Op de laatste zondag voor de verkiezingen stonden lijsttrekkers Henri Bontenbal (CDA) en Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) tegenover elkaar. Daar zei Bontenbal: "De eerste homoseksuele bewindspersonen waren vaak CDA’ers." En dat klopt, als hij bedoelt: bewindspersonen die openlijk uitkwamen voor hun seksuele geaardheid.
Zondagavond stonden partijleiders Frans Timmermans (Groenlinks-PvdA) en Henri Bontenbal (CDA) tegenover elkaar tijdens het ‘premiersdebat’. Opnieuw moest Bontenbal de uitspraken over de vrijheid van onderwijs uitleggen die hij eerder bij Nieuwsuur deed.
Bij Nieuwsuur kreeg de CDA-leider een fragment te zien van een homoseksuele scholier die vertelde dat hij zichzelf niet kon zijn op een reformatorische school. Bontenbal, die zelf ook naar een reformatorische school ging, zei kort dat de visie van de school ‘niet de zijne is’, maar betoogde daarna dat religieus onderwijs mocht botsen met het gelijkheidsbeginsel. "Een leerling kan ook naar een andere school", zei hij.
Schade niet te voorkomen
Een dag later bij de talkshow Vandaag Inside probeerde Bontenbal de ontstane ophef te sussen. "Mijn bètabrein ging meteen de techniek van de wet in bij Nieuwsuur, daar baal ik van. Jongeren moeten veilig zijn, het belang van het kind staat voorop."
Het lukte Bontenbal niet om schade te voorkomen. In de peiling van Ipsos I&O zakte de partij van 25 naar 20 zetels. Volgens Ipsos is die daling grotendeels te verklaren door de uitspraken van Henri Bontenbal bij Nieuwsuur. Ipsos: "Kiezers die hiervan schrokken komen nu uit bij niet-confessionele partijen als D66, VVD en GL-PvdA."
Timmermans tegen Bontenbal
Dan naar het lijstrekkersdebat van afgelopen zondag. Eva Jinek trapt vrijwel meteen af met de uitspraken van Bontenbal over de vrijheid van onderwijs.
Even later pakt Frans Timmermans zijn moment en voert de discussies rond de invoering van het homohuwelijk, in 1998, op: "Het CDA heeft altijd andere opvattingen gehad. Dat mag, maar je mag voor de mensen in het land wel duidelijk maken dat we daar gewoon anders over denken."
De bewering
CDA-leider Bontenbal wacht zijn beurt niet af en stelt: "Hier wordt mij iets aangesmeerd. Het CDA is altijd een partij geweest die homoseksuelen juist een prominente plek heeft gegeven. De eerste homoseksuele bewindspersonen waren vaak CDA’ers.’’
Bij navraag bij de woordvoerder van Bontenbal, verwijst het CDA naar een artikel van belangenorganisatie COC uit 2006. Op Wikipedia vinden we een lijst van lhbti-personen die minister, Kamerlid, Europarlementariër of burgemeester zijn.
Wie was de eerste?
CDA’er Joop Wijn was van 2002 tot 2006 staatssecretaris en daarna twee jaar minister van Economische Zaken. Wijn was niet de eerste homoseksuele minister, maar wel de eerste bewindspersoon die daar openlijk voor uitkwam.
Ien Dales, minister van Binnenlandse Zaken begin jaren 90, was lesbisch, maar heeft dat nooit geopenbaard. Na haar onverwachte overlijden in 1994 liet premier Ruud Lubbers zich ontvallen mee te leven met haar vriendin.
Na Joop Wijn waren Gerda Verburg (2007 -2010) en Jan Kees De Jager de volgende (openlijke) homoseksuele ministers. Beiden van CDA-huize. De Jager maakte in 2011 bekend dat hij op mannen valt.
Standpunten van het CDA
"Het hebben van een homoseksuele minister is belangrijk voor de representatie, maar je wil ook dat een partij de daad bij het woord voegt en opkomt voor de belangen. Dat doet het CDA soms en soms ook niet", zegt Philip Tijsma, woordvoerder van belangenorganisatie COC Nederland.
Tijsma wijst naar rainbowvote.nu waar standpunten van partijen op lhbti-gebied staan. Met de stelling: ‘Scholen in het bijzonder onderwijs moeten alle leerlingen toelaten, ongeacht bijv hun seksuele oriëntatie, genderidentiteit, genderexpressie en geslachtskenmerken’, was het CDA het oneens.
En met de stelling waar het allemaal mee begon – ‘De onderwijsvrijheid (artikel 23 Grondwet) moet worden herzien om te zorgen dat iedereen op school zichzelf kan zijn’ – liet het CDA weten het ‘zeer oneens’ te zijn.
Bontenbal heeft tenslotte de afgelopen dagen herhaaldelijk gezegd dat hij baalde van zijn formulering, maar heeft geen afstand gedaan van het standpunt over de vrijheid van onderwijs.
Conclusie: het klopt niet helemaal
Als Bontenbal tijdens het ‘premiersdebat’ bedoelde dat het CDA de eerste minister leverde die openlijk homoseksueel was, dan klopt zijn bewering. Maar dat zei hij niet. Hij zei dat de eerste homoseksuele bewindspersonen vaak CDA’ers waren. Of dat klopt zullen we nooit weten, simpelweg omdat het in de geschiedenis lang moeilijk is geweest om voor een bepaalde seksuele geaardheid uit te komen. Bovendien is het een privé-kwestie.
In aanloop naar de verkiezingen maakt Pointer factchecks in samenwerking met AD en de aangesloten regionale titels.
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
Ontvang iedere week onze beste verhalen in je mailbox.
