We spreken Tjarko voor ons onderzoek naar Religieuze gemeenschappen in Nederland. Vanavond is hij te zien in onze uitzending over duiveluitdrijving bij kinderen, om 22:15 uur op NPO2.

Tjarko heeft er een paar jaar over gedaan, maar inmiddels heeft hij het christelijke geloof vaarwelgezegd. “Voor mij betekent het vooral dat ik bevrijd ben van een heel stuk geestelijke gekheid die er eigenlijk heerst”. Hij raakte als jongvolwassene steeds sterker betrokken bij de charismatische pinksterwereld. Jarenlang bleef hij een actieve volgeling, hij schreef zelfs boeken om het geloof te verdedigen. Maar tegelijkertijd ging het niet goed met hem. Hij ging steeds krampachtiger geloven, wat volgens hem tot psychische problemen leidde.

Angst

Binnen de pinksterkerken is het geloof wijdverbreid dat de duivel constant probeert om christenen negatief te beïnvloeden. Dat kan op tal van manieren gebeuren, bijvoorbeeld al door het kijken van een film, of door te twijfelen over je geloof. “Er wordt op gehamerd dat je op je hoede moet zijn. Je moet op God blijven vertrouwen want er is een duivel die je op elk moment kan verslinden. Ik had heel sterk de neiging om mijn eigen gedachten voortdurend te analyseren. Ik had heel veel moeite met genieten, ik zat innerlijk vast.”

“Binnen de evangelische, charismatische pinksterwereld heerst een heel sterk zwart-wit denken. Dingen zijn of van God of van de duivel. Er is weinig grijs gebied. Dat betekent ook dat iedere gedachte die je hebt goed kan zijn maar ook een misleiding van de duivel.”

Een paar jaar geleden kwam Tjarko tot inkeer. Hij realiseerde zich dat juist het geloof de oorzaak was van zijn psychische klachten. “Je gaat je eigen gedachten wantrouwen en je hebt een voortdurende alertheid, want overal kan een gevaar inzitten. Toen ik dat begon los te laten en er eigenlijk gewoon vrij radicaal mee brak, merkte ik dat die chaos in mijn hoofd wegebde.”

Niet de enige

Tjarko zegt lang niet de enige te zijn die langzamerhand doordraaide in zijn eigen geloof. “Ik heb in mijn leven als christen gezien dat heel veel mensen daar toch last van krijgen. Dat ze mentaal onrustig zijn. Je kunt er paranoïde van worden.”

In onze uitzending laten we zien hoe in verschillende gemeenschappen aan duiveluitdrijving wordt gedaan, óók op kinderen. “Ik heb zelf geen ervaring met kinderen, maar binnen de pinksterwereld is duiveluitdrijving heel normaal. Het gaat niet allemaal op de manier van Tørben Sondergaard (leider van The Last Reformation, die te zien was in onze eerdere uitzending over duiveluitdrijving, red.) met allemaal hysterie, maar ik heb het vaak genoeg meegemaakt en gezien. Het wordt gezien als een van de standaardoplossingen voor mentale en fysieke problemen.”

Psychische problemen

Hij wijst erop dat als mensen problemen ontwikkelen door het gedachtengoed, zij er vaak juist dieper in wegzakken. “Mensen worden aangezet problemen niet op een andere manier op te lossen dan geestelijk, waardoor ze soms jarenlang met problemen blijven kampen. Ze blijven maar strijden tegen de duivel. Ik heb in mijn hele leven als pinksterchristen gezien dat mensen in een vicieuze cirkel terechtkomen en blijven ronddraaien. Ze blijven zich maar uitstrekken naar het moment dat God hen geneest.”

“Je belandt uiteindelijk in een soort gevecht. Want als je een duiveluitdrijving hebt gehad en ja daarna weer dezelfde problemen ervaart, dan raak je er nog meer op gefocust en kom je helemaal vast te zitten. Want het gedachtengoed dat heerst is: God is uiteindelijk de oplossing en de duivel zit achter het probleem. Therapie kan wel een beetje helpen, maar het is nooit écht de oplossing.”

Kritiek

Hoewel het voor sommigen extreem zal klinken heeft dit gedachtengoed een aanzienlijke aanhang in Nederland. “Ik kan niet zo een getal uit mijn hoofd trekken maar ik denk wel dat iedere stad een pinkstergemeente en vaak ook wel een vol-evangelische gemeente heeft. Die zijn niet allemaal even extreem, maar dat zijn wel allemaal kerken die gestoeld zijn op deze leest.”

Tjarko komt met zijn verhaal naar buiten omdat hij ziet dat het heel lastig is om kritiek te leveren als je nog middenin de pinksterwereld zit. “Ik weet zeker dat veel mensen uit die wereld mij nu horen en zullen zeggen: ‘Die Tjarko is misleid door de duivel.’ Een bekende evangelist waar ik jarenlang bevriend mee was mailde onlangs nog dat ik ‘duisternis’ in mijn leven heb toegelaten. Zij kennen geen nuance. Alles is God of de duivel. Het is echt heel moeilijk om in die wereld kritisch naar de eigen overtuigingen te kijken. Want kritiek hebben is ook twijfelen aan je geloof. En als je twijfelt dan wordt er gezegd dat het een aanval van de duivel is."

Uitzending

Tjarko is vanavond te zien in onze uitzending over duiveluitdrijving bij kinderen, deel 2. Kijk vanavond om 22.15 uur naar NPO2.