De belangrijkste reden hiervoor is dat er in België meer mag. Zo zijn gynaecologen in België sneller geneigd om baarmoederoperaties uit te voeren. In Nederland hekelen gynaecologen deze werkwijze.

Er was iets mis met haar baarmoeder

Anne (34) probeert al vier jaar zwanger te worden en vanwege mislukte behandelingen in Nederland ging ook zij vorig jaar naar België voor hulp. Op internet leest ze dat er daar veel beter wordt onderzocht waarom het zwanger worden niet lukt. Eenmaal de grens over krijgt ze van haar Belgische gynaecoloog te horen dat er iets mis zou zijn met haar baarmoeder en dat ze geopereerd moet worden. “Ik ben daar zo van geschrokken dat we huilend naar huis zijn gereden”, zegt Anne.

Terug in Nederland krijgt ze te horen dat de operatie helemaal niet nodig is. “Daar zeiden ze in het ziekenhuis: ‘Ho stop, even helemaal niets doen’. Nader onderzoek wees uit dat ze mijn probleem konden oplossen met hormooninjecties en dat ik daarna gewoon nog kans had om zwanger te worden.” Ze is dat inmiddels weer aan het proberen.

Vanwege het ontbreken van wetenschappelijk bewijs dat dit soort operaties zinvol zijn, blijven de Nederlandse gynaecologen weg van dit soort baarmoederoperaties. “In Nederland zitten we met elkaar dicht op de literatuur en hebben we daar afspraken over gemaakt”, zegt Marieke Verberg van de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG). Zij legt uit dat er in België veel meer mag. “Daar gaat dat net even anders. Er zijn klinieken die inderdaad dit soort operaties doen omdat ze geloven dat het zinvolle ingrepen zijn – maar er zijn ook een heleboel klinieken die net als de gynaecologen in Nederland denken dat je dat beter niet kunt doen.”

Luister hieronder de radiouitzending over de vruchtbaarheidszorg in België:

Een ander voorbeeld is dat sommige gynaecologen in België aan ‘endometrial scratching’ doen. Hierbij wordt een krasje in het baarmoederslijmvlies gemaakt. Dit zou de innesteling van het embryo moeten bevorderen. Of dit ook daadwerkelijk zin heeft is vooralsnog niet bekend.

“Wij hebben gewoon net iets meer ruimte om de zorg op onze patiënten af te stemmen, om innovatieve technieken sneller toe te passen in de kliniek”, vertelt Frauke Vanden Meerschaut, gynaecoloog in het Universitair Ziekenhuis Gent en voormalig voorzitter van de werkgroep reproductieve geneeskunde binnen de VVOG, de Belgische evenknie van de NVOG. “Dat vinden mensen fijn. Dat kleine beetje extra kan net het verschil maken.”

Vanden Meerschaut benadrukt dat de grotere vrijheid in België niet betekent dat alle artsen zomaar alle mogelijke behandelingen uitvoeren. Ze raadt patiënten dan ook af om naar klinieken te gaan waar ze zich niet aan de stand van de wetenschap houden. De voorzitter van de VVOG laat weten achter de wetenschap te staan, maar wil verder geen reactie geven op het onderzoek van Pointer.

België is het Silicon Valley van de vruchtbaarheidszorg

Ondanks een gebrek aan wetenschappelijk bewijs voor de innovatieve behandelingen, willen veel Nederlanders naar Belgische klinieken toe. De bekendste is het Life Expert Centre in Leuven. Marion Valkenberg werkt al ruim 35 jaar als gynaecoloog in België en is verbonden aan deze kliniek. Volgens haar kloppen er jaarlijks ongeveer 450 Nederlandse patiënten bij haar aan voor hulp, juist omdat er bij haar in de stoel veel meer mogelijk is.

Valkenburg zet in tegenstelling tot Nederlandse gynaecologen juist in op baarmoederoperaties. Zij ziet met enige regelmaat patiënten met baarmoeders die er anders uit zien dan normaal. Volgens Valkenburg kan dit voor vruchtbaarheidsproblemen zorgen. Zij zegt dan ook dat het heel belangrijk is om de vorm van de baarmoeder te optimaliseren, helemaal als patiënten ouder worden. “Je hebt een goed embryo nodig en een goede baarmoeder. Als de kwaliteit van je embryo’s minder worden (door ouderdom red.) dan wordt de kwaliteit van de baarmoeder belangrijker.”

“Ik noem België altijd het Silicon Valley van de vruchtbaarheidszorg”, zegt Valkenberg. Volgens haar is het onzin dat je altijd keihard wetenschappelijk bewijs nodig hebt voordat je een behandeling uit mag voeren. “Uiteindelijk hebben de wensouders het laatste woord. Als zij niet tevreden zijn, dan komen die mensen ook niet meer.”

Ook Anne was patiënt bij Valkenburg. Op de vraag waarom er tegen haar in Nederland is gezegd dat opereren niet nodig is en dat ze ook zonder operatie zwanger kan worden, reageert Valkenburg dat dit ook mogelijk is gewoon: “Het is wat ik zeg: je moet de baarmoeder optimaliseren.”

Marieke Verberg van de NVOG hekelt de werkwijze van Valkenburg: “Deze visie die zij hanteert over de baarmoeder, is niet algemeen geaccepteerd.” Over het algemeen is niet bekend dat het optimaliseren van baarmoeders bijdraagt aan een verhoogde kans op zwangerschap. Daarnaast kleven er ook risico’s aan dit soort operaties, zoals infecties of letsel aan de baarmoederhals. “Het is best gevaarlijk als je gaat snijden in een orgaan waarmee je nog zwanger wilt worden.”