Over zijn eigen positie is de staatssecretaris duidelijk. “Ik moet het rapport eerst lezen. Maar als ik een sta in de weg ben voor het uitvoeren van de versterkingsoperatie, ga ik weg. Dan zal de Kamer ook zeggen: ga weg. En als de Kamer dat niet vindt, blijf ik gewoon zitten. Zo werkt het. Vertrouwen tot er geen vertrouwen meer is.” 

Wat gebeurt er met mijn huis?

27.000 huizen vallen onder de versterkingsopgave: daarvan moeten duizenden huizen nog geïnspecteerd worden op veiligheid en waar nodig versterkt. Veel Groningers wachten al jaren op de versterking van hun huizen en velen hebben nog niet eens een eerste beoordelingsrapport. Zij leven in grote onzekerheid wat er met hun huis gaat gebeuren: lichte of zware versterking of sloop/nieuwbouw. De versterkingsoperatie moet in 2028 afgerond zijn. Die termijn is volgens de staatssecretaris ondanks alle vertraging nog steeds haalbaar.

Versterking moet veel sneller 

Maar dan moet het tempo flink omhoog, vindt Theodor Kockelkoren van het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM). Hij waarschuwt dat het versterken van woningen twee keer zo snel moet. Ook Annalies Usmany, wethouder van de grootste aardbevingsgemeente Eemsdelta is kritisch: “Het hele systeem is veel en veel te traag.” Dat blijkt ook uit de nieuwe dorpenaanpak, waarbij Garrelsweer, Zeerijp, Wirdum en Leermens (dorpen in de kern van het aardbevingsgebied) in zijn geheel worden aangepakt. De dorpenaanpak moet versnelling brengen, maar is nú al met een half jaar vertraagd.  

Bewoners vertrouwen het niet

Een bijkomend probleem zijn de grote verschillen die ontstaan door veranderingen in de versterkingsaanpak. Doordat de gaskraan afgelopen jaren steeds verder is dichtgedraaid, zou de kans op zware bevingen ook verminderd zijn. En dus is er een lichtere norm gekomen waarop huizen beoordeeld worden. Daardoor hoeven de Groningse huizen minder zwaar versterkt te worden volgens de instanties. Maar bewoners, nog steeds geconfronteerd met forse aardbevingen, vertrouwen het niet. “Wij willen gewoon gelijk behandeld worden. Net als de rest van het dorp,” zegt Niels van der Wijk, inwoner van Ten Boer.

Onuitlegbare verschillen door nieuwe aanpak

Door de constant wijzigende aanpak, beoordelingsmethoden en de enorme vertraging van de versterkingsopgave zijn er onuitlegbare verschillen ontstaan die leiden tot stress, onbegrip en onmacht bij bewoners, zoals in de Ommelanderstraat in Ten Boer. De ene kant van de straat, die als eerste aan de beurt was, is inmiddels gesloopt en vervangen door duurzame nieuwbouw, terwijl de bewoners van de andere kant van de straat nog geen inspectierapport hebben gekregen. 

Ziek door onrecht 

Wethouder Usmany maakt zich ernstige zorgen over de grote ongelijkheid die afgelopen jaren tussen bewoners is ontstaan: “In elke wijk en in elke straat ontstaat nu ongelijkheid en dat is onrecht. Daar worden mensen boos en ziek van.” 

De uitzending ‘Groningers in de versterkingsoperatie' is te zien op 19 februari op NPO2 om 22:10 uur.