Iedereen kent de ‘plastic soep’ van frisdrankflesjes en plastic zakken in de zee. Maar al die microscopisch kleine stukjes plastic die je niet ziet, die vormen een nog groter gevaar. Voor de zee, de dieren en voor ons allemaal.
Toen Daantje Vogels en Lieke Linthorst van het Hyperion Lyceum in Amsterdam ontdekten dat bij elke wasbeurt duizenden microplastics vrijkomen, wilden ze daar hun profielwerkstuk over maken. Zondag 2 juli waren ze te horen in de uitzending van Reporter Radio.
De vraag
Micro- en nanoplastics komen voor in onze voeding, in vis en honing en bier. De grote boosdoeners zijn cosmetica en het wassen van kleding. Er wordt steeds meer onderzoek naar gedaan, maar er is nog geen oplossing. Geen methode om het water te zuiveren van microplastics.
De onderzoeksvraag van het profielwerkstuk van Daantje en Lieke luidde dan ook: Wat is de beste en meest rendabele manier om microplastics te zuiveren uit zeewater om ervoor te zorgen dat de hoeveelheid microplastics in de oceanen vermindert?
Het onderzoek
Microplastics kunnen dus aangetoond worden in ons voedsel. Bovendien hechten biologisch niet-afbreekbare stoffen zoals DDT (dichloordifenyltrichloorethaan) zich aan microplastics. Daardoor komen die giftige stoffen ook in dieren en mensen.
Om microplastics aan te tonen, verdiepten Daantje en Lieke zich in laboratoriumonderzoek, ontrafelden de basisstructuur van plastic en maakten een overzicht van soorten plastics. Voor kleding is het meest gebruikte vezel; polyester. Die vezel is afgeleid van koolstof, lucht, water en petroleum. Acryl is de synthetische vervanger van wol en het materiaal (nylon) waar panty’s en sportkleding van gemaakt worden - kent ook iedereen.
De oplossing
Feit is dat het gebruik van synthetische vezels tussen 1992 en 2010 met bijna 80% is gestegen (IUCN rapport februari 2017). En dat er nog niks is ontworpen dat microplastics uit water kan filteren.
In de inleiding van het profielwerkstuk van Daantje en Lieke staat: 'In de praktijk blijkt dat door de miljoenen jaren evolutie de natuur een van de beste bronnen is voor het oplossen van problemen, daarom hebben we de natuur als uitgangspunt genomen.' De oplossing zijn de baleinen van een walvis. Die werken ook als een filter voor plankton. Daantje en Lieke hebben vervolgens een filter ontworpen wat diezelfde functie kan vervullen.
Gevraagd wat een expert van dit profielwerkstuk vond, hebben we het naar eco-toxicoloog Dick Vethaak van Deltares gemaild. Vethaak is heel lovend over de inhoud én de oplossing van Daantje en Lieke.
