De zogenoemde "antihomoverklaring" van reformatorische basisscholen die ouders moeten ondertekenen zorgde twee jaar geleden voor veel ophef in het parlement en de media. Slob, destijds minister van Basis- en Voortgezet Onderwijs, kwam onder vuur te liggen omdat hij in de Tweede Kamer uitlegde dat scholen volgens de geldende wetten de vrijheid hebben om in identiteitsverklaringen homoseksualiteit af te wijzen. Onder druk van de Kamer kondigde hij een dag later alsnog aan onderzoek te gaan doen naar de scholen en eventueel boetes op te leggen als ze zich niet aan de wet houden.

Ondanks de ophef is er weinig veranderd, blijkt uit nieuw onderzoek van Pointer. Stonden twee jaar geleden 29 van de 163 reformatorische scholen met een online schoolprofiel of een soortgelijk document afwijzend tegenover homoseksuele relaties of het homohuwelijk, nu zijn dat er 36 van de 161. "Seksualiteit heeft in de Bijbel te maken met het vormen van een onverbrekelijke verbintenis in een huwelijk tussen één man en één vrouw, en krijgt in het licht hiervan een plaats", schrijft het merendeel van deze scholen.

‘Veilig op school?’

Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) onderzocht de identiteitsverklaringen in 2020 en 2021 en kwam geen inhoud tegen die in strijd is met de wet. "Expliciet homoseksualiteit afwijzen mag niet", zegt een woordvoerder van het ministerie. "Er zijn passages in identiteitsverklaringen die an sich niet (evident) in strijd met wet- en regelgeving zijn, maar die wel duiden op risico’s. Bijvoorbeeld de passage die is genoemd."

Het ministerie wil in die gevallen, waarbij de verklaring niet (evident) in strijd is met de wet maar er wel risico’s worden gesignaleerd, scherper kijken hoe de identiteit van de school in de praktijk tot uiting wordt gebracht. "Voelen leerlingen zich veilig op school? Hoe wordt omgegaan met de kerndoelen aangaande seksualiteit en seksuele diversiteit? Zijn er uitingen van bestuurders of personeel die duiden op een (sociaal) onveilig of ongelijkwaardig schoolklimaat? De zorgen hierover zijn afgelopen jaren niet afgenomen. Juist daarom moeten we extra stappen zetten. Sneller signaleren, scherper controleren en steviger sanctioneren. Dit werken we nu verder uit met de inspectie, zodat elke school veilig is voor alle leerlingen, ongeacht op wie ze verliefd worden", aldus de woordvoerder.

‘Geestelijke strijd’

De reformatorische scholen waarvan onduidelijk is hoe zij denken over homoseksualiteit blijken dit in meerderheid ook af te keuren, zowel de basis- als middelbare scholen. Vrijwel alle reformatorische scholen zijn aangesloten bij de Vereniging Gereformeerd Schoolonderwijs (VGS), 175 scholen met bijna 68.000 leerlingen. In een gezamenlijke verklaring schreven de scholen "op basis van de Bijbel, dat seksualiteit thuishoort in een relatie tussen één man en één vrouw."

Voorzitter Pieter Moens benadrukt dat de bij VGS aangesloten scholen een sociaal veilig klimaat bieden aan hun leerlingen. "Vanuit ons geloof en onze belijdenis denken wij dat een homoseksuele levenswijze niet in lijn is met de Bijbel. Als je denkt dat dat niet goed is, dan zul je ook proberen je leerlingen daarvandaan te houden. Ook al is dat helemaal in strijd met de maatschappelijke opvattingen. Dat realiseren we ons heel goed", zegt Moens in een tv-uitzending van Pointer.

De Onderwijsinspectie vindt de reactie van Moens zorgelijk. "Scholen moeten leerlingen bijbrengen dat ze mogen zijn wie ze willen zijn. Ze moeten een levensstijl of opvatting van leerlingen de ruimte geven en respecteren. De opmerking van de voorzitter van VGS staat mogelijk op gespannen voet met de opdracht aan scholen om verdraagzaamheid, non-discriminatie en autonomie bij te brengen. Als deze uitspraak in een identiteitsprofiel van een school had gestaan, dan zouden wij het als risico zien dat het mogelijk op die school niet goed gaat. We gaan bekijken hoe scholen hier in de praktijk mee omgaan en of we op moeten treden", aldus de Onderwijsinspectie.

Pointer deed onderzoek naar de stichting Bijbels Beraad Man / Vrouw (M/V), waarbij VGS is aangesloten. Die organisatie komt samen met orthodox katholieken, gereformeerden en evangelicalen op tegen seksuele diversiteit en de "homolobby". "Er is een belangrijke geestelijke strijd te voeren, tegen de genderideologie als opdringerige en agressieve uiting van onbijbels denken," aldus Bijbels Beraad M/V. De conservatief-christelijke organisatie geeft gastcolleges en workshops op bij VGS aangesloten scholen om leerlingen bij te brengen "een man of vrouw te worden naar Gods hart". "Zo’n leven is het enige echte antwoord op de genderideologie van de wereld", aldus de organisatie.

Kijk vrijdag 27 mei om 21:08 uur naar Pointer op NPO2.

Update 27 mei:
Het COC, de belangenorganisatie voor LHBTI's, vindt de schoolprofielen onacceptabel omdat ze een onveilig klimaat creëren voor LHBTI-leerlingen."We hebben over de jaren steeds bij de politiek aangedrongen op een einde aan deze verklaringen waarin scholen LHBTI personen afwijzen en dat heeft in oktober vorig jaar nog geleid tot twee glasheldere Kamermoties. Op die moties heeft de regering nog altijd niet op gereageerd; er is nu een reactie ‘voor de zomer’ toegezegd door minister Wiersma. Wij vinden dat het veel te traag gaat, er moet nu snel een einde aan deze verklaringen komen", zegt woordvoerder Philip Tijsma. "In de passage die wordt aangehaald worden lesbische, homoseksuele en biseksuele personen en hun leefwijze in feite afgewezen. Er staat immers niet alleen de theorie ("Seksualiteit heeft in de Bijbel te maken met het vormen van een onverbrekelijke verbintenis in een huwelijk tussen één man en één vrouw") maar ook een duidelijke opdracht voor het leven: "en krijgt in het licht hiervan een plaats. Daarbij zijn de Bijbelse voorschriften bindend voor het seksuele leven."