‘Er komt heel veel op ons af. We denken wel eens: wanneer is het genoeg?’ Boer Hans Vermeulen leidt ons rond op zijn boerderij in het Brabantse Sint Hubert. Hij heeft honderd melkkoeien en moet hard werken om zijn bedrijf overeind te houden. De regeldruk vanuit de provincie en uit Den Haag is volgens hem te hoog.
In het onderzoek Boer en Beleid richten we ons op welke rol de landbouw heeft in de schade aan natuur. Via de mest komt ammoniak in de lucht en dat tast volgens vele wetenschappers de natuur aan. Hans ziet dat anders. ‘Kijk hier rond hoe mooi het is,’ zegt Hans terwijl hij naar de bossen recht achter zijn boerderij wijst. 'We kunnen wel zeggen: die ene boom is minder, maar er zijn ook bomen die het beter doen. Het zou best kunnen dat er wel wat schade is, maar er komen ook weer andere dingen voor terug. Geniet van de dingen die we wel hebben.’
Eerder waren we al op bezoek bij de buurman van Hans, die als activist strijdt tegen de schadelijke uitstoot van ammoniak. Buurman Geert vindt dat er veel teveel dieren zijn. ‘Er is teveel shit, de grond-stront verhouding is volledig uit het lood,’ stelt Geert. ‘Er zijn teveel dieren, het moet gewoon minder.’
De buurmannen discussiëren regelmatig over mest, ammoniak en de gevolgen ervan voor natuur en mens. Hans: ‘Het is zo makkelijk om over een ander te oordelen zo van: ‘Houd maar minder dieren en dan komt het wel goed’. Zo simpel is het niet. We moeten wel uit onze kosten komen. Ik moet wel boer kunnen blijven. En mijn zoon moet dadelijk ook boer kunnen blijven.’
Boos
Om minder ammoniak uit te stoten, moet Hans van alles van de overheid. Hij moet een luchtwasser in zijn stal installeren, de mest bewerken en een nieuwe vloer bouwen die poep en plas automatisch scheidt. En al die aanpassingen mogen niet ten koste gaan van het dierenwelzijn.
Het gezicht van Hans wordt strakker als we de milieuactivisten ter sprake brengen die over hem en zijn collega’s “roeptoeteren". ‘Daar word ik wel boos van. Dat kun je nou wel aan mijn stem horen. Het onbegrip van dergelijk soort mensen. Keulen en Aken worden niet in één dag gebouwd. We begonnen met een mestoverschot, dat proberen we langzaamaan naar minder te krijgen. We moeten ook rekening houden met dierenwelzijn en onze asbestdaken saneren. Op een bedrijf zijn toch bepaalde kosten die gemaakt zijn en die moet ik toch proberen terug te verdienen.’
Op het randje is het wel eens geweest. Dan waren er andere boeren die er voor mij tussen sprongen.
‘De consument wil graag van alles, maar ze willen ook goedkoop voedsel. En als we al die maatregelen moeten nemen, dan betekent het dat we of meer koeien moeten houden, of ze moeten meer betalen voor het melk en het vlees,’ legt Hans uit. Op dit moment heeft zijn zoon een baan erbij, omdat er niet genoeg verdiend wordt om samen het bedrijf te runnen.
Buurman Geert vindt wel dat we het mestprobleem niet alleen op het bordje van boer Hans en zijn collega’s moeten gooien. ‘Ik vind dat de rekening bij de maatschappij moet liggen. We hebben het samen, democratisch, op een gigantische manier uit de klauwen laten lopen,’ legt Geert uit. ‘En dan moeten we ook met z’n allen, de belastingbetaler, op de blaren zitten. Dat is heel simpel.’
Hans gelooft niet dat het zo simpel is. ‘Ik denk niet dat dat de oplossing is. Het zou de oplossing misschien wel móeten zijn, maar daar krijgen we de handen van de maatschappij niet voor op elkaar.’
Harmonie
Hans en Geert zijn niet alleen buren. Ze spelen ook samen in de plaatselijke harmonie ‘Ons Genoegen’. Hans: ‘Als we muziek aan het maken zijn, weet ik dat goed te scheiden. We proberen in harmonie met elkaar te leven en muziek te maken. Dat is ook heel belangrijk. Zeker in zo’n klein dorp als Sint Hubert.’
De muziek brengt de mannen dichter bij elkaar, maar ook daar komt hun twist regelmatig ter sprake. ‘Na de repetitie dan hebben we een derde helft. Dan hebben we ooit wel eens rivaliteit,’ legt Hans uit. ‘Dan heb ik wat medestanders en Geert heeft wat medestanders. We hebben ook wel eens een felle discussie.’
Ruzie
Soms lopen die discussies volgens Geert hoog op en op een moment kreeg hij het aan de stok met een paar boeren. ‘Op het randje is het wel eens geweest. Dan waren er andere boeren die er voor mij tussen sprongen. Dat moet ik ook zeggen,’ lacht Geert.
Hans is er ook wel eens tussen gesprongen om de boel te sussen. ‘Om op zo’n manier ruzie met elkaar te hebben, daar schiet niemand iets mee op. Ook de boeren niet. Dus ja, dat probeer ik te voorkomen.’
Komende week maken we een video van de toeterende Geert en Hans. Houd onze Facebook-pagina in de gaten.
