De wachtlijsten zijn ontstaan doordat reguliere scholen leerlingen weer meer doorverwijzen naar het speciaal (basis)onderwijs. Sinds de invoering van de wet passend onderwijs, die vijf jaar geleden is ingevoerd, is het de bedoeling om kinderen met een lichamelijke beperking en gedragsproblemen zoveel mogelijk op een reguliere school les te geven. Daar lijken de meeste scholen nu toch van terug te komen, waardoor het doorverwijzen sinds 2017 weer is toegenomen.

In 2017 bleek uit onderzoek van De Monitor dat veel leerkrachten moeite hebben met passend onderwijs. Zo stelde in een enquête onder ruim 1000 leerkrachten in het basisonderwijs maar liefst 9 op de 10 te weinig tijd te hebben om zorgleerlingen de ondersteuning te bieden die zij nodig hebben. Volgens 79 procent zou al deze aandacht bovendien te koste gaan van de ‘gewone’ leerlingen in de klas. Driekwart stelde leerlingen in de klas te hebben die beter af zouden zijn in het speciaal onderwijs.

Dramatische situaties

Volgens Wim Ludeke, voorzitter van het Landelijk Expertisecentrum Speciaal Onderwijs (LECSO), zijn er dit jaar extreem veel nieuwe aanmeldingen voor het speciaal onderwijs. Hij spreekt tegenover Reporter Radio van een dramatische situatie. ‘Niet elke reguliere school is in staat is om met complexe leerlingen om te gaan. Die worden nu allemaal weer doorverwezen naar het speciaal onderwijs, terwijl we dat juist hebben afgebouwd. Hierdoor komen kinderen dus ongewild thuis te zitten.’

Reporter Radio sprak meerdere SBO-scholen die met forse wachtlijsten kampen. Zoals De Bonte Vlinder in Den Haag. Alleen in groep vier en vijf is er nog plek. Directeur Jacqueline Barsoumian noemt de situatie in Den Haag nijpend. ‘Kinderen blijven nu uit nood op de gewone basisschool zitten, terwijl ze eigenlijk naar het speciaal onderwijs moeten. Ze zitten dus op een verkeerde onderwijsplek.’

Lastig probleem

Niet alleen de wachtlijsten vormen een probleem op het speciaal onderwijs, ook zijn de klassen vaak te groot. Directeur Renée Spetter van SBO Hoogvliet in Rotterdam: ‘Wij hebben geen wachtlijst, maar we hebben wel een veel te grote klas. Daar zitten nu eenentwintig leerlingen in, terwijl er maximaal maar 15 in mogen zitten.’



In het speciaal (basis)onderwijs zijn de klassen kleiner dan in het regulier onderwijs, omdat kinderen met leer- en gedragsproblemen meer individuele begeleiding nodig hebben. Spetter: ’In kleine klassen gaat dat dus beter. Maar met 21 leerlingen zit je in elkaar leefruimte en dat kan dan weer gedragsproblemen veroorzaken. Daarbij komt dat je te weinig individuele aandacht kunt geven.’