Er staan zoveel huizen, kantoren en winkels in Nederland leeg dat alle inwoners van de stad Utrecht erin zouden kunnen wonen. Dit blijkt uit een berekening van het Centraal Bureau voor de Statistiek en het journalistieke platform Pointer (KRO-NCRV). De leegstand komt neer op 200.000 nieuwbouwappartementen
In totaal staat er 17,8 miljoen vierkante meter aan panden structureel leeg, aldus het CBS. Er zit al zeker een jaar geen bewoner of huurder in. Ook wordt er geen of nauwelijks energie afgenomen in deze gebouwen.
Al die leegstand bij elkaar, is evenveel oppervlak als 200.000 standaard nieuwbouwappartementen. Dat zou genoeg plek bieden voor alle inwoners van Utrecht (377.000). Zonder te proppen; zij hebben dan evenveel ruimte per persoon als stedelingen nu gemiddeld hebben.
Woningnood en verkiezingen
De woningnood is het belangrijkste thema bij de aankomende Tweede Kamerverkiezingen. Nederland komt 400.000 huizen tekort en politieke partijen beloven snel nieuwe huizen te bouwen.
Maar de helft van de woonruimte die zo hard nodig is, bestaat dus al in leegstand. Er zijn alleen obstakels om erin te kunnen wonen. De gebouwen zijn soms ver verloederd, of regels en wetten werken tegen.
Zo staat er in hartje Den Haag al bijna 2 jaar een appartement leeg, omdat er maar geen vergunning komt voor renovatie. Vastgoedontwikkelaar Martijn Lentze wacht er al lang op. “Als je belt dan zeggen ze: nog even geduld, je zit in de wachtkamer". En hij is niet de enige. Bij navraag laat de gemeente Den Haag weten een achterstand te hebben van 400 vergunningsaanvragen.
Ook in winkelstraten staan naar schatting 50.000 woningen leeg. Maar je komt er lang niet altijd in, omdat de voordeur is geofferd voor een bredere etalage. Daarnaast mogen corporaties wegens strenge regels soms geen leegstaande kantoren tot woningen ombouwen. En gemeenten hebben weinig middelen om überhaupt tegen leegstand op te treden. Wie zijn huis leeg wil laten, mag dat gewoon doen.
Voer een boete in op leegstand
Bijna alle politieke partijen beloven nu actie tegen leegstand. “In eerdere verkiezingen heb ik dat nog niet gezien”, zegt Edwin Buitelaar, hoogleraar planologie van de Universiteit Utrecht. Hij is alleen kritisch op wat ervan terecht zal komen. “Dan lees ik bijvoorbeeld: er komt een boete op leegstand. Maar plannen stranden vaak in de uitvoering. Dus hoe dan? Wanneer staat iets te lang leeg? Hoe ga je dat monitoren? Dat wordt dan niet concreet.”
In Vlaanderen krijgen eigenaren al jaren een boete bij leegstand. Het werkt, zegt de liberale wethouder Arthur Orlians tegen Pointer. Maar het werkt niet zomaar. Hij toont in Mechelen een vervallen klooster. Het is net gekocht door een nieuwe eigenaar en die gaat een boete krijgen als hij er niet snel genoeg woningen van maakt. Maar dat betekent ook een verantwoordelijkheid voor de gemeente, zegt Orlians. “Meewerken aan snelle vergunningen is minstens even belangrijk. Eigenlijk nog veel belangrijker dan die leegstandsbelasting.”
Kijk Pointer, zondag 19 oktober om 22.10 uur bij KRO-NCRV op NPO 2
