In april 2018 maakte de Nationale Politie cijfers bekend over het aantal geweldstoepassingen door agenten. In een bijgesloten grafiek werden deze cijfers per eenheid gevisualiseerd. Eén van de opvallende punten daarin is een daling van bijna twintig procent voor de eenheid Den Haag.

Twintig procent, dat is niet niks. De verklaring voor deze opmerkelijke daling valt verderop in het bericht te lezen.

Er is in de eenheid Den Haag veel aandacht voor dit onderwerp. Zo is er meer energie gestoken in het verbeteren van de verbinding met de inwoners. De contacten met de lokale netwerken zijn geïntensiveerd waardoor er beter de-escalerend kan worden opgetreden. Leidinggevenden zijn alert op het onderwerp en blijven voortdurend in gesprek met medewerkers over het professioneel toepassen van geweld. Daarbij is er oog voor alle verschillende facetten behorend bij geweldstoepassing: van het trainen en toetsen van de medewerkers tot het evalueren en leren van eerdere geweldsinzetten en het registreren van geweld.

Maar er wordt ook een slag om de arm gehouden.

Zowel het daadwerkelijk minder toepassen van geweld als een terughoudender optreden van agenten kan hebben bijgedragen aan de daling. Er is echter nog geen onderzoek gedaan naar de feitelijke oorzaken. De eenheid Den Haag houdt daarom rekening met meerdere scenario’s die een daling kunnen verklaren en monitort of de daling incidenteel is of een trend betreft.

‘We weten het niet precies’

In het bericht staan geen exacte cijfers vermeld per eenheid. Voor ons onderzoek naar politiegeweld vroegen wij deze cijfers op. En inderdaad, de daling in de eenheid Den Haag is tusssen 2016 en 2017 precies 19,6 procent. Maar navraag bij die eenheid zelf leert ons ook dat de verklaring niet zo stellig is als wordt voorgedaan.

Wij hebben de eenheid Den Haag gevraagd of zij weten waardoor die daling is veroorzaakt. Want dit lijkt een succesverhaal dat naar andere eenheden vertaald kan worden. De Haagse politie lijkt echter nog minder goed te weten dan de Nationale Politie waar deze daling vandaan komt.

‘Het is heel lastig om daar achter te komen’, zegt een woordvoerder van de Haagse politie. ‘We weten niet precies wat die daling veroorzaakt heeft.’

‘Je kunt natuurlijk dingen verzinnen. Dat er minder incidenten geweest zijn. Misschien omdat er in de afgelopen jaren meer aandacht aan is besteed in de opleiding. Maar uiteindelijk weten we het niet.'

Weinig kennis

Volgens politieonderzoeker Jaap Timmer is het geen uitzondering dat de politie niet weet waar zulke verschillen vandaan komen.

‘De politieorganisatie - maar ook de politieacademie - weet eigenlijk heel weinig van wat er in die praktijk gebeurt en wat daaruit te leren valt,’ verklaart Timmer. ‘De kennis over een casus, maar ook over de inhoud van het werk, is minimaal.’

‘Momenteel komt het eigenlijk allemaal voort uit wetenschappelijk onderzoek. Wij halen als wetenschappers informatie op uit de politieorganisatie, gaan daarmee aan de slag, en brengen het dan weer terug bij die organisatie. Dan zegt die organisatie: ‘Wat een wonderlijke cijfers, dat wisten we niet’. Terwijl het hun eigen processen zijn. Dus ook daarin moet de politie flink investeren: kennis over het eigen werk.’