De SGP wil met een abortuscampagne ‘het gesprek aangaan over de redenen van abortus’. Maar op de posters doet de partij alsof de keuze voor abortus telkens terug te brengen is tot één rationele reden. En daarmee verdraait de SGP wetenschappelijke onderzoeksresultaten en streeft het haar doel voorbij.
Op haar eigen website maakt de SGP het doel van de campagne duidelijk met een citaat van partijleider Chris Stoffer: “We willen Nederland hiermee aan het denken zetten: vinden we het als samenleving echt oké dat mensen zo vaak voor abortus kiezen, of is er een ander antwoord nodig op de onderliggende redenen?”
Met ‘zo vaak’ doelt Stoffer op de het feit dat het aantal abortussen per jaar jarenlang rond de 30.000 schommelde, maar in 2023 steeg naar ruim 39.000 abortussen. En dat aantal is in 2024 vrijwel gelijk gebleven. De campagneposters zijn te zien op billboards langs 17 snelwegen, tussen 15 en 20 oktober, en gaan rond op social media.
De claim: eenvoudige keuze op basis van rationele redenen
Een paar voorbeelden van de posters: ‘Het gezin is compleet! Dus abortus?’, ‘Ik heb geen partner! Dus abortus?’ en ‘Gebrek aan woonruimte! Dus abortus?’. Elke slogan gaat gepaard met een stockfoto die deze reden moet verbeelden. Zo zie je bij ‘het gezin is compleet’ een lachend gezin van vier in een auto. Bij ‘gebrek aan woonruimte’ is gekozen voor een lachende jonge man en vrouw, zittend op de grond tussen verhuisdozen.
Wetenschappelijk onderzoek naar abortus
De redenen voor abortus die op de SGP-posters staan, komen uit het onderzoeksrapport ‘Dit is mijn verhaal’ van het Amsterdam UMC, Fiom en Universiteit Utrecht. Dat gaat over welke factoren bijdragen aan de keuze om een onbedoelde zwangerschap te beëindigen of te behouden. De redenen die de SGP gebruikt op haar posters worden ook door de respondenten genoemd.
In de SGP-campagne worden deze redenen neergezet als geïsoleerde redenen voor een abortus. Maar de onderzoekers benadrukken in hun rapport op meerdere momenten dat de onderzoeksresultaten niet zo geïnterpreteerd moeten worden. Ook staat in de samenvatting onder het kopje ‘bevindingen’ dat “meerdere omstandigheden een rol spelen bij het besluit tot afbreken of uitdragen van een onbedoelde zwangerschap”. En dat “de motieven vaak onderling afhankelijk zijn van elkaar en soms ook conflicterend”. Kortom: je kunt een keuze voor abortus niet terugbrengen tot één enkele reden.
Het gesprek aangaan
In de talkshow Eva confronteerde Eva Jinek SGP-lijsttrekker Stoffer hiermee. Stoffer reageert daarop door te zeggen dat het niet de bedoeling van de partij is om resultaten te verdraaien. Stoffer: "Wat wij willen, is het gesprek aangaan over die 40.000 abortussen om te kijken: kunnen we daar wat aan doen?”
Jenneke van Ditzhuijzen, universitair docent sociale wetenschappen aan de Universiteit Utrecht, is een van de onderzoekers die aan het desbetreffende rapport werkte. En volgens haar is het ter discussie stellen van hoe mensen omgaan met deze keuze eerder schadelijk, dan dat het bijdraagt aan preventie van een onbedoelde zwangerschap of abortus.
“Vraag je vrouwen wat de reden is van hun abortus, dan krijg je als eerste een antwoord waarvan iemand denkt dat het sociaal geaccepteerd is, zoals een ‘gebrek aan woonruimte’ of ‘het gezin is compleet’. Pas als je vraagt hoe zij een abortus hebben ervaren, hoor je ook dingen als ‘ik weet niet zeker of ik de rest van mijn leven aan deze man wil vastzitten’ of ‘ik ben bang dat ons gezin een derde erbij niet aankan’.”
Het begint met luisteren
Als je echt wilt weten waarom mensen onbedoeld zwanger raken of waarom ze voor abortus kiezen, begint het volgens de onderzoeker met luisteren. Van Ditzhuijzen wijst ook op het tweede deel van het rapport, ‘Het begint met luisteren’, waarin de onderzoekers aanbevelingen doen aan de zorg en de politiek.
Van Ditzhuijzen: “De SGP doet precies wat je niet zou moeten doen. Namelijk het besluitvormingsproces, dat een persoonlijk en complex samenspel is van motieven, gevoelens, intuïties en waarden, terugbrengen tot vijf stereotiepe beelden. Dat komt niet met de werkelijkheid overheen.”
Conclusie: zaken worden uit verband gehaald
Je kunt de genoemde redenen voor abortus niet los van elkaar gebruiken om de keuze voor deze ingreep te rechtvaardigen. Want uit het onderzoek waar die redenen naar voren komen, blijkt ook dat er vaak meerdere omstandigheden worden meegewogen en er verschillende motieven zijn die onderling samenhangen.
In aanloop naar de verkiezingen maakt Pointer factchecks in samenwerking met AD en de aangesloten regionale titels.
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
Ontvang iedere week onze beste verhalen in je mailbox.
