De Rabobank was al in juli 2020 op de hoogte dat de miljoenen die Sywert van Lienden en zijn partners met de mondkapjesdeal hadden verdiend niet (alleen) naar goede doelen zou gaan. Toch greep de bank niet in. Dat blijkt uit de radio-uitzending van journalistiek platform Pointer, waar niet eerder gepubliceerde audio-opnames te horen zijn van het onderzoeksteam van Het mondkapjesgoud (KRO-NCRV).
Voormalig topbankier Barbara Baarsma van de Rabobank zei begin 2022 na publiciteit over haar betrokkenheid bij mogelijke financiering van de mondkapjesdeal “om de tuin te zijn geleid”. Toch was voor de bank en Baarsma al geruime tijd duidelijk dat er sprake was van een commerciële bv (RGA) die winst maakte en dat deze winst van de mondkapjesdeal niet (alleen) naar goede doelen ging. In een ‘moreel kompas’ dat Van Lienden en zijn zakenpartners Bernd Damme en Camille van Gestel in juli 2020 op verzoek van de bank hadden opgesteld staat in grote lijnen wat de bestemming van de gelden zou worden.
Moreel kompas
In dit moreel kompas staat dat Van Lienden en zijn zakenpartners het geld van de miljoenendeal willen gebruiken voor het aflossen van schulden. Zo geeft Damme aan dat hij op dat moment ongeveer één miljoen schuld heeft bij familie en bevriende ondernemers. Sywert van Lienden wil naast het aflossen van een studieschuld een deel van het geld aan zichzelf uitkeren, ten einde ‘een prettig leven’ te kunnen leiden.
Het moreel kompas is op verzoek van de Rabobank opgesteld, nadat het drietal in 2020 zichzelf miljoenen aan dividend had uitgekeerd. De Rabobank heeft eerder versneld een betaalrekening voor de Stichting Hulptroepen van Van Lienden, Damme en Van Gestel geregeld.
Opheldering
Omdat de bank denkt dat het drietal zonder winstoogmerk werkt, wordt intern alarm geslagen over de dividenduitkeringen. De bank dreigt de relatie op te zeggen en vraagt het drietal in juli 2020 om opheldering. In het (opgenomen) gesprek dat volgt, zegt één van de medewerkers van de bank de dividenduitkering “niet te begrijpen vanwege het ideologische doel om de zorgverleners van mondkapjes te voorzien”. Om daarna toe te voegen dat “iedereen best wel begrijpt dat jullie de neus 5 miljoen hebben en een deel daarvan persoonlijk wordt besteed”. Hij vindt wel dat als de deal uit gaat komen “jullie een verhaal moeten hebben”.
De Rabobank vraagt Van Lienden, Damme en Van Gestel om een moreel kompas op te stellen, neemt genoegen met de uitleg en houdt de klantrelatie in stand. In maart 2022 komt de Rabobank onder vuur te liggen na een publicatie van Follow the Money over de betrokkenheid van Baarsma bij (de financiering van) de mondkapjesdeal. De bank brengt een persverklaring uit waarin Baarsma zegt om de tuin te zijn geleid. Ook stelt de bank de klantrelatie met het drietal opnieuw ter discussie: “Het klopt wel, maar het deugt niet”, stelt het toenmalige hoofd communicatie van de Rabobank tijdens een (opgenomen) gesprek over de miljoenendeal. Van Lienden dreigt daarop met juridische stappen: “See you in court”. Dat dreigement wordt uiteindelijk niet waargemaakt.
De Rabobank laat in een reactie weten vanuit de vertrouwensrelatie met (potentiële) klanten geen gegevens met de media te delen.
Luister naar Pointer, zaterdagmiddag 22 februari om 14:00 uur bij KRO-NCRV op NPO Radio 1.
Docu Het mondkapjesgoud
Wat begon als een ogenschijnlijk nobel initiatief, groeide uit tot een van de grootste schandalen van de coronacrisis. Hoe kon een belofte om mondkapjes ‘zonder winstoogmerk’ te leveren, uitmonden in miljoenenwinsten voor Sywert van Lienden, Camille van Gestel en Bernd Damme? In de vierdelige documentaireserie Het mondkapjesgoud onthullen onderzoeksjournalisten van KRO-NCRV het verhaal achter de controversiële mondkapjesdeal die het trio sloot met de overheid.
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
Ontvang iedere week onze beste verhalen in je mailbox.
