Wie een bromtoon hoort die niet meetbaar is met apparatuur, heeft een probleem. Tijdens ons onderzoek over Geluidsoverlast melden zich veel mensen die er met metingen niet uitkomen. Er is geen geluid gemeten, dus zal het wel 'tussen de oren zitten', is de conclusie vaak.
Op Facebook krijgen we reacties binnen van mensen die zich daartegen verzetten. Zo schrijft Inez ons:
'Ik vind het frustrerend om met iets te moeten leren leven wat je niet aan anderen uit kunt leggen. Dat je wéét dat je niet gek bent en die constante brom echt een extern geluid is, maar dat je een gevecht lijkt te moeten aangaan met mensen/instanties die geen benul hebben waar je het over hebt en met goedbedoelde oplossingen komen die voor mij niet de oplossing zijn, maar slechts symptoombestrijding.’
Gerda van de Fliert schrijft:
'De oplossing ligt bij de bron van het laagfrequente geluid, niet bij de bromhoorder,’
Enkele reageerders hebben oog voor de andere optie: dat het geluid toch niet van buiten komt, maar in je hoofd zit. Cathrina Westerveld schrijft:
'Hoor heel vaak storm of een vrachtwagen voor de deur. Als ik ga kijken is er geen storm en geen wagen.'
'Meer onderzoek nodig'
Lies Jonkman is secretaris van de Stichting Laagfrequent Geluid. Deze stichting zet de overlast door bromtonen sinds een aantal jaren flink op de kaart. Zij reageert ook op onze Facebookpagina en schrijft ons:
'Er zijn veel meer natuurkundige en biofysische mogelijkheden voor het waarnemen van een bromtoon, zowel qua horen, als qua voelen (trillingen). En tinnitus (oorsuizen, red.) heeft nog nooit geleid tot het ervaren van trillingen in het hele lichaam.'
Daarom moet er meer onderzoek gedaan worden, vindt zij. Dat moet gaan over de vraag: wat is de relatie tussen laagfrequent geluid, elektromagnetische velden en aanverwante natuurkundige verschijnselen aan de ene kant en de lichamelijke en neurologische waarneming door de mens aan de andere kant?
Aarde brengt zelf ook geluid voort
Onze tipgevers noemen ook namen van deskundigen. We bellen er twee: Läslo Evers van de universiteit Delft en Wim Soede van de universiteit Leiden. Evers is seismoloog bij het KNMI en deeltijdhoogleraar Seismo-akoestiek aan de TU Delft. Hij houdt zich bezig met seismische golven in de vaste aarde en akoestische golven in de atmosfeer en de oceanen. De geluiden die de aarde zelf voortbrengt dus.
'Er zijn laagfrequente trillingen die opgewekt worden door vulkaanuitbarstingen en kernwapentests,’ zegt Evers. 'Daarbij zit je op het grensgebied van horen en voelen. Bij een hoge intensiteit is het hinderlijk. Maar dit soort infrasone geluiden, met een frequentie lager dan 20 Herz kan een mens niet horen. Onder de 20 Herz is dit alleen nog voelbaar.’
Als mensen zeggen wel iets te horen, terwijl meten geen uitsluitsel geeft, wat is er dan aan de hand? Met die vraag komen we terecht bij Wim Soede. Hij is audioloog aan de Leidse Universiteit, maar heeft ook een adviesbureau voor geluidhinder.
Soede: 'De kern van mijn boodschap aan mensen die last hebben van laagfrequent geluid is: ‘Natuurlijk neem ik uw klacht serieus en ga ik hem onderzoeken. Maar ga er maar vanuit dat de wereld om u heen niet verandert'. De Monitor besteedt ook aandacht aan Groningen, waar mensen al heel lang last hebben van een bromtoon. Maar al komt die van gaswinningsactiviteiten: de economie gaat altijd voor. De kans is erg klein dat de wereld zich aan jou aanpast. Minister Kamp gaat de gaskraan niet dichtdraaien voor een bromtoon. Er zijn gewoon drukgolven en trillingen op deze wereld. Zowel van de aarde zelf als van menselijke activiteiten. Dat is een harde boodschap: leg je er maar bij neer.'
Hanne maakt zich op onze Facebookpagina boos over deze benadering:
'Superlage frequenties verstoren lichaamseigen frequenties waarop ons fysieke systeem draait. Hoe ziek(makend) is het om mensen daaraan te laten wennen?'
Marlou valt haar bij:
'Absurd, je vraagt toch ook niet aan mensen om te wennen aan meeroken, fipronil of asbest?'
Wim Soede begrijpt de emoties van mensen die lijden aan bromtonen. Hij doet als geluidsdeskundige veel individuele onderzoeken naar geluidsoverlast, en ontmoet als audioloog veel mensen in zijn praktijk in het ziekenhuis.
Soede: 'In 90-95 % van de gevallen kan ik als techneut niets voor de mensen betekenen. Ik zeg altijd: 'Ik begrijp heel goed dat uw hersenen u vertellen dat u een geluid of trillingen waarneemt. Ik ontken dat niet. Maar ik kan er niks aan doen. U moet ermee omgaan. Daarom kunnen we het nu het beste bespreken alsof het tinnitus is, en daar een behandelplan op afstemmen’. Hij heeft meerdere keren meegemaakt dat mensen zeker wisten dat ze alleen in hún woning last hadden van een bromtoon. Terwijl later de overlast toch ook elders optrad. 'Dat gebeurde zelfs bij iemand die zijn huis verkocht, en het geluid later in het nieuwe huis weer hoorde.'
'Klager niet bevestigen in zijn klacht'
Wim Soede vindt het belangrijk om vanaf het begin duidelijk te zijn. 'Ik ben voor een pragmatische aanpak. Naast geluidmetingen bespreek ik ook altijd het omgaan met de hinder. Daarmee voorkom je dat de klager bevestigd wordt in zijn klacht en ernstige gezondheidsproblemen ontwikkelt met bijbehorende psychosociale problematiek. Want als het probleem niet wordt opgelost, wordt de frustratie alleen maar groter. Op basis van wat ik meemaak ben ik daarin de laatste jaren alleen maar stelliger geworden'.
Het gevaar is dat mensen een laagfrequent-geluidsyndroom gaan ontwikkelen, zoals dat ook bij windmolens is aangetoond. Onderzoek gaf aan dat mensen die veel lazen over negatieve gevolgen van windmolens, meer last hadden van het geluid van windmolens dan een controlegroep die er neutraler in stond. Soede: 'Ik ben bang voor zoiets als ik mensen hoor zeggen: 'Je kunt laagfrequent geluid niet meten en horen, maar je kunt er misschien wel ziek van worden!' Naast hinder komt er dan ook nog een angstreactie bij. Dan krijg je paniek in de tent'.
