Het is een groot dilemma voor hulpverleners: wie stuur je als eerste af op mensen die in acuut verwarde toestand verkeren? In veel gevallen is dat de politie en volgens deze moeder is dat fout.

In de boeien geslagen

Want na zijn sprong van de eerste verdieping gaat haar zoon ervandoor. ‘Toen hij verward de straat op rende, gingen de agenten achter hem aan en hebben hem in de boeien geslagen en meegenomen naar het arrestantencomplex, heel kwalijk. Hij is nu bijna 17 jaar en heeft PTSS (posttraumatische stress-stoornis, red.) opgelopen, mede door deze ervaring.’ Het enige dat ze wilde, was hulp voor haar zoon maar het pakte dus compleet anders uit.

‘GGZ hulpverleners: ga erop af’

Drie jaar geleden al heeft de politie in onze uitzending ‘Verwarde Mensen’ aangegeven dit soort gevechten en ritten met verwarde personen niet meer te willen uitvoeren. De komst van de politie werkt vaak juist zelfs averechts. ‘Dit is niet goed voor de mensen met verward gedrag, maar ook niet voor de politie. Het is niet onze taak. Hier moet een GGZ-hulpverlener op af,’ zo sloeg de toenmalige korpschef van Amsterdam Pieter-Jaap Aalbersberg alarm.

Dagelijkse praktijk is weerbarstig

Maar de dagelijkse praktijk blijft weerbarstig. Want hoe kan in de 112-meldkamer de situatie direct juist worden ingeschat? Komt agressie of grensoverschrijdend gedrag voort uit psychische nood, waar een ambulance op af kan, of moet er toch een politiemacht heen voor de veiligheid?

‘Zeven psychoses in tien jaar tijd.’

‘Ik heb in tien jaar tijd zeven psychoses gehad maar afgelopen winter ging het echt goed mis,’ schrijft een andere vrouw ons. Ook zij wil alleen anoniem haar verhaal doen omdat haar verhaal ook anderen raakt. Thuis raakte ze ernstig in de war, haar moeder was erbij en schakelde de hulpdiensten in. ‘Maar ik wilde ze niet binnen laten.’ Met een aangereikte reservesleutel kwam de toegesnelde politie uiteindelijk toch met meerdere mensen naar binnen. ‘Ik had toen al een agente in haar gezicht gespuugd. Deze was woedend en heeft mij, in mijn psychotische beleving, eenmaal in mijn huis, erg veel pijn gedaan.’ De agente hield haar in een pijnlijk beknellende greep tot ze uiteindelijk werd gesedeerd en werd afgevoerd met een ambulance.

Doodsbang voor de politie

‘Ik kan de politie nu niet meer zien als mijn grote vriend, ik zie gewelddadige uniformen, waarmee ik niets te maken wil hebben. Ik ben doodsbang voor ze. Tegelijkertijd kan ik ook goed begrijpen dat de politie doodsbang is voor psychotische mensen. Het is niet eerlijk om als geüniformeerde politieagent(e) op psychotische mensen afgestuurd te worden. Je krijgt veel te weinig tijd en hebt veel te weinig informatie om de situatie goed in te kunnen schatten en brengt daarmee jezelf, de psychoot en de omgeving in gevaar. Ik ben ook doodsbang dat ik ooit weer psychotisch word, omdat ik een volgende keer misschien vanwege de nu ingeplante angst, mij harder zal verzetten als de politie komt.'

Voorkomen van politieconfrontaties

We vragen ons af: wát is er afgelopen drie jaar gedaan om dit soort confrontaties te voorkomen? Hebben hulpverleners van de GGZ of ambulancediensten de zorg voor deze groep nu grotendeels overgenomen? En is de politie-inzet op dit soort meldingen drastisch gedaald?

Feitelijke onderbouwing

We hebben inmiddels een begin gemaakt met ons onderzoek. Maar één ding is direct duidelijk: het vinden van cijfers en feitelijke onderbouwing is heel erg lastig. Registratiesystemen van hulpverlenende instanties lijken niet op elkaar aan te sluiten en registreren allemaal weer wat anders. In elke regio zijn samenwerkingsverbanden opgezet maar het is een lappendeken aan pilots en projecten. Waar in de ene regio een GGZ-specialist in de meldkamer zit, rijdt in de andere regio de GGZ-hulpverlener mee naar de alarmmelding.