Hanneke van Onna is geldcoach en ziet het ontzettend veel om haar heen. Vrouwen die parttime werken en eigenlijk niet genoeg geld meer verdienen om financieel voor zichzelf te zorgen. “Ergens is het kapitaalvernietiging. Vrouwen die hoogopgeleid zijn maar toch afhankelijk zijn van hun man als het om financiën gaat.”

Parttime werken is heel normaal voor de Nederlandse vrouw. Slechts een kwart van de vrouwen heeft een voltijds baan. Is het wel goed dat dit de norm is? Want minder werken leidt er regelmatig toe dat vrouwen niet kunnen rondkomen van hun eigen geld. De helft van de vrouwen heeft geen eigen inkomen dat hoger is dan het wettelijke minimumloon.

Van Onna is naast geldcoach ook schrijver van een boek over financiële onafhankelijkheid. Zelf kwam ze in de financiële problemen na een faillissement van haar bedrijf en een scheiding. Ze ziet dat veel vrouwen, net als zijzelf destijds, helemaal niet nadenken over de financiële situatie waarin ze verkeren: “Vrouwen hebben vaak totaal geen controle over hun financiële huishouding. Ze geven de regie maar al te graag aan hun partner. Maar de ongemakkelijke waarheid is dat ongeveer de helft van de relaties stuk gaat en vrouwen dan berooid achterblijven.”

Onbewuste keuze

Vrouwen beseffen vaak niet wat de financiële consequenties zijn van de keuzes die ze maken om minder te gaan werken, ziet ook Masha Trommel van WOMEN Inc., een organisatie voor gelijke kansen en rechten voor iedereen. “We denken dat we een vooruitstrevend land zijn, maar de culturele norm is in Nederland nog steeds dat de vrouw de belangrijkste delen van de zorgtaken voor kinderen op zich neemt. Veel vrouwen worden nog scheef aangekeken als ze hun kinderen vijf dagen naar de opvang brengen en hebben daar een schuldgevoel over. Terwijl mannen daar niet op worden aangekeken.”

Uiteraard beïnvloedt deze culturele norm de keuzes die vrouwen maken, maar ze beseffen zich vaak niet wat de gevolgen daarvan zijn, aldus Trommel. “Dit lijken allemaal individuele keuzes, maar we moeten het zien als het resultaat van een systeem. De beginperiode is zeer bepalend voor de lange termijn verdeling van zorg en werk. Het later weer opschalen van werkuren is in het Nederlandse systeem niet gebruikelijk. De meeste stellen maken hun keuze van de verdeling op basis van wie het meest verdient, en als vrouwen door minder uren ook minder verdienen, dan valt de keuze voor de extra zorgtaken ook op die van de vrouw. Het is heel lastig om dat later te corrigeren. Het resultaat is dat zelfs als mannen na een tijdje meer zouden willen zorgen, dit heel lastig is. De verantwoordelijkheid voor de inkomsten blijft daardoor bij de man.

Afhankelijk

Stella de Swart nam ook de beslissing om een dag minder te gaan werken toen ze kinderen kreeg. Achteraf heeft ze spijt. Ze kwam in de financiële problemen omdat ze na haar scheiding haar baan als accountmanager bij een modemerk verloor, maar denkt dat het minder werken tijdens haar relatie ervoor heeft gezorgd dat ze een stuk moeilijker weer een nieuwe baan vond.

“Mijn ex ging een studie voor de advocatuur naast zijn werk doen, maar ik heb me nooit op zo’n manier kunnen ontwikkelen. Achteraf vind ik het erg jammer dat ik niet meer voor mezelf heb gekozen. Als ik nu vrouwen als Linda de Mol en Sigrid Kaag zie dan denk ik: ‘Dat zijn vrouwen van dezelfde leeftijd als ik, maar waarom ben ik niet zoals hen geworden?’”

Taboe

Inmiddels zet Stella zich onder andere als spreker in en werkt ze aan een boek om meer bewustheid te creëren bij vrouwen voor de keuzes die ze maken. Maar zij is een van de weinigen die er makkelijk over praat: “Het gaat om verkeerde keuzes die je hebt gemaakt en het is geen positief verhaal, mensen vinden het lastig om daarover te praten. Maar ik vind het belangrijk om dat wel te doen. Ik hoop dat mensen van mij leren.”

Ook volgens Hanneke van Onna is het belangrijk dat vrouwen opener zijn, óók over dingen die ze achteraf anders hadden moeten doen. “Geld brengt schaamte en schuld met zich mee. Er zijn talloze campagnes geweest die vrouwen moesten wijzen op hun financiële onafhankelijkheid, maar vrouwen voelen zich vaak als door een bij gestoken wanneer het over dat onderwerp gaat. Dat zou niet zo moeten zijn.”