Margretha van de Laar is sinds 1996 eigenaar van escortbureau Nirvana – dat geruime tijd als een naamloos escortbureau actief was in zowel Nederland als België. In België is Van de Laar veroordeeld voor mensenhandel en uitbuiting, omdat de escortdames daar volgens de rechter ‘op onaanvaardbare wijze zijn uitgebuit'. Inmiddels is haar dochter Esmee Tuin op papier de eigenaar van het escortbedrijf.

Escorts mochten vooraf niet instemmen welke klanten zij zouden aannemen en welke handelingen er zouden worden verricht, stelt de Belgische openbaar aanklager en blijkt ook uit onderzoek door Pointer. Die klanten werden soms ook nog eens opgelicht via nepprofielen – ze krijgen een andere vrouw voor de deur dan ze hebben geboekt – en afgeperst. Er werd gedreigd dat hun afspraak met een escortdame openbaar zou worden gemaakt. Het leidde tot gevaarlijke situaties voor de escorts, die onderaan de streep slechts een derde van de inkomsten ontvingen.

"De dames die aangeworven werden, bevonden zich in een precaire toestand. Ze hadden alcohol- of drugsproblemen of waren alleenstaande moeder", verklaarde de openbaar aanklager tijdens de rechtszaak in België. "Het staat vast dat Margretha totaal geen respect heeft voor de persoon van de sekswerker." Daarnaast werd geconstateerd: "Er is schaamteloos gebruikgemaakt van de afhankelijke positie waar slachtoffers zich in bevonden."

Informatie voor Nederlandse OM

De Belgische politie heeft in juni 2020 een inval gedaan in het kantoor van Nirvana en de woning van Margretha van de Laar. Uit de boekhouding en administratie die daar in beslag is genomen, bleek dat Nirvana dezelfde werkwijze hanteerde in Nederland. In België werkten destijds zo’n 70 escortdames, waarvan er 9 zijn gehoord tijdens de rechtszaak. De persoonsgegevens van 150 dames die in Nederland werkten, zijn ook in beslag genomen en aan het Nederlandse OM aangeboden. Dat zeggen bronnen rondom het Belgische politieonderzoek tegen Pointer. Daarnaast hebben meerdere oud-medewerkers zich in Nederland bij de politie gemeld om hun ervaringen met het escortbureau te delen.

In Nederland is het escortbureau nog steeds actief. De oorspronkelijke eigenaar Margretha van de Laar heeft op papier afstand gedaan van het escortbureau, en het overgedragen aan haar dochter Esmee. Ondanks dat Margretha is veroordeeld voor mensenhandel en uitbuiting, en haar dochter voor valsheid in geschrifte, heeft het escortbureau dit jaar in Tilburg een vergunning voor escortactiviteiten gekregen.

Daarnaast worden klanten nog steeds opgelicht, bedreigd en afgeperst, zo vertellen klanten en oud-medewerkers aan Pointer. Naast haar veroordeling in België, werd Margretha in Nederland veroordeeld voor belastingfraude en bezit van verboden middelen.

Hoewel er dus concrete signalen en duidelijke aanknopingspunten zijn voor het Nederlandse OM, is er niet ingegrepen; ook niet toen het OM in 2020 informatie ontving van de Belgische politie. Daardoor bleven de 150 escortdames die op dat moment bij de Nederlandse tak van Nirvana werkten in een uitbuitingssituatie zitten.

Anna werd uitgebuit

In een extra aflevering van de podcast Het Escortbedrog spreken we met escortdame Anna (niet haar echte naam). Zij heeft recent voor escortbedrijf Nirvana gewerkt: uit geldnood en terwijl ze verslaafd was. Ze zegt dat ze zelf niets te zeggen had over de klanten die ze bezocht en pas zodra ze binnen was, hoorde welke handelingen het bureau en de klant hadden afgesproken. En de klanten hadden regelmatig een andere, niet bestaande dame besteld via nepprofielen op een van de tientallen websites van het escortbureau. Anna zegt dat ze door deze praktijken in gevaarlijke situaties terechtkwam en slachtoffer is geworden van vrijheidsberoving, verkrachting en mishandeling.

Anna wilde uiteraard uit die situatie ontsnappen, maar voelde de dreiging dat het escortbureau haar elk moment kon chanteren. Tijdens haar sollicitatie – die enkel digitaal plaatsvond – heeft zij een foto van haar paspoort opgestuurd. Daardoor kon het escortbureau haar familie, vrienden en buren elk moment informeren dat ze dit werk deed. "Als het allemaal uitkomt, ben ik alles kwijt, dacht ik", vertelt Anna.

En die vrees was niet ongegrond, zo bleek uit de verhalen die Anna opving in haar tijd bij het escortbureau. Zowel klanten als oud-medewerkers werden gechanteerd. "Ik hoorde verhalen voorbij komen, dat ze bij mensen naar werkgevers gingen en naar hun ouders. Dat mensen foto's opgestuurd kregen. Dat ze alles in de openbaarheid brachten. Ik was zo bang dat ze daar iets mee gingen doen, dus ik ben gewoon heel gehoorzaam geweest. Ik durfde er niet tegenin te gaan."

Anna typeert de werkwijze van Nirvana zonder twijfel als uitbuiting. "Omdat je continu dingen doet tegen je zin in. Het waren lange uren. Het waren altijd handelingen waar helemaal niet over overlegd was, of waar je niet achter stond. Als je wilde weigeren, dan werd daar helemaal niet naar geluisterd. Je gaat continu over je grenzen heen. Als je zegt dat je naar huis wil, dan gaat de chauffeur gewoon naar het volgende adres, want er is nog een boeking. Geld, geld, geld. Dat is zeker wel uitbuiting. Ik ben er helemaal aan kapotgegaan."

Ze heeft geen aangifte gedaan, omdat ze geen enkel vertrouwen heeft in de politie, vertelt ze. Tijdens haar periode bij Nirvana heeft het prostitutieteam volgens Anna geen enkele controle uitgevoerd. De schaamte voor wat haar is overkomen, de constante dreiging dat haar geheim alsnog kan uitkomen en het seksuele trauma weerhouden haar ervan om juridische stappen te zetten.

Het Openbaar Ministerie heeft in dit geval ook geen aangifte nodig om een onderzoek te beginnen. Juist vanwege de kwetsbare positie van personen die in een uitbuitingssituatie zitten. Met de informatie uit België, de informatie uit het Pointer-onderzoek en gegevens die andere oud-medewerkers bij de politie hebben neergelegd, kan een onderzoek worden gestart. Daarmee zouden tientallen werknemers van Nirvana die tot op de dag van vandaag nog bij het escortbureau werken, geholpen kunnen worden.

Of het Openbaar Ministerie inmiddels onderzoek heeft ingesteld tegen Nirvana is onduidelijk. Het OM wil niet ingaan op vragen van Pointer. "Het staat het OM niet vrij om informatie te delen over lopende of afgesloten strafzaken omtrent bepaalde individuen", aldus een woordvoerder.