Een idyllisch wit huisje op de Veluwe, midden in de natuur. De paarden in de voortuin staan rustig te grazen, maar de tientallen mussen vliegen verschrikt op als we aan komen rijden. Bewoner Jaap van den Born staat ons al op te wachten, samen met zijn hond Thadeus. Het is een regenachtige dag en dus is het rustig in het natuurgebied: een wandelaar, een paar fietsers. Maar dat is lang niet alle dagen het geval. “Soms lijkt het hier wel een pretpark.”
“Mijn opa en mijn vader waren boswachter in dit gebied, de liefde voor de natuur is mij met de paplepel ingegoten”, vertelt kunstenaar Van den Born. Twintig jaar woont hij nu in het boshuis en in de afgelopen jaren heeft hij het steeds drukker zien worden op zijn geliefde Veluwe. “Op een mooie dag stikt het hier van de groepjes wandelaars en rijden er wel duizend mountainbikers en e-bikers voorbij.” Natuur is volgens Van den Born een verdienmodel geworden. “Groepen fietsers zijn vaak goed georganiseerd en krijgen het voor elkaar om weer een nieuw pad aan te leggen. Maar wie neemt het op voor de natuur?”
“Je hebt hier regelmatig fiets-en wandelevenementen, dan komen ze massaal voorbij. Een aantal jaar geleden was er zelfs een heuse kermis hier op de hei. Dat verzin je toch niet?”
Elektrische fietsers onderuit
Het toerisme zorgt ervoor dat Van den Born regelmatig ambulances moet bellen voor fietsers die vlakbij zijn huis onderuit gaan en gewond raken. Hij neemt ons mee naar buiten en laat zien waar het misgaat. “Sinds de komst van die elektrische fietsen komen steeds meer oudere mensen dieper dit gebied in. Die gaan dan razendsnel en worden daar bij die helling overvallen door het mulle zand. En dan gaan ze onderuit”, wijst hij aan. “Het is in de zomermaanden een paar keer per maand raak.”
Poepende fietsers
De toegenomen drukte zorgt voor meer overlast, legt hij uit. “Sommige recreanten zien het meer als evenemententerrein, dan als natuur”, ziet Van den Born. En dat baart hem ernstige zorgen. “Fietsers poepen hier achter de bomen, staan aan de poort te rammelen omdat ze water willen of wandelaars willen weten waar en hoe laat ze wild kunnen spotten.” En de handhavers om al die drukte in goede banen te leiden zijn er volgens Van den Born te weinig.
Intensive care-patiënt
De door hem ervaren overlast is tot daaraan toe zegt Van den Born, hij maakt zich vooral zorgen over wat die toegenomen drukte doet met het natuurgebied. “De natuur moet steeds vaker wijken voor wandel- en fietspaden, terwijl het al niet goed is gesteld met de biodiversiteit in dit gebied. Dat begrijp ik echt niet, dit natuurgebied is een intensive care-patiënt en daar fietsen we gewoon doorheen.”
Oproep
Volgens Jaap van den Born is de natuur een verdienmodel geworden. Door steeds meer te investeren in het aantrekken van toeristen wordt het op mooie dagen 'een pretpark', zo stelt hij. Is de natuur inderdaad een verdienmodel geworden? En zorgen economische belangen ervoor dat er te weinig rekening wordt gehouden met de natuur?
