Het gaat om woningen die in 1986 op een lijst zijn geplaatst, in het kader van een subsidieregeling voor geluidshinder. Gemeenten hebben een kleine 600.000 woningen aangemeld in buurten waar de toen kersverse geluidsnormen voor verkeerslawaai werden overschreden. Op kosten van het Rijk zouden deze woningen worden aangepakt, bijvoorbeeld door betere gevelisolatie aan te brengen en/of dubbel glas.

Het Saneringsprogramma Verkeerslawaai werd in de jaren daarna echter geplaagd door ernstige vertragingen en geldgebrek. In 2015 berekende het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) dat zo’n 270.000 woningen nog altijd wachten op sanering. 200.000 woningen zouden volgens het RIVM een geluidbelasting hebben van meer dan 65 decibel per dag. Ter vergelijking: De Wereldgezondheidsorganisatie adviseert een maximale geluidbelasting van 53 decibel. Langdurige blootstelling aan hard lawaai leidt onder meer tot een grotere kans op hart- en vaatziekten.

‘Niet uit te leggen aan bewoners’

Bewoners van deze lawaai-woningen dreigen nu opnieuw achter het net te vissen. De Tweede Kamer debatteert vanavond over de nieuwe Omgevingswet, waarin het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat voorstelt om de zogeheten ‘saneringsdrempel’ te verhogen. In plaats van bij 65 decibel wordt pas bij 70 decibel subsidie verstrekt. Bewoners die al 30 jaar wachten op geluiddempende maatregelen dreigen hierdoor van de lijst te verdwijnen.

‘Het is naar onze mening moeilijk uit te leggen aan bewoners dat hun woningen door een wijziging van de regelgeving nu ineens niet meer in aanmerking komen voor sanering,’ waarschuwde de Vereniging Nederlandse Gemeenten eerder deze maand, in een brief aan het ministerie. ‘ Veel van deze bewoners zijn ervan op de hoogte dat hun woning op deze lijst staat en dit schept bepaalde verwachtingen. Ook zouden bewoners de gemeente aansprakelijk kunnen stellen voor het feit dat in de afgelopen jaren geen start is gemaakt met de daadwerkelijke sanering van zijn of haar woning.’

De Nederlandse Stichting Geluidshinder noemt de verhoging van de saneringsdrempel ‘een verkapte bezuiniging’. Voorzitter Erik Roelofsen: ‘Dit is het veranderen van de regels tijdens de wedstrijd. Je legaliseert bovendien de toename van verkeerslawaai, terwijl de inspanning er juist op gericht zou moeten zijn om het stiller te krijgen.’

Driekwart woningen van lijst gehaald

De VNG zegt niet te weten om hoeveel woningen het mogelijk gaat. ‘We hebben het ministerie gevraagd hier onderzoek naar te doen’. Het ministerie laat desgevraagd weten nog geen concrete cijfers te hebben. De lijsten uit 1986 worden momenteel opgeschoond, omdat sommige woningen niet meer bestaan of omdat bewoners zelf al maatregelen hebben genomen.

Vorig jaar presenteerde Bureau Sanering Verkeerslawaai (BSV), dat de subsidieaanvragen beoordeelt, voorlopige cijfers aan gemeenteambtenaren over de opschoonactie. Daaruit valt af te leiden dat van de 594.000 woningen die in de jaren 80 zijn aangemeld, 190.000 woningen nog altijd wachten op geluidsanering. In een andere presentatie staat hoeveel woningen in aanmerking komen voor sanering als de drempel wordt verhoogd naar 70 decibel: 49.000 woningen. Dat zou betekenen dat zo’n driekwart (141.000 woningen) van de huidige saneringslijst verdwijnt, als de Tweede Kamer instemt met het wetsvoorstel.

Het ministerie wil deze cijfers niet bevestigen. De cijfers van BSV over woningen boven de nieuwe saneringsdrempel zouden voorlopige ramingen zijn. De woordvoerder laat weten dat door de nieuwe wet ook woningen in aanmerking komen, die eerder niet op de lijst stonden. Op basis van de oude wetgeving kwamen bewoners van huizen waar na 1986 een ernstige geluidsituatie is ontstaan niet in aanmerking voor subsidie.

‘Forse kostenpost’

Gemeenten hebben tot februari om oude projecten aan te melden. Het is namelijk de bedoeling dat de nieuwe Omgevingswet in 2021 van kracht is. De verantwoordelijkheid voor de sanering verschuift dan van het Rijk naar gemeenten. In de brief aan het ministerie spreekt VNG hierover zijn zorgen uit. Volgens de VNG dreigen gemeenten opgezadeld te worden met een fikse kostenpost. Niet alleen staan veel woningen van de oude lijsten in kritieke geluidzones, ook in gebieden die eerder relatief stil waren is het verkeerslawaai sterk toegenomen. De nieuwe wet verplicht gemeenten om de portemonnee te trekken bij woningen die de nieuwe drempel overschrijden. Voorheen was dat alleen bij nieuwe woningen verplicht.