Ruim 20 jaar woont Maaike Kroesbergen met haar man Fred op een vakantiepark in het Gelderse Ede. Ze bouwen er een bestaan op en krijgen twee zoons. Jarenlang gedoogt de gemeente hun verblijf, maar vorig jaar augustus wordt het gezin tóch uit huis gezet. Want permanent wonen op een vakantiepark is niet toegestaan, aldus de gemeente.
Het geeft veel stress vertelt Maaike aan de keukentafel van hun tijdelijke onderkomen, een chalet van nog geen 40m2. “Ik heb slapeloze nachten van de hele situatie. Je probeert je groot te houden voor de kinderen en te zorgen dat alles goed draait, maar het is voor ons allemaal een hele onrustige situatie. We hoppen op dit moment van het ene huis naar het andere huis. Feitelijk zijn we natuurlijk gewoon dakloos.”
In het kleine chalet hebben de twee pubers van Maaike en Fred maar weinig privacy. De wanden zijn dun en de slaapkamers piepklein. “Je hoort hier alles van elkaar,” vertelt Maaike. En het gebrek aan ruimte en de onzekere toekomst hebben ook effect op de schoolprestaties van de kinderen. “Die kelderen, ze hebben hier ook helemaal geen fatsoenlijke plek om hun huiswerk te maken of om even tot rust te komen.”
Wooncrisis
We komen met Maaike en Fred in contact voor ons onderzoek Wonen op vakantieparken. In dat onderzoek vragen we ons af hoe om te gaan met mensen die (permanent) in een vakantiewoning wonen. Streng handhaven, gedogen of juist parken ombouwen tot woonwijk? In tijden van enorme woningnood pleiten verschillende politici en deskundigen voor de laatste opties. Maar blijven er dan nog wel voldoende recreatieplekken over? En zijn deze recreatiewoningen wel geschikt om ook echt in te wonen?
Het vakantiepark waar Maaike en Fred eind jaren negentig een huis kochten - De Goudsberg - is een park met grote stenen huizen. Met riante voor- en achtertuin, alles op eigen grond, vlakbij Natura2000-gebied. Er is verder niet veel te doen op het park: geen restaurant, speeltuin of zwembad. Het park oogt als een mooi woonwijkje midden in de natuur en dat maakt dat sommige eigenaren er ook graag een woonbestemming van zouden maken. Toch zouden de huizen – als ze door de eigenaren verhuurd zouden worden - ook dienst kunnen doen voor de rustzoekende recreant die de Veluwe wil ontdekken, vindt de gemeente.
Dwangsom van 20.000 euro
Voor Fred was de keuze om een ‘vakantiehuis’ op De Goudsberg te kopen in 1998 snel gemaakt. “Ik kon een huis in het dorp kopen of hier, dat was ongeveer even duur. En dan woon ik liever hier midden in de natuur en een stuk rustiger,” aldus Fred. Toen hij - naar eigen zeggen - ook nog te horen kreeg dat permanent verblijven gedoogd werd en legalisatie waarschijnlijk een kwestie van tijd was, was de keuze voor een woning op De Goudsberg snel gemaakt.
Jaren gaan voorbij zonder problemen. Tot er vanaf 2019 ineens wél gehandhaafd wordt op het park. Eigenaren die niet kunnen aantonen dat ze naast de recreatiewoning op De Goudsberg nog een andere woning bezitten of een huis huren, krijgen te maken met handhavers van de gemeente. Ook bij Maaike en Fred worden er vanaf die tijd dwangsommen opgelegd. “Dat ging uiteindelijk om een bedrag van 20.000 euro, maar dat geld is nooit geïnd,” vertelt Fred.
Toegang huis is verzegeld
Dat de gemeente zo ver zou gaan dat ze ook daadwerkelijk de toegang tot hun eigen woning op eigen grond zou worden ontzegd hadden Maaike en Fred niet verwacht. Zeker niet in deze tijd van woningnood. Fred: “Je leest ook in de krant dat er in andere gemeenten juist voor wordt gekozen om vakantieparken om te bouwen tot woonwijken of dat er wordt gedoogd. Je verwacht niet dat ze je met je hele gezin op straat zetten in deze tijd. Ik kan er met mijn hoofd niet bij dat dit gebeurt. Dat is toch onmenselijk?” verzucht hij.
Toch is de gemeente onverbiddelijk en inmiddels is het gezin in een juridische strijd verwikkeld met de gemeente Ede. Maaike: “We dachten eerst dat het om een periode van 3 maanden zou gaan, maar inmiddels is het huis voor onbepaalde tijd verzegeld. Dat zegel gaat er alleen af als we kunnen aantonen dat we een ander huis hebben gekocht of een huurcontract kunnen overleggen. En dat is gewoon heel moeilijk met de krapte op de woningmarkt. Er is gewoon niets te krijgen.”
(tekst gaat verder onder kader)
Interview wethouder Karin Bijl, gemeente Ede
Waarom wordt er zo strikt gehandhaafd bij dit gezin?
“Ik kan me voorstellen als je puur naar het eindresultaat kijkt dat je denkt: ‘Dit is wel heftig.’ Dit is ook niet een beslissing die wij over één nacht ijs hebben genomen. Het is wel iets wat mensen vaak al lang weten, namelijk dat ze daar eigenlijk niet mogen wonen. En wij zetten er ook al lang op in om mensen bewust te maken van het feit dat het niet mag, dat we handhaven en dat we mensen stimuleren om een andere plek te zoeken.
Dit hele traject duurt al vanaf 2019 en deze familie heeft onvoldoende gebruik gemaakt van de mogelijkheden om aan te tonen dat zij daar niet permanent wonen, maar recreëren. En uiteindelijk resulteert dat erin dat wij niet anders kunnen kiezen dan uiteindelijk de laatste stap te zetten en dat is die bestuursdwang. Dat is heel uitzonderlijk. Dat hebben we in Ede nog nooit gedaan.”
De overgrote meerderheid van de eigenaren op dit park zou graag zien dat er permanente bewoning wordt toegestaan. Hoe staat u hier tegenover?
“Ik heb begrepen dat die wens er is en daar zijn in het verleden ook gesprekken over geweest, maar de gemeente Ede zet vooral in op het vitaliseren van het recreatiegebied en daarin past het bewoonbaar maken vooralsnog niet.”
Waarom is permanente bewoning op dit park geen optie? Zeker in een tijd van grote woningnood zou dat toch kunnen bijdragen aan het oplossen daarvan?
“Wat we vooral willen is dat onze Veluwe, onze mooie natuurgebieden, dat die beschikbaar zijn voor recreatie. Van oudsher komen mensen overal vandaan om hier op vakantie te gaan. Dit is een toplocatie om te recreëren. En er is al in 2015 besloten - vanuit de gemeenteraad en het college - dat wij willen dat onze parken gebruikt worden voor recreatie.
Je ziet bovendien vaak dat als er mensen wonen, ze bijvoorbeeld ook andere dingen doen dan recreëren. Parken waar veel permanente bewoning is hebben vaak ook te maken met neveneffecten waar je niet blij mee bent, onveilige situaties en ondermijning bijvoorbeeld. Ook willen mensen die op deze parken wonen regelmatig uitbouwen terwijl die vakantiewoningen vlakbij Natura2000 gebied (red. kwetsbare natuur) gelegen zijn.
En daarnaast zien wij heel veel oplossingen voor de woningmarkt, juist op andere plekken. Daarvoor zijn woongebieden aangewezen waar we willen bouwen.”
Kunt u op dit moment nog iets voor dit gezin betekenen?
"Dit gezin heeft er uiteindelijk voor gekozen om de overtreding niet te beëindigen. En zijn ook niet met ons in gesprek gegaan om te zeggen: we zitten helemaal klem, we willen graag met jullie praten over wat dan wel kan. Maar als ze morgen met mij in gesprek willen, staat de deur hier open. Ik kan ons beleid alleen niet op de schop gooien, want wij blijven erbij dat we inzetten op recreatie en het is de inzet om permanente bewoning op dit park te beëindigen.”
Permanente bewoning toestaan
Het gezin stapt daarom naar de rechter en zou graag zien dat die besluit dat ze binnenkort weer terug mogen in hun woning, ook als ze geen huur- of koopcontract op zak hebben. Kim Wittop Koning is jurist en staat de familie Kroesbergen bij in hun strijd. “We hebben het nu bij de voorzieningenrechter liggen en die gaat bepalen of ze zolang de procedures lopen terug mogen in hun huis. Dus dat ze niet meer dakloos hoeven zijn.” Wittop Koning vindt dat de gemeente in dit geval de mensenrechten van het gezin heeft geschonden door ze de toegang tot hun vakantiewoning te ontzeggen. “We gaan door tot het Europees Hof,” aldus de jurist.
Maar stilletjes hoopt de familie dat de gemeente tegen alle verwachtingen in toch besluit om het park om te vormen tot woonwijk, zoals dat bijvoorbeeld ook gebeurd is in een andere Veluwse gemeente: Harderwijk. Lees hieronder hoe dat zit:
Daarin staan Fred en Maaike overigens niet alleen. Jan Haasjes is bestuurslid van de vereniging van eigenaren op De Goudsberg: “Uit een peiling onder eigenaren blijkt dat een meerendeel voor een vorm van permanente bewoning is,” legt hij uit. Volgens Haasjes heeft hij in het algemeen goede ervaringen met de gemeente Ede, maar ligt dat op dit dossier toch anders en is er weinig ruimte om met de gemeente in gesprek te gaan. “De woningnood is zo gigantisch groot dat ik denk dat je hier ook een klein stukje van de oplossing zou kunnen realiseren. We zouden daarom graag met de gemeente in gesprek gaan om te kijken wat we nou hier op het park voor elkaar kunnen krijgen.”
Katten nog wel in huis
Maaike en Fred moeten het voorlopig nog doen met een rondje om hun huis. Maaike: “De katten zitten nog wel in het huis, die kunnen via het kattenluik naar buiten. En de konijnen verblijven in de tuin. Gelukkig mag ik er nog wel naartoe om ze eten te geven. Maar het is wel heftig om elke dag geconfronteerd te worden met je eigen huis waar je niet in kan en je alleen maar achteruit ziet gaan.”
Volgende week doet de rechter uitspraak over de zaak van Maaike en Fred.
