Op auto’s, kozijnen en zelfs binnenshuis treffen omwonenden van Tata Steel de afgelopen maanden glinsterend stof aan. Door een veranderend productieproces komen er zogenoemde grafietregens vrij bij de staalgigant, en dat zorgt voor onrust in de dorpen rond de fabriek. Bewoners beginnen – en bekostigen – nu een eigen meldpunt: stofmelder.nl.
Wijk aan Zee-inwoner Sanne Walvisch is één van de initiatiefnemers van de website. Via het online meldpunt kunnen bewoners hun klachten kwijt over de uitstoot van Tata Steel, zoals stank, stof en geluid. Deze meldingen worden doorgestuurd naar de staalfabriek, de omgevingsdienst en naar de GGD, vertelt Walvisch. ‘We zijn dit meldpunt gestart om een klein stukje frustratie zelf aan te pakken. Het is een heel gedoe om bij alle betrokken instanties je klacht te melden, nu kan dat allemaal in één keer. Bovendien hopen we op deze manier de grootte van dit probleem inzichtelijk te krijgen, op een transparante manier.’
Glazenwasser van Tata Steel
Zwart stof op je auto of op kozijnen is niks nieuws in de IJmond-regio. ‘De laatste maanden is het stof zichtbaarder en regelmatiger aanwezig door de grafietregens, maar het is in het dorp een bekend verschijnsel’, vertelt Walvisch. ‘Het is hier zelfs gemeengoed dat je na een klacht over stof een wasbonnetje krijgt van Tata Steel om gratis je ramen te laten lappen.’
Een oud-inwoner van het dorp bevestigt dit en mailt ons dat haar familie al 15 jaar gebruik maakt van deze service van de staalfabriek. ‘Ik vind het vreemd dat iedereen dit al jaren accepteert als een doekje voor het bloeden. Het is een vriendelijk gebaar naar aanleiding van een incident, maar langdurig is het eigenlijk belachelijk. Fijn dat de ramen schoon zijn, maar niemand kan je longen schoonmaken’, aldus de tipgever.
‘Ik vind het vreemd dat iedereen dit al jaren accepteert als een doekje voor het bloeden.’
Gezondheid
En dat effect op de gezondheid is waar de omwonenden zich het meeste druk over maken, blijkt uit bewonersbijeenkomsten en eerdere artikelen die we hierover schreven.
Ook Sanne Walvisch deelt die zorg: ‘Op slechte dagen vrees ik dat we over 15 jaar horen in wat voor kankerverwekkende omgeving we onze kinderen hebben laten opgroeien. We stonden erbij en keken ernaar.’
‘In de greep van Tata Steel’
De gebeurtenissen van de afgelopen maanden hebben er volgens Walvisch voor gezorgd dat het vertrouwen bij veel bewoners in de controlerende overheden is gedaald. ‘Als Tata Steel Europese normen overschrijdt, worden vergunningen aangepast. De Inspectie Leefomgeving en Transport gaat daar nu zelfs tegen in beroep. Je kunt je afvragen waarom zo'n vergunning zo gemakkelijk verleend is. Is het soms de dreiging dat het bedrijf hier wegtrekt?’ aldus Walvisch. ‘En omwonenden zijn de dupe. Normen zijn onduidelijk, worden aangepast of worden ‘net’ gehaald. Of het nu om fijnstof gaat, of andere milieunormen, zoals geluidsoverlast. En het dorp wordt gesust met wasbonnen en informatieavonden waarin vervolgonderzoek naar de gezondheidseffecten wordt aangekondigd.’
'Is het soms de dreiging dat het bedrijf hier wegtrekt?’
Het burgerinitiatief stofmelder.nl gaat daarom binnenkort ook eigen meters plaatsen om de hoeveelheid fijnstof in de regio te meten. Ze hopen daarmee meer inzicht te krijgen in de luchtvervuiling in de regio. Walvisch: ‘Met open data en statistieken over het aantal meldingen zal de vervuiling en de overlast zichtbaarder worden. Zo hopen we uiteindelijk bij te dragen aan de handhaving én het doorvoeren van milieuverbeteringen in de IJmond.’
