Het zal veel mensen gek in de oren klinken: ziek worden omdat je op kantoor zit. Je wordt ziek als je met chemische stoffen werkt of zwaar moet tillen. Maar toch niet door de kantoortuin? Jawel hoor, dat kan wel. Beater van der Velden is beleidsmedewerker Veilig en Gezond Werken bij vakbond FNV: ‘Het delen van een ruimte met zes mensen of meer is een indicator van verzuim.’ Er is alleen weinig tegen te doen.
Voor ons onderzoek Ziek door mijn werk onderzoeken we de kantoortuin. De risico’s van het werken in een kantoortuin moet je heel serieus nemen, vindt de FNV. Het was zelfs het thema van de nieuwjaarsreceptie van FNV Finance dit jaar. Maar wat zijn dan precies de ziekmakers? ‘Één van de grootste problemen is het binnenklimaat,’ zegt van der Velden. In ruimtes waar veel mensen zitten, wordt de temperatuur en ventilatie centraal geregeld. ‘Daar heb je als werknemer geen invloed op. Wat de één te koud vindt, vindt een ander te warm. Als het te warm is, wordt iedereen loom. Maar vaak kan je de ramen niet meer open doen.’ En dat kan leiden tot hoofdpijn en vermoeidheid.
Een ander groot probleem is geluid. Mensen worden afgeleid door al het rumoer en gepraat om hen heen. Dit leidt tot concentratieverlies, waardoor mensen langer over hun werk doen of fouten gaan maken. Van der Velden: ‘Als mensen hoge targets hebben en ze worden met meer mensen in een kantoortuin gepropt, dan levert dat enorm veel stress op.’
Te vage normen
Hoofdpijn, vermoeidheid, concentratieverlies, stress en uiteindelijk verzuim. Wat kan je hiertegen doen? Van der Velden ziet weinig wettelijke handvatten voor de werknemer. Bij het Bureau Beroepsziekten van de FNV liggen geen zaken die met de kantoortuin te maken hebben. Niet omdat het probleem er niet is, maar: ‘De normen waar werkgevers zich aan moeten houden zijn zó ingewikkeld en de wetgeving zó vaag, dat het heel moeilijk is om aan te tonen dat iemand echt ziek is geworden door de omstandigheden in het kantoor.’
Neem bijvoorbeeld geluid. Dat is voor veel mensen een bron van problemen. Wat zijn daar de regels voor? In de Arbowet staan geen concrete grenswaarden voor het geluidsniveau in de kantoortuin. Hinderlijk geluid moet zoveel mogelijk worden voorkomen of beperkt. ‘Maar wat is hinderlijk? Wat de één irritant vindt, stoort een ander niet. Het is subjectief,’ zegt van der Velden.
Arbowetgeving uitgekleed
‘Ook de Arbowetgeving is door de jaren heen uitgekleed en steeds vager geworden. Zo is bijvoorbeeld het aantal uren dat iemand maximaal achter een beeldscherm mag zitten per dag, eruit gehaald. Door die vaagheid kan je als werknemer steeds moeilijker een zaak aanspannen. In arbocatologi (daarin beschrijven werkgevers en werknemers hoe zij gaan voldoen aan de normen die beschreven staan in de Arbowet, red.) staat soms iets over kantoortuinen. Als mensen ziek worden, is het moeilijk hard te maken dat dat door de kantoortuin komt.’ Van der Velden benadrukt dat mensen zich ook vaak niet bewust zijn van de effecten van het werken in een kantoortuin. ‘Als ik mensen confronteer met de ongezonde aspecten van de kantoortuin vallen er ineens allemaal kwartjes: oh, daarom kom ik zo moe en overprikkeld thuis.’
Samen naar de OR
Als de normen en de Arbowetgeving zo vaag zijn, wat kunnen werknemers dan doen? ‘Ik raad mensen aan rond te vragen wat de collega’s vinden en dan samen naar de OR of de leidinggevende te gaan. Of naar de bedrijfsarts of preventiemedewerker. De werkgever heeft immers een zorgplicht.’
