Het vak van bewindvoerder is keihard werken stelt Visser. ‘Je hebt klanten, waar je weinig omkijken naar hebt. Maar er zijn ook klanten die dramatisch in de schulden zitten en steen en been klagen dat ze meer geld willen hebben. Deze klanten kosten ontzettend veel tijd. Het regelen van schuldsanering is een dagtaak.’

Onderzoeksplatform Investico, De Monitor en Dagblad Trouw duiken samen in de rol van bewindvoerders en curatoren voor mensen in zorginstellingen. Hoe hebben we het in Nederland geregeld? Voor ons onderzoek naar Bewind in de Zorg bellen we met Jille Visser. Hij is 12 jaar bewindvoerder geweest. In Woerden runde hij tot 3 jaar terug een kantoor met drie medewerkers.

Spreekuur

Twee dagen in de week had Visser ‘spreekuur’. ‘Ik zat dan van ‘s ochtend vroeg tot ‘s avonds laat met een headset op mijn hoofd het ene telefoontje na het andere te beantwoorden. ‘Kijk, mensen die onder bewind staan, staan dat niet voor niets. Het aanhoren van hun persoonlijke verhalen kost zoveel tijd. Ik schreef het dan allemaal op en probeerde de rest van de week alle verzoeken uit te werken.’

Visser geeft een waterval aan voorbeelden. ‘Ik zou er een boek over kunnen schrijven. Ik had een klant met borderline en verslavingsproblematiek. Bleef maar bellen dat ze meer geld wilde. Deze persoon had de hele dag niets anders te doen dan zich boos maken over hoe weinig geld ze elke dag kon uitgeven. Dan belde ze weer en eiste ze dat ze 50 euro kreeg.’

150 dossiers, 150 levens

Iedere klant die onder bewind staat heeft zijn eigen problematiek, vertelt Visser. ‘Iemand kan lijden aan de ziekte van Parkinson, autisme, of een niet aangeboren hersenletsel, noem maar op. Dan werd je gebeld en gingen ze ervan uit dat je hun hele dossier uit je hoofd weet. Ik had in die jaren 150 dossiers, dus 150 levens in mijn hoofd zitten.’

Is het lastig om al die problemen aan te horen? Visser begint te lachen. ‘Tja, soms wel. Ik kan me nog herinneren dat ik een klant had die ik 3 weken geen geld heb gegeven. Ze had een zoon in huis die kleptomaan was. De jongen was door zijn vader uit huis gezet, op verzoek van Jeugdzorg zou hij enkele dagen bij moeder mogen verblijven totdat een betere oplossing voor handen zou zijn. Die oplossing kwam nooit en Jeugdzorg gaf niet thuis. De jongen overheerste zijn moeder en nam haar geld in beslag.’

Macaroni

Visser erkent wel dat het een moeilijke beslissing was. ‘Mijn vrouw heeft 3 weken voor haar gekookt. Ik ging elke avond een Tupperware bakje met macaroni langsbrengen. Ze had nog nooit zo goed gegeten,’ vertelt Visser. ‘Ik heb toen gedacht, als gebaande paden niet lukken, dan maar door het struikgewas.’

Uiteindelijk stapte Visser naar een advocaat om Jeugdzorg te dwingen een andere plek te zoeken voor de zoon. Na 3 weken werd de jongen door Jeugdzorg uit huis geplaatst. Visser: ‘Die zoon had zijn moeder totaal in zijn macht. Hij gebruikte drugs en had zijn deur gebarricadeerd. Zijn moeder was totaal niet in staat om voor zichzelf op te komen. Deze situatie heeft zeker een jaar geduurd.'

De macht van zorginstellingen

Visser: ’ Zorginstellingen bepalen zelf wat ze aanbieden en als het niet aansluit op de behoefte van je klant dan moet de klant maar op zoek naar een andere plek. Als bewindvoerder ben je natuurlijk aangesteld om de belangen te behartigen van jouw klant. Maar zorginstellingen hebben een enorme macht en jouw bevoegdheden reiken niet verder dan de financiën.’

Hoe zit dat? Een zorginstelling kan bewind aanvragen voor een cliënt. Vaak wordt er dan ook door de zorginstellingen een bewindvoerder ‘aangeraden’. Visser vertelt dat hij ooit benaderd was door een zorginstelling. Hij werd gevraagd om bewindvoerder te worden van verschillende cliënten. Visser: ‘Er zat alleen een addertje onder het gras. Ik moest contant geld meenemen omdat de cliënten niet zelf konden pinnen. Dat is natuurlijk oncontroleerbaar dus dat heb ik niet geaccepteerd. Die nieuwe klanten gaan dan wel aan je neus voorbij.'

Witte en zwarte lijsten

Die macht zegt Visser ook gemerkt te hebben bij de Sociale Dienst. Ook die organisatie vraagt regelmatig bewind aan voor cliënten. ‘Zij hebben witte en zwarte lijsten met namen van bewindvoerders. Als je opkomt voor de belangen van je cliënt en daardoor de gemeente tegen de haren instrijkt dan kan je op een zwarte lijst komen. Nieuwe klanten kun je dan wel vergeten.’

Drie jaar geleden besloot Visser de handdoek in de ring te gooien. Hij stopte met bewindvoering en begon een financieel administratiekantoor. ‘Ik raakte volkomen gefrustreerd door de toenemende regelgeving. De hoeveelheid werk per dossier nam steeds meer toe en de beloning bleef - en blijft - daar sterk bij achter.'

Geroddeld

De kwetsbaarheid van de bewindvoerder bleek duidelijk uit een conflict dat ontstond na overlijden van een klant. De nabestaanden waren boos over de werkwijze van Visser. ‘Ten onrechte, de rechtbank was zelfs niet bereid de klacht in behandeling te nemen. We hebben geprobeerd het uit te praten met de nabestaanden en de zorginstelling. Helaas is dat niet gelukt. Dan wordt er over je geroddeld in de wandelgangen van een zorginstelling. Dat grijpt ver in. De zorginstelling vraagt je niet meer voor nieuwe klanten. Ze willen liever geen gedoe.’

Deze publicatie is tot stand gekomen met steun van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten. (www.fondsbjp.nl)