Blog 3: Een nieuw jaar, een nieuw masterplan

Vorige week heb ik mijn kinderen weer uitgezwaaid naar school. Het was de aftrap voor een nieuw jaar voor het onderwijs. In dezelfde week was er de aftrap voor een nieuw kabinet, met nieuwe bewindspersonen voor onder andere Volksgezondheid en Onderwijs. Nieuwe rondes, met hopelijk ook nieuwe kansen voor een gezondere jeugd.

‘Als je één ding zou mogen aanpakken op het gebied van overgewicht en gezondheid, wat zou je dan doen?’ Die vraag krijg ik regelmatig sinds ik met collega-kinderarts Felix Kreier een boek schreef over de hamster in ons brein. Ik snap de vraag natuurlijk goed, maar ik begin mijn antwoord altijd met dat er niet één ding is wat alles oplost. Om verder helemaal niets te noemen, is natuurlijk een beetje flauw. Dus als ik dan toch iets moet noemen waar ik enthousiast van word, dan schiet me als eerste de Gezonde Basisschool van de Toekomst te binnen.

Ik hoorde erover bij de presentatie van een onderzoek waarvoor 2200 kinderen van acht verschillende Limburgse scholen 4 jaar waren gevolgd. Bij de helft van de kinderen was extra aandacht aan beweging en aan de schoollunches gegeven. Bij die lunches kun je denken aan avocado, vette vis, veel groenten en als drinken vooral water. Bij de andere helft was het standaardprogramma voor bewegen en eten gevolgd. De verschillen in gezondheid, gewicht (en dus BMI), fitheid en ook de manier van eten thuis waren indrukwekkend positief in de groep die extra begeleid was.

Bij dit mooie initiatief, waar onder andere de Universiteit van Maastricht bij betrokken is, komt veel terug van het model dat wij in ons boek beschrijven over hoe onze hersengebieden en onze omgeving samen maken dat we meer energie tot ons nemen dan we verbruiken. Zo past de gezonde school-benadering uitstekend bij het leren (prefrontale cortex) en bij het maken van nieuwe routines voor een kind én zijn of haar omgeving (het limbisch systeem). En de hypothalamus (de ‘hamster’, die onze voedselreserves bewaakt) komt met dit soort maaltijden ook prima aan zijn trekken…

(Ken je de hamster in je hoofd nog niet? In het filmpje hieronder leer je 'm kennen)

De neiging om teveel te eten is met deze aanpak heus niet opeens weg bij de kinderen. En of ze het gedrag vasthouden is ook maar de vraag. Maar het is, zoals ik eerder zei, wel één heel mooi stapje.

Ik hoop in ieder geval dat het nieuwe kabinet meer doet op het gebied van basisgezondheid, ziektepreventie en aandacht voor overgewicht en obesitas. En dan het liefst in een goed en ambitieus masterplan. En zo’n plan zou dan verder moeten gaan dan bijvoorbeeld alleen het invoeren van een ‘suikertaks’ en dan tevreden achterover gaan zitten. Daarvoor is het probleem van overgewicht veel te groot en divers. Je zou een vergelijking kunnen maken met het klimaat: met alleen zonnepanelen op elk dak ben je er ook niet…

Maarten Biezeveld is kinderarts en coach voor collega-artsen om een gezonde werk-privébalans te behouden.