De coronacrisis raakt relatief veel zzp’ers, meldt adviesbureau Deloitte en de stichting Schuldenlab in hun onderzoeksrapport COVID-19 en schuldenproblematiek in Nederland dat in juni verscheen. Daarin staat dat er naar verwachting dit jaar 21 tot 39 procent van de zzp’ers een langdurige inkomstenterugval ervaren, dat zijn 307 tot 566 duizend mensen. Volgend jaar komen er nog 16 tot 186 duizend mensen bij, zo meldt het onderzoeksrapport.

Onvermijdelijk

Volgens berekeningen van de branchevereniging voor schuldhulpverlening NVVK zitten straks 65 duizend zelfstandig ondernemers opgescheept met problematische schulden. “Schuldhulpverlening lijkt onvermijdelijk voor een vijfde van de zelfstandig ondernemers die de eerste Tozo-regeling (Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers, red) hebben aangevraagd”, zegt Marco Florijn van NVVK in het radioprogramma BNR Zakendoen.

“Dat er een golf van zzp’ers komt die aanklopt voor schuldhulpverlening, daar zijn deskundigen het over eens. Maar wanneer die precies gaat komen, weet niemand”, zegt Nadja Jungmann, lector schulden en incasso bij de Hogeschool Utrecht. “Kijk je naar de vorige crisis, toen viel in 2008 Lehman Brothers (Amerikaanse bank, red). In 2009 vielen de ontslagen, in 2010 liep de werkloosheid op. Maar de groei van schulden was pas in 2012. En toen later de werkgelegenheid aantrok, was de schuldencrisis nog heel groot.”

Ook duurt het enige tijd voordat schuldenaars op de radar komen van schuldeisers en hulpverleners. “Schulden komen altijd met vertraging”, vervolgt Jungmann. “Eerst komt er een herinneringsbrief voor je openstaande facturen. Dan ligt er over twee weken een aanmaning, waarin de toon al iets onaardiger is. Dan komt er over twee weken weer een. Maar voordat er een deurwaarder op de stoep staat, ben je zo maanden verder.”

Bijstandsniveau

Nederland telt zo’n 1,1 miljoen zzp’ers. Sommigen van hen zaten sinds de coronacrisis van de ene op de andere dag zonder werk. De overheid komt sinds maart zelfstandigen tegemoet via overheidsmaatregelen als de Tozo, een financiële aanvulling voor zzp’ers tot aan bijstandsniveau. Dat is een reden waarom zelfstandig ondernemers het vaaj nog wel uitzingen. Maar lang niet ieders vaste lasten zijn afgestemd op het bijstandsniveau. “We zien nu dan ook vaak schulden ontstaan”, constateert Manon Berger, ondernemersadviseur bij het Instituut voor het Midden- en Kleinbedrijf (IMK) dat zzp’ers helpt met hun financiële problemen.

Schuldregeling lijkt soms lastig te organiseren voor deze groep. Ook is het de vraag of zelfstandig ondernemers met hun schuldhulpvraag altijd goed terecht kunnen. Cees Rootjes, die net met pensioen is, was bewindvoerder voor zzp’ers met schulden: “Mijn ervaring is dat gemeenten soms problemen hebben met zelfstandig ondernemers. Zij vinden het lastig dat er geen vast inkomen is, de afloscapaciteit is moeilijker te berekenen en het betekent vaak meer werk.” Desondanks vindt Rootjes dat je zzp’ers niet links mag laten liggen. “Als wij er in Nederland alles aan willen doen om mensen uit de schulden te helpen, dan moet je ook zorgen dat je het ondernemers mogelijk maakt om te kunnen helpen.”

Onze uitzending over zzp’ers en schulden is maandagavond 11 januari, 22:15u op NPO2.