vormen van criminaliteit werden aangetroffen bij de zorgbedrijven in Twente:

• Hennepteelt
• Witwassen
• Belastingfraude
• Uitkeringsfraude
• Illegaal gokken
• Het faciliteren van criminele activiteiten
• Seksuele uitbuiting van cliënten
• Mensensmokkel
• Bezit en verkoop van illegale wapens
• Illegaal gokken
• Lidmaatschap van een Outlaw Motorcycle Gang

“De gemeenten hebben te weinig geld, capaciteit en bevoegdheden om deze waslijst aan criminele zaken aan te pakken”, zegt Kunst. “Maar eindelijk lijken ze in beweging te komen want na de publicatie van het IKZ-rapport zijn allerlei raadsleden wel vragen gaan stellen.” De Almelose wethouder Eugène van Mierlo vraagt om steun uit Den Haag en wil zo van Twente een proeftuin maken voor de rest van Nederland.

Slim opgezet

De zorgorganisaties waarom het gaat zijn meestal eenmanszaken en bv’s, concludeert het IKZ. De bedrijven zijn meestal klein of middelgroot, maar hebben een hoge omzet en cliënten met grote zorgbudgetten. De bedrijven zijn slim opgezet want ze maken deel uit van netwerken van verschillende andere bedrijven in het vastgoed, transport, de horeca en goudhandel. Binnen die netwerken wordt het geld over en weer doorgesluisd naar andere organisaties. Door de inzet van katvangers, onderaannemers en zzp’ers wordt het ingewikkelder om te achterhalen welke personen betrokken zijn en welke activiteiten plaatsvinden.

In de ReportersNL uitzending praten we met Angelique Kunst van Tubantia over de Twentse aanpak van zorgcriminelen.