Nederlandse senioren wonen over het algemeen groot en hebben weinig woonlasten. Het is daarom begrijpelijk dat ze niet zo snel verhuizen. Toch zou dat bij het huidige woningtekort wel een groot voordeel kunnen opleveren: als senioren verhuizen, komen er grotere woningen vrij voor starters. Alleen worden er weinig betaalbare seniorenwoningen gebouwd. En dus zitten ouderen vast, zoals Mia en Jeanet in Ede.
Mia de Munnik (72) woonde ooit met haar gezin in een groot rijtjeshuis, maar is inmiddels alleen. ‘Oma’s huisje’ noemt ze haar koopwoning, want ze woont al 40 jaar op dezelfde plek. “Het huis past me als een warme deken.” Maar het is ook groot: ze heeft in totaal vier slaapkamers. Omdat ze er maar eentje gebruikt, maakte ze van de voormalig slaapkamer van haar dochter een kantoor, en de kamer van haar tweede zoon werd een logeerkamer voor de kleinkinderen. De kindertekeningen voor oma hangen er aan de muur.
Op zolder, waar ooit haar oudste zoon sliep, heeft ze nu een jaren ’70 kamer gemaakt. In de kamer staan een grote stereoset, een rijtje LP’s, zitten grote keramieken poppen in stoelen en hangen vlinders aan de muur.
Ook de beste vriendin van Mia, Jeanet (70), bezit een overschot aan slaapkamers. Ze woont bij haar om de hoek in Ede. “Wij hadden een huis met een plat dak en 20 jaar geleden hebben we daar een zolder op laten zetten. Dus ik heb nu zes slaapkamers”, zegt ze lachend.
‘Voor senioren bouwen niet sexy’
Wat de vriendinnen willen? Kleiner wonen, maar wel betaalbaar. “En het liefst met een kleine buitenruimte”, aldus Jeanet. Ze kijken rond, maar ze kunnen niet vinden wat ze zoeken. “Als er nu woningen worden gebouwd voor senioren of kleine huishoudens, zijn er meestal weinig voorzieningen in de buurt. Een huisarts, apotheek en fysiotherapie, dat zijn wel dingen die we nodig hebben”, zegt Jeanet. “Daardoor blijven we ook zelfredzaam, mogelijk heel lang”, vult Mia haar aan. “Dat wil de overheid toch?”
Mia en Jeanet vinden dat te weinig woningaanbod in hun buurt geschikt is voor hun leeftijdscategorie. Daarom trekken ze gezamenlijk naar het gemeentehuis om met de wethouder te spreken. Jeanet: “Toen we aanhaalden dat we graag een knarrenhof of meer voorzieningen voor senioren wilden, zei hij letterlijk: ‘Voor senioren bouwen is niet sexy’. Oftewel: ze kunnen er niet aan verdienen.”
Te weinig passend woningaanbod
Terwijl een verhuizing van Mia en Jeanet veel kan opleveren: gezamenlijk laten ze tien slaapkamers achter voor andere gezinnen. Maar veel senioren die kleiner willen wonen, hebben wel wensen en weten vaak niet waar ze moeten beginnen. Dat ziet ook Sabah Ikaddouren, woonadviseur 55+ in de gemeente Utrecht. Zij helpt 70-plusser Liesbeth Jongerius die haar grote huis met vier slaapkamers uit wil en graag in Hof van Transwijk, een complex met seniorenappartementen, wil wonen.
“Het is daar mogelijk om los zorg te ontvangen”, legt Liesbeth uit. “Stel dat er met mij of mijn partner iets gebeurt, dan worden we niet uit elkaar gerukt. Maar dan kunnen we elkaar binnendoor opzoeken.” De mogelijkheid om bij een seniorenwoning zorg te ontvangen is een veelgehoorde vraag van senioren, zegt Ikaddouren. “Partners willen graag bij elkaar blijven en dat deze voorzieningen in de buurt zijn. Maar er is te weinig woningaanbod dat hierbij past.”
Traplift
Dat is ook terug te zien in de cijfers, waarover Pointer eerder al publiceerde. Het journalistieke platform van de bouwsector, Cobouw, berekende dat in 2024 maar 1,4 procent van de 290.000 geplande seniorenwoningen is gebouwd. Terwijl deze woningen al in 2030 gerealiseerd moeten zijn.
Bovendien zijn de koopwoningen voor senioren die wel beschikbaar zijn met de huidige woningprijzen vaak te duur. Hun woonlasten liggen nu vaak laag, sommige van de senioren die Pointer spreekt betalen slechts een paar tientjes per maand. Een verhuizing levert ze dan ook meestal fors meer woonlasten op.
Daarom kiezen mensen er vaker voor om met aanpassingen hun huis levensbestendig te maken, bijvoorbeeld door een traplift te nemen, en blijven ze zitten waar ze zitten. Zo ook Mia en Jeanet, al is het vooralsnog zonder traplift. “Maar zodra wij een appartement zien waar we blij van worden, dan zijn we hier weg.”
Meer weten over seniorenwoningen in Nederland en waarom er zo weinig gebouwd wordt? Kijk op zondag 12 januari om 22:10 uur naar Pointer op NPO2.