Dat is de stellige overtuiging van Jolande ter Avest, advocaat van Schoolplein Advocaten in Utrecht. Zij meldt zich bij De Monitor voor ons dossier Vechtscheidingen. In haar praktijk ziet zij regelmatig cliënten die hun kinderen niet of nauwelijks zien omdat een ex-partner de omgang blokkeert. Hoe gaat zij om met ouders, die misschien wel ten onrechte, beweren dat de ander een slechte ouder is? En hoe waak je er zélf als advocaat voor om bij vechtscheidingen niet nog meer olie op het vuur te gooien?
Ter Avest treedt regelmatig op in echtscheidingszaken waar de conflicten hoog oplopen. ‘Ik probeer cliënten mee te geven zo min mogelijk de strijd aan te gaan na een scheiding, maar niet alle ouders zijn daartoe in staat. Vooral onder hoogopgeleiden is de strijd grimmig. Zij zijn vaak beiden heel mondig. Ik vertel ouders altijd: ‘U moet de minst belastende ouder zijn. Denk aan wat er met de kinderen gebeurt!’
Valse beschuldigingen
‘Ik zie in mijn praktijk regelmatig ouders die hun kinderen benadelen. Soms doen zij dingen waar ik helemaal geen weet van heb, zoals aangifte doen tegen de andere ouder. Ouders gaan ver in het diskwalificeren van de andere ouder.’ Soms zo ver dat ze valse beschuldigingen doen, vertelt de advocaat. ‘Als ik dit soort dingen zie gebeuren, dan stop ik met zo’n zaak.’ Ter Avest weigert ook cliënten. ‘Als ik benaderd wordt door iemand die al een dossier heeft van een halve meter en waar heel veel strijd is geweest om 1 kind of over een geldbedrag van 10.000 euro. Dan gaat het vaak om vechten om het vechten.’
Sommige ouders proberen door manipulaties de situatie volledig naar hun hand te zetten. Volgens Ter Avest is in zo’n 20 procent van de vechtscheidingen die zij behandelt sprake van pathologie van 1 van de partners. ‘Maar ik geloof zéker niet dat alle vrouwen borderliners zijn en alle mannen narcisten. Wat je moet onderscheiden is of iemand gekke sprongen maakt door de scheiding of is er écht iets met iemand aan de hand.’ Maar hoe weet je nou als advocaat of het verhaal van je cliënt op waarheid berust? ‘Dat is lastig. Ik ben ook gehandicapt als advocaat. Advocaten mogen niet met kinderen praten zonder toestemming van beide ouders. Je hoort het verhaal bijna altijd van 1 kant.’
Ouderschapsplan
Ook het in 2009 verplichte ouderschapsplan brengt volgens ter Avest weinig verbetering. Iedereen die gaat scheiden, zowel gehuwden als ongehuwde partners, moet tegenwoordig een ouderschapsplan voorleggen aan de rechter. Daarin staan afspraken over onder andere de kinderalimentatie, de opvoeding en de zorg. Het ouderschapsplan is bedoeld om conflicten te verminderen, maar juist bij ouders in een conflictscheiding werkt het vaak escalerend. Bij deze ouders is er zoveel strijd dat elke vorm van overleg weer tot nieuwe conflicten leidt. ‘Voor ouders die elkaar de tent uitvechten werken de eisen van het ouderschapsplan averechts. De grimmigheid zit ‘m vaak bij de alimentatie.’
‘Dit soort ouders kan het nog niet eens worden over de keuze van een huisarts voor de kinderen. Zij bijten zich volledig vast in hun gelijk.’
Fiftyfifty
Het ouderschapsplan werkt dus niet in situaties waar ouders niet meer in staat zijn om met elkaar te overleggen. Wat zou er verder gedaan kunnen worden aan scheidingen die zo uit de hand lopen? Ter Avest: ‘Het zou goed zijn als we naar een systeem gaan waarbij sowieso alle ouders voor 50 procent verantwoordelijk zijn voor de zorg en opvoeding. Dan draai je in feite de huidige situatie om. Alleen ouders die willen scheiden en willen afwijken van die verdeling moeten dan naar de rechter als ze het niet eens worden. Een fiftyfifty-verdeling zou de strijd om de kinderen kunnen temperen.’
