Op de redactie van The Moscow Times, die sinds 2022 op een geheime locatie in Amsterdam is gevestigd, vertelt Sauer over de verhuizing een paar jaar geleden: “Vroeger zaten we natuurlijk in Rusland, in Moskou. Maar drie weken na de Russische invasie van Oekraïne, zijn we met de hele redactie uitgeweken omdat we in Rusland ons werk niet meer konden doen. Onafhankelijke berichtgeving werd verboden, het gebruik van het woord oorlog werd bijvoorbeeld strafbaar. Dus gingen we in ballingschap.”

Hoewel de redactie op eerdere locaties alsnog te maken kreeg met dreiging vanuit Rusland – zo stond een filmploeg van de Russische staatstelevisie plots een keer voor hun neus – werken ze op deze plek inmiddels zonder al te veel problemen met in totaal 80 journalisten aan onafhankelijke Russische journalistiek.

Oneindige golf aan misinformatie

Over de stroom van misinformatie uit Rusland, waar Nederlanders soms dus zelfs aan meewerken, zegt Sauer: “De meest effectieve manier om propaganda en misinformatie te bestrijden, is wat ons betreft door de juiste informatie te bieden. Dat is de missie die wij volgen, nu er in Rusland geen onafhankelijke journalistiek meer bestaat. Alles wordt door de staat gecontroleerd."

Sauer vertelt dat de golf aan misleidende berichten sinds de Russische invasie in Oekraïne “oneindig” lijkt geworden. “In Rusland worden Oekraïners voortdurend voor nazi’s uitgemaakt en worden bombardementen van Russen aan Oekraïners toegeschreven. Verhalen die inmiddels ook richting het Westen worden verteld, via de Russische staatstelevisie, allerlei sociale media sites, maar ook via trollenfabrieken.”

“Als kleine organisatie proberen we op te boksen tegen deze machine”, gaat hij verder. “Alles wordt in het werk gesteld om de informatie die wij produceren het Russische publiek niet te laten bereiken. Zo zijn onze websites en socialmediaplatformen in Rusland bijvoorbeeld geblokkeerd en worden onze sites dagelijks bestookt met DDOS-aanvallen.

Factchecken niet hoofdactiviteit

Sauer vertelt dat zijn redactie in het begin van de invasie wel nog actief inging op extreme gevallen van misinformatie die de ronde deden. “Neem het bloedbad in Boetsja [waarbij 501 Oekraïense burgers en krijgsgevangenen in maart 2022 werden gedood door het Russische leger, red]. Daar hebben verschrikkelijke dingen plaatsgevonden, maar op staatstelevisie ontkende Rusland enige betrokkenheid en werd beweerd dat Oekraïne en westerse landen de moordpartij in scene zouden hebben gezet. Dat was natuurlijk allemaal flauwekul.”

“Kijk, elke keer als Poetin een speech houdt, dan vermelden we het als daarin iets niet klopt”, zegt Sauer. “Maar het is absoluut niet onze hoofdactiviteit om te factchecken. We zijn daarmee gestopt omdat er geen beginnen meer aan is. Werkelijk elk nieuwsbericht uit Rusland bevat misinformatie, als je dat allemaal probeert te weerleggen heb je geen tijd meer om het echte nieuws te brengen. Veel Russen, zeker ons lezers- en kijkerspubliek, weten dat ook. En als er nepnieuws wordt verspreid door overgestoken Nederlanders, is het de taak van Nederlandse media om daar fel op te zijn."

Sauer voegt toe dat hij liever de huidige economie van Rusland aan de kaak stelt, waar de prijs van de aardappel in een jaar drie keer zo hoog is geworden. “Wij proberen vooral het verband te leggen tussen die dure aardappel en de voortdurende oorlog. Complotdenkers zullen zeggen dat de prijsverhoging komt door sancties van het Westen, maar wij leggen juist uit dat het komt doordat al het geld en aandacht van de overheid naar de oorlog gaat, terwijl alle infrastructuur, de landbouw en de gezondheidszorg in elkaar stort.”

Voorkomen dat Europa eenheid vormt

Het doel van de misinformatiestroom is volgens Sauer om de opinie in Europa te beïnvloeden en twijfel te zaaien over de legitimiteit van de oorlog in Oekraïne. “Daar gebruiken ze dus ook die ‘useful idiots’, oftewel ‘nuttige dwazen’ voor, die zogenaamd opkomen voor de onderdrukte Russen in het westen. Niet zozeer zodat mensen de Russen gelijk zullen geven - ze snappen ook wel dat dat vaak een brug te ver is - maar om het narratief te verspreiden van: ‘Ja maar, Europa heeft ook dingen fout gedaan. Ja maar, de NAVO had niet naar de Russische grenzen moeten optrekken. Ja maar, Amerika is ook geen lieverdje’. Terwijl er een simpele waarheid is: er is maar één land dat een ander land is binnengevallen.”

“Als Europa als één grote club zou opereren”, vervolgt hij, “zou de oorlog snel afgelopen kunnen zijn. De economie van Rusland is net zo groot als Nederland, België en Luxemburg bij elkaar. Europa is een ongelooflijk krachtig, sterk blok als het wil. Maar een verdeeld Europa is dat niet. En dat zie je nu: sommige landen willen wel wapens leveren aan Oekraïne, andere landen niet. Of Oostenrijk zegt nu: ‘We willen eigenlijk wel weer Russisch gas hebben’. Die verwarring, daar is Rusland op uit. Ze zijn als de dood voor een verenigd Europa.”

Bekijk hieronder onze uitzending 'Nederlanders maken propaganda voor de Russen':