Ik bel met Ben Kras, een grote Volendamse handelaar in, en verwerker van afval. Hij zit in de auto onderweg naar zijn hoofdkantoor in Volendam. Kras: ”Ik heb net onze locatie in Almere bezocht om even bij te praten over de problemen die er leven door de coronacrisis.”

Vitaal beroep

De afvalbranche behoort tot de ‘vitale’ beroepsgroepen. Dit wil zeggen dat het bedrijf van Kras ‘gewoon’ door mag werken. Kras: “We hebben ook gelukkig nog geen medewerkers die ziek zijn geworden door het coronavirus.” Het is de aard van de Volendamse ondernemer, altijd het positieve zien.

Kras verwerkt afval maar handelt ook in afval. Hij koopt folies en kunststoffen van onder andere logistieke bedrijven. Ik vraag hem wat in deze tijden van corona dan wel zijn grootste probleem is. Zijn antwoord is duidelijk: “Afzet, afzet, afzet. Niet alleen in tijden van corona want dit is de laatste maanden al het geval maar de coronacrisis maakt de situatie wel nog nijpender. Waar moet ik naartoe met mijn plastic folie of bloementrays? De recyclers krijgen heel veel plastic aangeboden. Maar omdat de vraag naar het eindproduct – het kunststofrecyclaat dat als grondstof dient voor vele uiteenlopende toepassingen – verder afneemt is de afzet een grote uitdaging voor de branche”, vertelt Kras.

Afzet recyclaat ligt stil

Door de coronacrisis liggen verschillende industrieën die het kunststofrecyclaat kopen, stil. Een van de belangrijkste afnemers is de auto-industrie. Die gebruikt het gerecyclede kunststof, het recyclaat, onder andere in hun dashboards en autobumpers. Maar ook de tuinbouwsector is een belangrijke afnemer. Iedereen weet inmiddels dat deze sector ook flink is geraakt. Bloemen werden gratis weggeven of zijn in de verbrandingsoven beland.

Ben Kras: ”Normaal gesproken kopen wij plastic afval van bedrijven en verkopen en transporteren dit naar onder andere recyclebedrijven in Frankrijk, België, Spanje, Italië en Hongarije. Dit zijn nu net de landen die het hardst geraakt zijn en in een totale lockdown zitten. Sommige landen, daar kom je niet in. Die zijn alleen nog open voor medicijnen en voedsel.”

Brandbrief

Naast het runnen van zijn familiebedrijf is Kras ook voorzitter van de branchevereniging voor de kunststof-recyclingindustrie in Nederland (NRK Recycling). Hij heeft een brandbrief gestuurd naar de staatssecretaris van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, Stientje van Veldhoven(D66). Waarom?

Kras: “We willen in Europa naar een circulaire economie. Dat betekent dus meer gebruik van gerecycled plastic. Eén van de targets was ook om de recycledoelstellingen binnen de EU-lidstaten omhoog bij te stellen. Maar mede door de crisis zwakt de afzet juist nog verder af. In sommige sectoren staat de afzet zelfs helemaal stil. Dit is dus de doodsteek voor de recycling."

Goedkoop virgin plastic

De coronacrisis zorgt voor extreme financiële problemen in bijna alle sectoren. Trekt de recycling dan niet weer aan als de crisis voorbij is? “Ik verwacht wel dat de crisis tijdelijk is”, vertelt Kras. “Maar deze crisis komt bovenop het probleem dat al maanden het virgin plastic (‘nieuw’ plastic, red.) spotgoedkoop is en daarmee een directe concurrent vormt voor recyclaat. Bedrijven kiezen helaas nog vaak voor het goedkope virgin materiaal. Er is dus geen economisch voordeel om te recyclen.”

De coronacrisis legt dus een probleem bloot dat al maanden speelt. Virgin plastic wordt onder andere gemaakt van olie en schaliegas. Door de lage olieprijzen, grootschalige boringen naar schaliegas in de VS, en handelsconflicten is de prijs van nieuw plastic zelfs lager dan gerecycled plastic (recyclaat). De inzameling van plastic spullen, het sorteren en recyclen zijn kostbaar. Het maken van het recyclaat (de gerecyclede plastic korrel) is juist arbeidsintensief.

Recyclaat niet verkocht

Kras: “Doordat het recyclaat niet of nauwelijks wordt verkocht, kopen recyclers ook geen gebruikt plastic meer op. Het inzamelen van gebruikt plastic wordt dan zinloos.” Kras vertelt dat verschillende recyclebedrijven in Nederland al maatregelen moeten nemen om niet te bezwijken onder grote hoeveelheden opgestapeld plastic. “Denk aan alles wat je inlevert bij de milieustraat. Tuinstoelen, zwembadjes of plantenpotten. De recyclers kunnen er wel plastickorrels van maken maar wie koopt deze korrels nog op? Ze wachten nu dus met nog meer voorraad aannemen.”

Verbrandingsoven

Wat gebeurt er dan met al ons plastic dat we naar de milieustraat brengen? Of met de bloementrays of kratten die bedrijven niet meer kwijt kunnen? “Wanneer het kunststofafval niet gerecycled kan worden gaat het naar de verbrandingsoven. En dat betekent aanzienlijke schade aan onze circulaire economie”, legt Kras uit.

In de brandbrief pleiten de recyclers van kunststof voor ingrijpen van de overheid. Kras: “We willen dat de overheid de producenten van producten of verpakkingen verplicht om een bepaald percentage recyclaat te gebruiken. Dit is de meest effectieve manier om de recycling van plastic te stimuleren. Dat zal op de markt zorgen voor de benodigde toename maar ook continuïteit in de vraag naar gerecycled plastic. Als je het aan de markt alleen overlaat dan werkt het niet of onvoldoende.”