Felix Kreier is kinderarts en werkt in het OLVG in Amsterdam. Hij schreef samen met zijn collega Maarten Biezeveld het boek De hamster in je brein over welke invloed je hersenen hebben op je gewicht. Felix begeleidt kinderen met overgewicht en hun ouders op medisch vlak. In dit blog deelt hij zijn ervaringen.
Blog 7: Zorg dat je hamster niet bang wordt voor wortels en tomaten
Ik kom regelmatig in Duitsland. Daar liggen mijn roots en mijn familie woont er. Natuurlijk volg ik als dokter ook de discussie over eten en gezondheid daar op de voet. Ik zie veel overeenkomsten met Nederland. Maar waar Duitsland verder mee is, is de lange termijn-visie. Zij hebben het bijvoorbeeld over een ministerie van Voeding. Het is meer een ideologische discussie. Heeft niet ieder kind recht op gezond opgroeien? Moeten we dan niet de hersenmanipulatie van kinderen door ongezonde marketing inperken? En zorgen voor een gezonde maaltijd voor kinderen op school?
Een tegenstander zal zeggen: ‘Dat is iemands vrijheid ontnemen. We kunnen toch zelf keuzes maken?’ Maar de wetenschap is er al lang uit dat dat niet zo is en dat we kinderen moeten beschermen tegen junkfood omdat ze dat zelf nog niet kunnen. Door wel telkens die vraag weer op te werpen, komen we in eindeloze discussies over details. Bijvoorbeeld hoeveel procent van de kinderen dan wel een reclame voor junkfood mag zien. Terwijl medisch gezien een algeheel verbod het beste zou zijn, want junkfoodreclame heeft een hele grote invloed op de gezondheid van kinderen.
Om dit te laten zien, heeft de Duitse Alliantie voor niet-Overdraagbare Ziekten (DANK) een supermarktfolder van de eerste schoolweken geanalyseerd en naast de voedingscriteria van de Wereldgezondheidsorganisatie gelegd. Een overgroot deel van de producten daarin bleek niet aan de criteria te voldoen. Supermarkten proberen schoolkinderen dus slecht voedsel aan te smeren. Dat vind ik schokkend: dat er een hele club marketeers bezig is om te bedenken hoe ze in de eerste schoolweken zoveel mogelijk troep kunnen verkopen aan ouders en kinderen.
Als je het immers juist dán aansmeert, wordt het daarna routine, weet ik als hersenonderzoeker. De hamster in je hoofd weet dan: ‘Aha, we pakken de schooltas en gaan naar school, daar hoort een Liga bij.’ Dat wordt opgeslagen in het limbische systeem in de hersenen. Verkooptechnisch is het dus briljant. Wat mij kwaad maakt, is dat ik ouders in het obesitascentrum zie, die denken dat ze gezond bezig zijn als ze hun kind een Liga meegeven.
Maak in de video hieronder kennis met jouw hamster:
De hamster in je hoofd aanleren wat gezond is, is echt niet makkelijk als je ongezond eten gewend bent. Als jij nooit een tomaat hebt gegeten, dan is dat shocking in het begin. Je proeft water en zuur. En niet de suiker- en vetprikkel die je gewend bent van ongezond voedsel. Als je eenmaal je norm hebt gezet bij ongezond, makkelijk verteerbaar eten, dan denkt jouw hamster bij een tomaat of wortel: ‘Waar zijn we nu mee bezig? Er zijn maar twee calorieën binnengekomen met die hap. Dat moeten we niet hebben.’ Hij is gewend aan vet en suikerrijk eten dus zegt: ‘Haal maar liever een hamburger. Dat zijn veel calorieën voor weinig moeite. Daar streven we naar.’
Bij calorierijk voedsel word je beloond via je autonome zenuwstelsel. Alles voelt fijn, je krijgt een warme buik en ontspannen spieren. Je krijgt het gevoel dat je goed voor jezelf zorgt, want je hebt weer veel calorieën binnengehaald.
Bij een wortel is het lekkere gevoel dat eten aan je limbische systeem geeft, vertraagd. Terwijl je er uiteindelijk wel langer verzadigd door bent. Daarom is een norm van gevarieerd eten met verschillende smaken voor kinderen zo belangrijk: je hamster moet niet bang worden voor producten als wortels en tomaten. Als hamburgers de norm zijn, loop je namelijk veel meer kans op overgewicht en ziektes.
Felix Kreier is kinderarts. In verband met privacy zijn namen van kinderen in dit blog gefingeerd.
