Voor ons onderzoek naar de Plasticplaag krijgen we een mail van Pawan Birla, een handelaar in plastic. We willen graag met hem spreken omdat hij ons wellicht meer kan vertellen over de handel in slecht recyclebaar afval. Verschillende Aziatische landen hebben de grenzen inmiddels gesloten voor gemengd plastic afval dat niet recyclebaar is. Dat afval werd vaak verbrand of gedumpt. Maleisië stuurde vorig jaar containers vol van deze plastic troep terug naar het land van herkomst. "Mensen in ontwikkelde landen denken dat hun afval gerecycled wordt, ze weten niet dat het in werkelijkheid gedumpt wordt bij ons", aldus de Maleisische minister van Milieu.

Het bedrijf waar Birla voor werkt, Gemini Corp, zit al meer dan 30 jaar in de plastic-handel en verscheept per maand zo’n 6000 ton plastic uit Nederland en België de wereld over, laat hij ons weten. Ze zijn een van de grootste handelaren in plastic wereldwijd met zo’n 400.000 ton aan handel per jaar en 27 kantoren over de hele wereld. En daar is Birla trots op.

200 euro voor een ton folie

We bellen hem om meer te horen, want: hoe zit dat? Hoe zorgen ze dat al die plastic rotzooi op de goede plek terechtkomt en het ook daadwerkelijk gerecycled wordt? “We verzamelen het", legt Birla uit, “in ons magazijn in Hoogstraten bij Antwerpen.” Het gaat om plastic van afvalbedrijven, maar ook van supermarkten als Lidl, Aldi en Delhaize, waar Albert Heijn onder valt. ”Die scheiden het vaak zelf al. En als het niet gescheiden is, doen wij het in het magazijn.”

Aan wat voor plastic afval moeten we denken? “Kratten, PET-flessen, trays, bloempotten, plastic dat om sixpacks zit, folies die om balen zitten. Dat soort plastic. Dat is van goede kwaliteit en heeft veel waarde.” Hoeveel waarde hebben we het dan over? “De prijzen fluctueren natuurlijk, maar een ton doorzichtige polyethyleenfolie is zo meer dan 200 euro waard.”

Dus Gemini betaalt het afvalbedrijf of de supermarkt voor het plastic dat ze aanleveren, scheidt het in de juiste stromen en dan? “Dan zoeken we de juiste verwerker erbij. We doen zaken in meer dan 75 landen en werken met recyclers in onder meer Slovenië, India, Vietnam en Maleisië. In Nederland werken we veel samen met Morssinkhof.” Omdat ze over de hele wereld zitten, kunnen ze vraag en aanbod goed verdelen, vindt Birla. “Over het algemeen komt het materiaal uit Europa en is er in Azië behoefte aan grondstoffen. Dus veel stromen gaan die kant op. Maar we nemen het ook vaak terug van de recycler en brengen het dan naar een andere plek waar het nodig is.”

“Natuurlijk: er zijn cowboys”

En gaat het ook weleens mis, zoals met de containers die Maleisië terugstuurde omdat het illegaal verscheept was? Birla: “Wij zijn transparant en we volgen onze handel; daar hebben we een speciaal team voor.” Voordat ze zaken gaan doen met een fabriek gaan ze er zelf heen en controleren de capaciteit, legt Birla uit: “Hebben ze wel een wasstraat, als ze zeggen dat ze plastic kunnen wassen? Kunnen ze de hoeveelheid aan die ze aan willen nemen?” Volgens Birla heeft het plastic waar zij in handelen ook gewoon veel waarde dus het zou zonde zijn om het te verbranden of storten. Maar voor vies of gemengd plastic is het natuurlijk een ander verhaal. “Dat gebeurt. Er zijn cowboys die dat op een schip proberen te krijgen. Daarvoor is er de controle bij de havens. We zijn verantwoordelijk voor bijna een kwart van de export van LDPE-folie vanuit de haven van Antwerpen dus ook wij krijgen vaak controles. Dat is echt nodig.” De cowboys zijn vaak eenpitters, denkt Birla: “Ze verdienen snel geld en verkopen dan hun bedrijf of gaan failliet en kunnen weer vrolijk verder.“

Dan nog een laatste punt. Al dat gesleep met plastic rotzooi over de wereld kost energie. Waarom doen we dat? Zou het niet beter zijn om het lokaal te recyclen? Birla: “Dat heeft te maken met schaalgrootte. In Azië zijn vaak de arbeidskrachten en de fabrieken, maar zij hebben geen plastic om te recyclen. Het is dus de moeite waard om het te verschepen. Het granulaat (de plastic korrels die weer gemaakt worden van het afval, red.) worden ook daar weer gebruikt, voornamelijk in China.” En de CO2-uitstoot van de schepen? “Wij denken dat de recycling nog steeds meer oplevert voor het milieu dan het niet-recyclen. Anders staat het heel lang in de magazijnen, of wordt het verbrand of gedumpt omdat het niet de moeite waard is om de recyclen. Als je het goed doet, is dit beter voor het milieu.”

Deze publicatie is tot stand gekomen met steun van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten en het Journalism Fund.eu.