Dirk* woont samen met zijn vrouw in een stacaravan. Niet omdat ze zo graag vakantie vieren, maar omdat ze tot over hun oren in de schulden zitten. Over een paar maanden moet het echtpaar uit hun tijdelijke verblijf want de koude winter komt eraan en verwarming heeft de caravan niet. Dirk verzucht: ‘Ik heb nog geen idee waar we dan naartoe moeten. Ons leven staat al een aantal jaar volledig op zijn kop.’
Het is één van de tips die we binnenkrijgen in het onderzoek Schulden. De situatie van Dirk springt eruit omdat hij in een situatie lijkt te zitten waaraan hij zich nog maar lastig zelfstandig kan ontworstelen. Inmiddels heeft het stel een schuld van 150.000 euro en is bovendien uitgeschreven uit de Basisregistratie Personen, zo lezen we in hun mail. Legaal werken kan daardoor niet meer en een nieuw onderkomen vind je niet als je geen geld hebt, zo vat Dirk de vicieuze cirkel samen.
Fraudeschuld
We zijn benieuwd hoe het zover heeft kunnen komen. Ooit had Dirk namelijk gewoon een fulltime baan en een leuk huis. ‘De problemen zijn eigenlijk echt begonnen toen we een conflict kregen met de Sociale Dienst en valselijk zijn beschuldigd van bijstandsfraude,’ zo begint Dirk zijn kant van het verhaal.
Na het verlies van zijn baan lukt het hem niet om weer fulltime werk te vinden. ‘En mijn vrouw was in die periode ook niet fysiek in staat om te werken. We hebben daarom aanvullende bijstand aangevraagd en gekregen.’
Onderzoek informatieplicht
Toch gaat het mis en begint de Sociale Dienst een onderzoek. Die vermoedt dat het stel zich niet aan de regels houdt. Dirk en zijn vrouw hebben volgens de Sociale Dienst de zogenoemde informatieplicht geschonden. Wanneer je een uitkering krijgt, ben je namelijk verplicht om de Sociale Dienst op de hoogte te stellen van activiteiten zoals vrijwilligerswerk. Ook activiteiten of hobby’s die je uitvoert - die mogelijk geld op kunnen leveren – dien je te melden. Dat wordt ook wel op geld waardeerbare arbeid genoemd.
Stichting
Dirk: ‘We waren in die tijd verbonden aan een stichting en deden daar ook een paar uur per week vrijwilligerswerk voor. Dat hebben we ook netjes doorgegeven aan de Sociale Dienst. En het heeft nooit de weg naar werk in de weg gezeten.’ Volgens Dirk heeft hij de mails én de ontvangstbevestigingen om dat alles te bewijzen.
‘De Sociale Dienst zegt echter dat zij niet op de hoogte was van deze activiteiten bij de stichting,’ vervolgt Dirk. ‘Zonder echt grondig onderzoek beschuldigen ze ons nu van fraude en suggereren dat ik de mails achteraf zou hebben vervalst. En ook de rechter zegt dat het lastig vast te stellen is of ons bewijs klopt. Wij moeten nu aantonen dat we niet gefraudeerd hebben, terwijl we nooit echt gehoord zijn tijdens het onderzoek.’
Uit schuldregeling gezet
Voor het echtpaar is dit conflict met de Sociale Dienst extra wrang, want door het stopzetten van de uitkering en het fraudeonderzoek hangt hen niet alleen een terugbetaling van 33.000 euro bijstand boven het hoofd, maar worden ze ook uit de schuldregeling gezet waar ze al een aantal jaar inzitten. Dirk: ‘We waren 3 maanden verwijderd van een schuldenvrije toekomst, maar omdat onze bijstand werd stopgezet, een fraudeschuld dreigde en daardoor de voorwaarden van de regeling wijzigden heeft de gemeente ons traject stopgezet. En kregen we de schuldeisers weer aan de deur.’
De komende weken gaat Dirk op zoek naar een nieuwe plek om de winter door te komen. Naar de verre toekomst kijkt hij nog niet, maar strijdbaar blijft hij: ‘Ik ga niet toegeven dat ik iets heb gedaan, terwijl dat niet het geval is. En ik zal doorgaan met mijn strijd om mijn recht te halen.’
*De naam van Dirk is vanwege privacyredenen gefingeerd, zijn echte naam is bekend bij de redactie.
