Tot hij 12 jaar was moest tipgever Serge Barthel (nu 51) tegen zijn zin bij zijn vader wonen. Zijn ouders waren verwikkeld in een nare scheiding en dat leidde destijds tot een zeer onwenselijke situatie voor hem en zijn broer. Bij wie híj wilde wonen, werd hem nooit gevraagd. Pas toen hij 12 werd jaar kreeg hij het recht om door de kinderrechter gehoord te worden en mocht hij bij zijn moeder gaan wonen. Kinderen worden in zijn ogen nog steeds te weinig gehoord. Hij schrijft ons voor het dossier Vechtscheidingen een emotioneel pleidooi.

‘Er wordt over dit onderwerp veel gesproken door ouders en door allerlei 'deskundigen'. Er wordt vaak gezegd dat men handelt in het belang van het kind. Maar jullie zijn geen van allen deskundig of objectief als het gaat om het perspectief van het kind.

Mijn ouders zaten in 1973 in een vechtscheiding. Ik was toen acht jaar. Ik kan jullie vertellen dat je als kind sowieso niets te vertellen hebt. De discussie zou heel anders worden als kinderen die de dupe zijn van een vechtscheiding een stem zouden krijgen. Sterker nog, de stem van de kinderen moet centraal staan, niet die van de ouders en de hele santenkraam er om heen.

Er wordt in de commentaren op Facebook (op artikelen van De Monitor, red.) gesproken over ouders met narcistische en borderline persoonlijkheidsstoornissen. Zelf heb ik een vader met een narcistische stoornis. Daar waar vaders vaak klagen dat ze aan het kortste eind trekken, wist mijn vader het hele rechtssysteem moeiteloos naar zijn hand te zetten. Mijn moeder had geen middelen, dus geen goede advocaat. Dan weet je eigenlijk al hoe de strijd gaat aflopen.

Ik geloof de mensen die zelf in een vechtscheiding zitten en die hun verhaal doen ook niet. Noch de vader noch de moeder. Al is je verhaal nog zo mooi. Zelfs als het klopt wat je zegt: het doet er niet toe! Zolang ik jou te spreken krijg en niet je kinderen zelf, vertrouw ik jou voor geen cent. Je kunt iedereen alles wijsmaken. Het ligt altijd aan de ander. Dat is de gruwel die je als kind moet meemaken bij een vechtscheiding: beide ouders presenteren zich als slachtoffer. De rest van hun leven.

Zolang een ouder zich presenteert als slachtoffer, is er niets geleerd. Dan draait dus alles weer om de ouder en niet om het kind. En dat is nu juist het probleem!

Ik ga iets vertellen over waar ik de oplossing zou zoeken.

Als je getrouwd bent, zit je feitelijk met twee kapiteins op één schip. Zolang je met één mond spreekt, heb je gezag. Doe je dat niet, dan verlies je je gezag.

Feitelijk moet dan iemand anders dit gezag helpen terug te brengen en ondersteunen. Een beetje hulp bij de opvoeding kan geen kwaad. Maar als je echt geen gezamenlijke afspraken kunt maken en je daar aan kunt houden, moet iemand anders misschien het gezag overnemen.

Ik ben tegen het toekennen van het gezag aan één ouder, tenzij er sprake is van kinderen die aantoonbaar gevaar lopen. In alle andere gevallen dien je er als ouders gezamenlijk uit te komen. Desnoods word je samen een maand lang in een hok opgesloten totdat je het met elkaar eens wordt.

Sorry, maar als aartsvijanden in de politiek kunnen samenwerken, dan kunnen jullie dat ook. Wees volwassen! Het gaat niet om het gelijk van de 1 of de ander, het gaat om een gezamenlijk besluit dat je in bijzijn van een derde kan nemen, dat aantoonbaar goed is voor de kinderen. Met instemming van de kinderen zelf! Jouw persoonlijke levensvisie doet er niet meer toe. Jouw persoonlijke gevoelens net zo min. Dat stadium is al lang voorbij.

Ouders klagen vaak over de problemen die ze met elkaar hebben. Ik zeg jullie: die problemen die jullie met elkaar hebben, of de één de ander bedrogen heeft, of dat de ander knettergek is in jouw ogen, dat alles doet er niet toe. Los het met elkaar op.

Als kind heb ik daar niets mee te maken. Het zijn niet mijn problemen en ik heb ze niet veroorzaakt. Trouwens, jullie zijn wel de laatsten op deze aarde die iets objectiefs over de ander kunnen vertellen, jullie zijn ongeloofwaardig. Alleen als een neutrale buitenstaander iets kan vaststellen over jullie, is het een betrouwbare waarheid. Ik herhaal: zolang jullie strijden, hebben jullie geen gezag meer.

Ik ben er een voorstander van dat kinderen een eigen advocaat krijgen. Dat moet wel een pedagogisch onderlegde advocaat zijn, die in staat is om uit te vinden wat de wens is van de kinderen zelf. De advocaat verdedigt het belang van de kinderen, dat altijd doorslaggevend is, en de ouders maken op die basis een gezamenlijke afspraak. Deze afspraak moet ieder jaar opnieuw geëvalueerd worden, de situatie kan namelijk tussentijds veranderen.

Bedenk dat kinderen meestal wel weten wat ze willen en wat ze niet willen. Kinderen worden altijd onderschat, en dat is ziekmakend. Ze hebben wel degelijk een mening, maar krijgen nooit de kans om het te zeggen. Omdat alles onder druk staat. Daarom moet er dus iemand zijn die een gesprek met ze voert waar de ouders niet bij zijn. Zodat hun verhaal nu eens op de voorgrond gaat staan, en niet dat van jullie.’

Makers