Grote kans dat Derk Krol het eerste Nederlandse slachtoffer is van het stroomstootwapen. De Amersfoorter werd vorig jaar voor zijn eigen appartement aangezien voor een verdachte en met een ‘taser’ uitgeschakeld. Zijn elleboog raakte bij de aanhouding uit de kom. Met zijn advocaat Richard Korver begint hij nu een zogeheten artikel 12-procedure: hij wil strafrechtelijke vervolging door het Openbaar Ministerie afdwingen. Voor ons onderzoek naar politiegeweld tekenen we het verhaal van Derk op.

In 2017 voegt de politie bij wijze van proef een nieuw wapen toe aan het arsenaal van agenten. Van die taser, een stroomstootwapen dat in het buitenland al langer gebruikt wordt, wordt veel verwacht. Agenten kunnen hierdoor veiliger moeilijke aanhoudingen verrichten en hoeven minder vaak hun pistool te trekken. Drie steden krijgen de taser daarom op proef, waaronder de politie Amersfoort, de woonplaats van drummer Derk Krol.

De proef is net een maand onderweg wanneer hij op onaangename wijze kennismaakt met het nieuwe wapen. Derk en zijn vrouw Maddy horen rond middernacht een hond hysterisch blaffen in het appartementencomplex waar ze wonen. ‘Er wonen hier veel ouderen die we een beetje in de gaten houden. Een maand eerder was een vrouw op dezelfde verdieping lelijk gevallen, dus gingen we even poolshoogte nemen.’ Derk loopt een ronde op zijn verdieping, terwijl Maddy beneden kijkt. ‘En daar zag ik een hele partij agenten - en de politiehond - bij de deur staan,’ zegt Maddy.

‘Die agenten vroegen me om de deur open te doen. Dus dat deed ik.’ Zonder verdere uitleg stormen de agenten de flat binnen. Maddy hoort boven een hoop herrie en loopt bezorgd de trap op, waar ze haar man lijkbleek op de grond ziet liggen, omsingeld door agenten. Derk heeft in het verleden hartproblemen gehad, dus Maddy vreest het ergste. ‘Ik dacht dat hij dood was.’

Het stroomstootwapen

Wat is er precies gebeurd? Terwijl Derk terugloopt naar zijn appartement komt hij een agent tegen met een schild en iets in zijn andere hand. Het vreemde, gele geval blijkt een stroomstootwapen te zijn.Volgens de vertelling van Derk verloopt de confrontatie als volgt:

Derk: ‘Wat is er aan de hand?’
-Agent: ‘Politie. Ga op je buik liggen!’
‘Leg nou even uit wat er aan de hand is,’ zegt Derk, terwijl hij zijn handen open naar de agent houdt.
-Agent: ‘Ga op je buik liggen, nu!’
‘Maar luister nou. Ik woon hier. Kijk, dit zijn mijn…’

Derks hand glijdt richting zijn broekzak. En voordat hij het woord ‘sleutels’ uit zijn mond kan krijgen, voelt hij een pijnscheut door zijn lijf. Twee pijltjes schieten in zijn lichaam: een in zijn bovenbeen, de ander in zijn buik. Derk smakt verlamd tegen de grond.

De agent verklaart dat deze situatie net iets anders verloopt. Derk zou op zijn knieën zijn gaan zitten, onder bedreiging van de taser. De agent verklaart dat hij Derk daarop eerst probeerde met zijn schild in bedwang te krijgen. Omdat Derk zich daartegen verzet en de agent bang is in een worsteling terecht te komen, schiet hij hem alsnog neer met de taser.

'Van de wereld'

‘Je voelt een ontzettende pijn. Je spieren worden helemaal stram,’ vertelt Derk over zijn ervaring met het stroomstootwapen. ‘Ik was even helemaal van de wereld.’

De agenten blijken op zoek te zijn naar een man die een bewoner met een mes zou hebben bedreigd. Direct na de aanhouding komen zij erachter dat de melding vals is en ze de verkeerde persoon te pakken hebben. Derk wordt met een ambulance naar het ziekenhuis vervoerd, omdat zijn arm niet goed voelt. Aanvankelijk denken artsen dat die gebroken is. Na een second opinion blijkt dat zijn elleboog uit de kom is geschoten.

Derk en de politie hebben onenigheid over hoe dat is gebeurd. Derk zegt dat het tijdens het omdoen van de handboeien is gebeurd, de agent is van mening dat de val na het inzetten van het stroomstootwapen de oorzaak is. Het gevolg blijft hetzelfde. Zijn twee passies, drummen en motorrijden, staan momenteel op een lager pitje. Zelfs handelingen als haren wassen of een doos optillen zijn flinke opgaven.

Uitgelicht

De politie treedt op bij het P.C. Hoofthuis waar een groep studenten het gebouw van de Universiteit van Amsterdam (UvA), bezet heeft. In een invloedrijk rapport schetste de nationale ombudsman duidelijker kaders voor dit soort geweldsinzetten. / ANP

‘Geweld door politie moet voorzien zijn van waarborgen’

Aangifte

Derk en Maddy willen het er daarom niet bij laten zitten. Kort na het incident doen ze aangifte van mishandeling. Ze ergeren zich bovendien aan de radiostilte vanuit de politie. Er is volgens het stel geen slachtofferhulp aangeboden, geen uitleg gegeven of excuses gemaakt. Derk en Maddy willen daarom, naast een schadevergoeding voor de medische kosten, ook genoegdoening.

Advocaat Richard Korver, die ook de nabestaanden van Mitch Henriquez vertegenwoordigde, wordt ingehuurd om aangifte te doen. Volgens Korver zit de politie op meerdere punten fout. ‘Derk voldeed helemaal niet aan het signalement, dus dat maakt het al raar dat ze politie zo hard heeft opgetreden. Maar er had ook een minder zwaar geweldsmiddel gekozen kunnen worden, waardoor de schade nu minder groot was geweest.’ Volgens Korver is Derk niet duidelijk gewaarschuwd dat het stroomstootwapen gebruikt zou worden en is hij daarna te hardhandig geboeid, met schade aan zijn elleboog tot gevolg.

Het Openbaar Ministerie heeft Derk laten weten zij de zaak ‘zeer betreurenswaardig’ vindt, maar gaat niet over tot vervolging. Volgens het OM is Derk is wel ten onrechte als verdachte aangemerkt. De agent had kunnen weten dat hij de verkeerde persoon voor zich had, en dat maakt de inzet van het stroomstootwapen onrechtmatig. Maar omdat het een dreigende situatie betreft (de agent was op zoek naar een verdachte met een mes) en de agent verklaart dat Derk heeft tegengewerkt, is het optreden wel ‘begrijpelijk’. Het OM ziet daarom geen grond om de agent te vervolgen.

Slager en eigen vlees

Om alsnog een strafrechtelijke vervolging af te dwingen, start advocaat Korver een zogeheten artikel 12-procedure. Hij vindt het onderzoek naar het incident beneden de maat.

‘Men vaart sterk op het oordeel van de agenten. Het blijft daarom toch een beetje de slager die zijn eigen vlees keurt. Er vindt geen echt onafhankelijk onderzoek plaats. Dat zie je helaas vaker.’ Korver wijst op een recente zaak waarin een verwarde man werd neergeschoten, omdat de politie vermoedde dat hij een wapen trok. Het argument van de politie: het was donker en de situatie was onoverzichtelijk, dus het gebruikte geweld was terecht. ‘Ik heb beelden laten maken bij dezelfde maanstand en op hetzelfde tijdstip. Daaruit blijkt dat er veel beter zicht is dan de politie heeft gesteld. Het geeft aan dat dit soort onderzoeken niet heel diepgravend zijn.’

Het grote pijnpunt in deze zaak zit erin dat Derk niet op het signalement leek. ‘Dan is het wel heel makkelijk om te zeggen: ‘Meneer Krol had gewoon moeten meewerken’. Hij zit immers nog steeds met de gevolgen.’

Makers