Meestal gaat aan femicide een periode van intieme terreur vooraf, waarin de dader probeert zijn partner zoveel mogelijk te controleren. Denk aan het sturen van talloze appjes per dag of ervoor zorgen dat de partner niet meer afspreekt met familie en vrienden.

“De belangrijkste trigger bij een dader om zijn vrouw te vermoorden, is eigenlijk dat hij de controle verliest”, vertelt Blaauw. Dat kan volgens hem komen doordat de vrouw anderen om hulp vraagt, de relatie definitief beëindigt of bijvoorbeeld naar de politie stapt. “Dan kan zo’n man denken: Ik raak haar kwijt en dat vind ik onacceptabel.”

Gaslighten

Het kan zijn dat een dader op dat moment naar fysiek geweld grijpt, maar het kan ook subtieler. “Gaslighten is ook iets wat in dit soort situaties veel optreedt. De man probeert dan door allerlei opmerkingen ervoor te zorgen dat de vrouw zichzelf en haar opvattingen eigenlijk niet meer vertrouwt.” Hij neemt als het ware haar brein over, stelt Blaauw.

Een van de vrouwen die Pointer spreekt tijdens het onderzoek vertelt anoniem dat haar ex alle brieven aan instanties schreef. Door zijn denigrerende opmerkingen had ze het idee dat ze dat zelf niet meer kon, terwijl ze universitair geschoold is.

Lees meer over rode vlaggen en de stappen die voorafgaan aan femicide in dit overzicht. De tekst loopt verder onder dit blok.

Het is volgens Blaauw maar een beperkt aantal daders die koste wat kost hun vrouw ook echt wil vermoorden. “Een groot deel van de daders kan je juist in de voorfase goed bijsturen.” Het is volgens hem belangrijk dat een vrouw goed wordt bijgestaan als ze uiteindelijk weg wil uit een potentieel gevaarlijke relatie en om alert te zijn op de alarmbellen. “Door op tijd in te grijpen, kunnen we femicide voorkomen. Denk bijvoorbeeld aan het bekend zijn met wapens. Ja, dat is eigenlijk al meteen een alarmbel.”

Dat vrouwen in een huiselijk geweldsituatie nog maar weinig de weg naar hulp vinden – en hoe dat komt - lees je hier.

Naast de alarmbellen is het volgens Blaauw van belang om bepaalde type mannen in de gaten te houden. De onderstaande persoonlijkheidskenmerken kunnen uiteraard ook bij mannen voorkomen die niet overgaan tot het vermoorden van hun vrouw, zegt Blaauw. “Het gaat hier om mannen bij wie deze kenmerken sterk zijn uitvergroot.” Het gaat om de volgende 5 typen:

Psychopatisch type

“Dat zijn mensen die totaal geen inlevingsvermogen hebben in andere mensen. Die denken eigenlijk: andere mensen zijn er om te misbruiken. Voor deze mannen is een vrouw een gebruiksmiddel. Vaak hebben ze al een hele rits aan delicten gepleegd en speelden ook in vorige relaties problemen. Veelal zijn ze eerder ook veroordeeld voor huiselijk geweld, je ziet dan eigenlijk de ellende al aankomen.”

Verslaafd type

“Bij dit type man heeft de vrouw een hele belangrijke functie, namelijk om ervoor te zorgen dat zijn leven nog enigszins op orde blijft of voor inkomsten zorgen. Hij kan drugs- of alcoholverslaafd zijn, en er kan veel geweld optreden in de relatie.

Gekrenkt/narcistisch type

“Dan heb je de man die vindt dat hij recht heeft op de relatie of op controle over de vrouw. Die denkt: wie ben jij om mij in de steek te laten? Daarbij is vaak sprake van een persoonlijkheidsstoornis, waarbij hij de vrouw ook echt als zijn eigendom beschouwt. En hij vindt zichzelf heel belangrijk, en vindt het normaal dat hij speciaal gevonden wordt door anderen. Dit type man is vaak ook heel erg jaloers, zijn vrouw mag nergens heen.”

Afhankelijk type

“Deze man is eigenlijk heel bang om verlaten te worden. Hij hangt ook heel erg aan de vrouw, zij moet alles voor hem beslissen en voor hem zorgen. Als je als man denkt: ik kan helemaal niets, dan is het natuurlijk heel bedreigend als iemand je op een gegeven moment verlaat. Dat is voor zo’n man levensgevaarlijk.”

Traditioneel patriarchaal type

“Het laatste type is een man die we wat meer traditioneel patriarchaal noemen. Echt zo’n type man die vindt: ‘ik ben de man in huis, jij moet doen wat ik zeg’. Hij zal ook heel nadrukkelijk de mannen- en vrouwenrol uit elkaar trekken. Ook dit type vindt dat zijn vrouw zijn eigendom is, als het ware. Dat komt vaak vanuit een bepaalde cultuur of geloofsachtergrond, maar ook in combinatie met karaktertrekken die maken dat die man daar dan ook heel rigide in denkt.”

Meer weten over dit onderwerp? Kijk hieronder de uitzending van Pointer (KRO-NCRV) ‘Vermoord door je ex':