De studenten bekeken een steekproef van 1500 artikelen over de Russisch-Oekraïense oorlog uit de vijf grootste Nederlandse dagbladen de afgelopen drie jaar. Ruim de helft daarvan bleek een duidelijke teneur te hebben, een ‘frame’, die de studenten konden categoriseren. De teneur in de grootste groep berichten is dat de oorlog wordt gezien als een strijd tussen het Westen en Rusland, waarbij de NAVO moet investeren in wapens om te voorkomen dat de oorlog ook ons bereikt. Dit noemen de onderzoekers het ‘Koude Oorlog frame’. Sinds februari 2022, het begin van de grootscheepse invasie van Rusland in Oekraïne, bevat bijna een kwart van de berichtgeving (24,1 %) dit frame.

Het laatste kwartaal van dit jaar gaat het aandeel sterk omhoog, wat vermoedelijk samenhangt met de toespraak van NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte.

Voor artikelen over diplomatie – pogingen om de oorlog met gesprekken te beëindigen – is door de jaren heen minder ruimte, al neemt ook dat aandeel toe, met name sinds de verkiezing van Donald Trump tot nieuwe president van de VS.

Opvallend is dat economische invalshoeken – ‘de gasprijs gaat omhoog door de oorlog’ – ook vrij dominant waren, tot eind vorig jaar.

Volgens Nel Ruigrok, docent aan de Erasmus Universiteit die het onderzoek begeleidde, is het belangrijk je te realiseren dat media invloed hebben. “Daar ligt dus een grote verantwoordelijkheid voor journalisten. Als zij overwegend schrijven in een Koude Oorlog-frame, nemen burgers dat over.”

In de Pointer radio-uitzending van zaterdag (NPO Radio 1, 14:00 uur) geeft Ruigrok een toelichting op het onderzoek. Verder analyseren Tim Sweijs van het Haags Centrum voor Strategische Studies en emeritus-hoogleraar Henk Overbeek de situatie in Europa. Leidt meer bewapening tot vrede?

Het onderzoek is uitgevoerd door Gijs Berk, Milan Doornekamp, Denian Franken en Eva Leenders (studenten Master Media & Journalistiek Erasmus Universiteit).