“Het was midden in de nacht als opeens mijn telefoon oplicht. Iemand probeert mijn WhatsApp-account te hacken!” Gestrest probeert Pieter nog in zijn account te komen, maar helaas. “Het is best angstig. Je hebt geen idee. Mijn eerste gedachte was gelijk: ‘Ik moet mijn bankrekening blokkeren’. Dus dat heb ik midden in de nacht nog gedaan.”

Pieter is één van de vele mensen die het slachtoffer is van cybercriminelen. Afgelopen jaar is het aantal mensen dat erin is getrapt of is opgelicht via WhatsApp-fraude geëxplodeerd en verviervoudigd. In totaal hebben criminelen door deze gehaaide vorm van fraude slachtoffers opgelicht voor een bedrag van 3,3 miljoen euro. Pieter is een fingeerde naam. ”Schaamte speelt best een rol want ik had het dus kúnnen voorkomen als ik mijn account beter had beveiligd.”

Identiteitsfraude

De volgende ochtend blijkt dat de criminelen al zijn WhatsApp-groepen hebben overgenomen. ‘Ik ben gehackt en heb een nieuw nummer, blokker mijn oude nummer’ appen de criminelen uit zijn naam. “Ze hebben dus gewoon mijn identiteit overgenomen en dat is bizar.” Terwijl Pieter aan het uitzoeken is wat hij moet doen, hangen de criminelen ondertussen in al zijn appgroepen een verhaal op dat hij met spoed geld nodig heeft, een noodgeval. Of iemand hem kan helpen door snel even 35 euro over te maken.

We komen ook in contact met Lotte. Net als Pieter is ook haar WhatsApp-identiteit overgenomen door oplichters. Terwijl ze aan het videovergaderen is, krijgt ze een appje van een collega die ze vertrouwt: “Er stond in dat ik een berichtje zou krijgen met een code en dat ik die even naar haar moest sturen. Ik was drie dingen tegelijk aan het doen en dacht er verder niet bij na. Ik kreeg inderdaad een bericht met een code en stuurde die argeloos door. Achteraf heel dom, want het bleek de verificatiecode van mijn eigen WhatsApp-account te zijn.”

Hoe er gehackt is

Bij Pieter gingen de fraudeurs nog geraffineerder te werk: “Hoogstwaarschijnlijk zijn de criminelen via de verificatiecode die naar mijn voicemail is gestuurd mijn account binnen gekomen.” Pieter had namelijk geen pincode op zijn voicemail. Als je je WhatsApp-account wil overzetten naar een nieuwe telefoon dan wordt er een verificatiecode (om te checken dat jij het daadwerkelijk bent) naar je oude telefoon gestuurd. Als je deze bevestigt dan is het account overgezet naar het nieuwe nummer. Maar dit kan dus ook via de voicemail en daar konden de criminelen gemakkelijk de verificatiecode van Pieter onderscheppen omdat zijn voicemail niet beveiligd was.

Kat-en-muisspel met criminelen

Lotte wordt ‘s avonds platgebeld door mensen die zeggen dat ze berichten van haar krijgen waarin om geld gevraagd wordt. “Ze werden gevraagd om 750 of 1250 euro over te maken, omdat ik in nood zat. Mensen wilden dus weten wat er met me aan de hand was. Ik kon zelf 11 uur lang mijn WhatsApp-account niet meer in. Een gestolen pinpas kan je blokkeren, maar als je account gestolen wordt, kan je niks. Toen ik er ‘s avonds achter kwam, gebeurde er nog iets geks. Ik werd de hele tijd gebeld door een nummer uit Engeland. Ik denk dat dat ook de hackers waren, waarschijnlijk omdat ze wilden voorkomen dat ik mensen kon bellen om ze te waarschuwen.”

Ook Pieter kon urenlang niet in zijn account. “Eerlijk gezegd dacht ik altijd: ‘Het zal wel loslopen’. Maar als het je overkomt, wordt het dus echt een heel vervelend kat-en-muisspel met criminelen.” Want Pieter stuurt al zijn honderden contacten een bericht dat zijn account gehackt is. Héél verwarrend omdat de cybercriminelen dat dus ook net geappt hebben. “Tsja, al mijn vrienden, collega’s en mensen bij de hockeyclub raakten in verwarring; welk nummer is nu te vertrouwen en wie zit er achter wélk account? En hoe bewijs je wie je bent? Ze hadden net begrepen dat ik het níet was.”

Beter slot dan de buurman

“Gelukkig heeft niemand geld overgemaakt, hoewel het niet veel gescheeld heeft”, aldus Pieter. “Het heeft me echt een héle hoop tijd gekost om alles weer recht te zetten. Ik besef me nu dat het net is als in een straat; als jij een beter slot op de deur hebt dan de buurman, dan slaan de dieven jouw huis over. Zo is het dus ook bij digitale criminelen. Ik heb nu én een pincode op mijn voicemail én een tweestapsverificatie op mijn WhatsApp-account, ik had het binnen tien minuten ingesteld. Hopelijk slaan ze me de volgende keer over.”

Ook Lotte is alles beter gaan beveiligen. “Ik heb op al mijn sociale media een tweestapsverificatie gezet zodat het me niet nog eens gaat gebeuren.” Ook heeft Lotte aangifte gedaan bij de politie, maar daar heeft ze tot nu toe niks van vernomen.