Zowel MC Kinderwens in Leiderdorp als Nij Geertgen in Elsendorp starten in 2019 met draagmoederschap voor homoparen. In Leiderdorp gaat het in eerste instantie om een behandeling waarbij de draagmoeder ook de eiceldonor is. In Nij Geertgen hoeft dat niet. Daar wordt een embryo teruggeplaatst dat genetisch verwant is aan één van de wensvaders én een eiceldonor die niet verwant hoeft te zijn aan de draagmoeder. ‘Ik vind het te gek voor woorden dat homostellen, maar ook vrouwen met bijvoorbeeld oncologische klachten, naar het buitenland moeten gaan om daar hun kinderwens in vervulling te laten gaan,' zegt directeur van Nij Geertgen Marc Scheijven. ‘Terwijl alle medische en technische ervaring en kennis in huis is.’

VUmc overweegt IVF-draagmoederschap voor homoparen

Twee andere klinieken overwegen nog of ze IVF-draagmoederschap voor homoparen aan gaan bieden. Het gaat om het Isala Fertiliteitscentrum in Zwolle, en Amsterdam UMC, locatie Vumc. ‘Het plan is om volgend jaar met een speciaal project te starten, bedoeld voor mannen die met behulp van een draagmoeder samen een kind willen krijgen,' reageert gynaecoloog Roel Schats van het VUmc, het enige ziekenhuis dat IVF-draagmoederschap al onder strikte voorwaarden aanbiedt. Hij hielp in zijn kliniek de afgelopen 10 jaar 60 heteroseksuele wensouders om hun kinderwens via een draagmoeder te vervullen. Er werden 35 baby’s geboren.

De angst van de artsen

In 2016 nam de beroepsgroep NVOG het standpunt in om IVF-draagmoederschap onder strikte voorwaarden mogelijk te maken voor homoseksuele wensouders. ‘We zien elk jaar dat er tientallen mannenparen zich wenden tot artsen met dit verzoek. Maar tot nu toe is dat in Nederland niet mogelijk en zien mannen zich genoodzaakt om naar het buitenland te gaan,' stelt gynaecoloog Annemiek Nap namens de beroepsgroep. Afgelopen zomer verscheen het nieuwe modelreglement van de Embryowet. Een document dat praktische handvatten biedt voor gynaecologen, IVF-artsen en embryologen hoe ze in de praktijk om moeten gaan met de Embryowet. En daarin is ook een hoofdstuk gewijd aan verruimde criteria rondom draagmoederschap. Maar de klinieken, waaronder het VUmc, zijn huiverig. Er komt veel kijken bij de psychische en juridische zorg eromheen, en artsen worstelen met de vraag: Zijn de wensouders, de draagmoeder en het kind juridisch voldoende beschermd als er tijdens of na de behandeling iets misgaat? Bijvoorbeeld als de draagmoeder spijt krijgt en het kind niet meer wil afstaan. Juridisch gezien kan dat, omdat zij het kindje baart en daarmee voor de Nederlandse wet de moeder is.

Politiek besluit

Twee jaar geleden adviseerde de Staatscommissie Herijking ouderschap om in het Nederlandse recht een specifieke regeling voor draagmoederschap op te nemen, om zo de risico’s voor alle betrokkenen te beperken. Eén van de aanbevelingen is om de rechten van de wensouders en het kind beter te waarborgen. Een draagmoeder die spijt krijgt, heeft dan nog zes weken de tijd om via de rechter een verzoek tot ontbinding van de draagmoederschapsovereenkomst in te dienen. Daar moet ze dan een goed argument voor hebben. Een heikele kwestie waar politici nog steeds geen besluit over genomen hebben.