Wellicht ben je het overzicht van superheldenfilms kwijtgeraakt. Of misschien wil je je zo goed mogelijk voorbereiden op de 22e Marvel-film Avengers: Endgame. Wij hebben op een rijtje gezet wat de best beoordeelde films volgens recensenten en publiek zijn, hoe Nederland naar de bioscoop trekt voor deze films en hoe alle personages bij elkaar zijn gekomen.

Maar laten we beginnen met de vrijwel onmogelijke taak om het Marvel Cinematic Universe (MCU) samen te vatten in drie alinea’s.

De route naar Endgame

Comics-uitgever Marvel brengt in 2008 de superheldenfilm Iron Man uit. De film wordt zeer positief ontvangen, en voor de fans die tot na de aftiteling blijven zitten is er nog een extraatje verstopt. In een kort fragment - de zogeheten post-credits scène - wordt gehint op het Avengers Initiative. In de stripboeken zijn The Avengers een team van superhelden met wisselende samenstelling. In het MCU worden Iron Man, Captain America, Thor en The Hulk de hoofdrolspelers. Gaandeweg breidt het team zich uit, en ontstaat een tweede team genaamd Guardians of the Galaxy.

In de afgelopen 11 jaar produceert de filmstudio van Marvel maar liefst 21 films. In sommigen wordt een nieuwe superheld geïntroduceerd, in anderen komen de helden bij elkaar om een gezamenlijke vijand te verslaan. In Captain America: Civil War vechten de superhelden zelfs tegen elkaar nadat ze door een intern conflict worden verdeeld.

De rode draad sinds The Avengers (2011) is de overkoepelende dreiging een grote paarse bad guy genaamd Thanos. In Avengers: Infinity War (2018) slaagt zijn ultieme plan om de helft van het universum uit te roeien. Daarmee sterft ook de helft van alle superhelden in het MCU. In de 22e en laatste MCU-film zoeken de overgebleven Avengers en Guardians naar een manier om deze ramp terug te draaien. Kan je het nog volgen?

Het MCU draait om Iron Man en Captain America

Het is ook erg lastig om als leek nu nog in de Marvel-films te duiken. Er zijn talloze namen van personages om te onthouden. Sommige superhelden hebben een alter-ego. Personages hebben elkaar drie films geleden ontmoet, zijn hun eigen weg ingeslagen en komen elkaar wederom tegen. De wirwar van connecties is moeilijk te doorgronden als je niet vanaf de allereerste film bij de serie bent betrokken.

Wij hebben een overzicht gemaakt van alle verschijningen van Avengers en Guardian in de films tot nu toe. Het gaat om personages die daadwerkelijk lid van een van deze teams zijn, dus niet iemand die toevallig heeft meegevochten. De namen van superhelden en alter-ego’s trekken we gelijk: als Bruce Banner in een film voorkomt, dan tellen we hem mee als The Hulk.

Andere kanttekening is dat we het personage tellen, en niet de acteur. We tellen dus niet mee dat Chris Evans een korte verschijning als Captain America maakt in Thor: The Dark World (2013). Het personage Loki deed toen namelijk een imitatie van Captain America.

Daarom tellen we acteur Paul Bettany nog niet mee in Iron Man 3 (2013). Pas in Avengers: Age of Ultron (2015) evolueerde hij van de supercomputer Jarvis naar het personage Vision. Wat we wél meetellen, zijn de zogeheten post-credits scènes. Deze korte fragmenten zijn zo’n groot onderdeel van het MCU geworden, dat het vreemd zou zijn om ze te negeren.

Populair, maar niet recordbrekend in Nederland

Volgens IMDB-cijfers hebben de Marvel-films tot nu toe bijna 14 miljard dollar winst gemaakt. Dat zijn schattingen, maar het blijft een astronomisch hoog bedrag. De meeste nieuwe Marvel-films breken in de eerste weken van release alle mogelijke records. Alleen lijkt dat voornamelijk een Amerikaans verhaal te zijn.

Gek genoeg lijkt de Nederlandse bioscoopbezoeker een stuk minder warm te lopen voor de Marvel-films. Vanaf de eerste voorstellingen zitten de zalen goed gevuld, maar vrij snel zakken de films uit de top 3 van bioscoopfilms. De uitzondering is Avengers: Infinity War (2018). Deze film stond 6 weken lang in de top 3 best bezochte bioscoopfilms. Sinds 2012 zijn er 6 titels die dat langer volhielden.

Ook in de jaarlijkse toplijstjes komen de Marvel-films niet prominent voor. Vorig jaar was een goed jaar, waarbij Infinity War op de 4e plek en Black Panther op plek 7 eindigden. In de voorgaande jaren komt geen enkele Marvel-film in de jaarlijkse top 10 voor. Nederland heeft een fanatieke groep Marvel-liefhebbers, maar het lijkt - volgens deze cijfers - voornamelijk een filmreeks die de aandacht van het grote publiek niet lang genoeg kan trekken.

Ons datagedreven advies

Grote kans dat je voor Endgame nog even wat Marvel-films wil terugkijken. Voordat je 44 uur en 46 minuten aan films gaat terugkijken, willen we je advies geven om de beste titels te kiezen.

Over het algemeen hebben Avengers-films hoge waarderingen. Maar er is iets vreemds aan de hand: volgens critici is Black Panther (2018) de allerbeste Marvel-film, het werd zelfs genomineerd voor een Oscar voor beste film. Maar volgens het publiek slechts de op elf na beste. Daarmee is het verschil tussen recensenten en de smaak van ‘het internet’ het grootst bij deze film.

Dat wijst overigens op een fors probleem met publieksrecensies. De IMDB-scores voor Black Panther werden namelijk getrolld vanwege de zwarte personages in de film. Ook Captain Marvel (2019), waarin Brie Larson de eerste vrouwelijke hoofdrol in het MCU op haar neemt, kreeg veel negatieve reacties van trollen.

Als je tijd hebt om slechts drie Marvel-films opnieuw te kijken, dan is ons datagedreven advies:

• Guardians of the Galaxy (2014): De op een-na-hoogste waardering van het publiek (8,1 op IMDB)

• Black Panther (2018): Hoogste waardering van critici (9,7 op RottenTomatoes)

• Avengers: Infinity War (2018): Publiek en critici zitten hier op één lijn (een 8,5 op IMDB en RottenTomatoes), en qua verhaallijn ben je gelijk op de hoogte

Illustratie door Wendy van der Waal