‘Als teamcoördinator op een spoedeisende hulp in Rotterdam loop ik dagelijks tegen grote zorgen en problemen aan om deze taak op een verantwoorde wijze te vervullen. De werkdruk is enorm,’ schrijft Kim Bastemeijer in een mail aan de redactie. Bastemeijer reageert op eigen titel op onze oproep voor ons dossier spoedzorg over drukte op de Spoed Eisende Hulp (SEH).
Wij bellen haar voor een toelichting. ‘Ik zag jullie oproep en dit probleem moet naar buiten. Uit passie voor mijn vak! Ik werk in een topziekenhuis dat er alles aan doet om het klimaat zo werkbaar mogelijk te maken, maar het personeelstekort is echt een landelijk probleem.’ Volgens Bastemeijer zorgt dit voor grote druk op SEH-afdelingen. Daar komt bij dat de eerste hulp te maken heeft met een toenemende stroom aan patiënten.
Verwaarloosde ouderen
Bastemeijer werkt in het Sint Franciscus Gasthuis in Rotterdam, dat enige tijd geleden fuseerde met het Vlietland Ziekenhuis in Schiedam. De Monitor krijgt opvallend veel meldingen over drukte op de eerste hulp uit de regio’s rondom Rotterdam en Den Haag.
Het gaat Bastemeijer niet alleen om de werkdruk, maar vooral om de zorg voor patiënten die tekort schiet. Dit komt onder andere omdat er veel meer ouderen op de eerste hulp terecht komen, mede door gebrek aan voldoende mantelzorg. Zoveel, dat de kwaliteit van de zorg soms in het geding is.
‘We krijgen hier ook steeds meer verwaarloosde ouderen met problemen die al langer spelen waardoor ze veel en soms complexe zorg nodig hebben.’
De toename aan oudere patiënten komt – zo horen wij ook van onderzoekers, verpleegkundigen en leidinggevenden van andere eerste hulp-afdelingen – door de vergrijzing. Als gevolg van bezuinigingen in de thuiszorg en de sluiting van verzorgings- en verpleeghuizen, wonen kwetsbare ouderen vaker tot op hoge leeftijd thuis.
Overleving
Bastemeijer werkt al 13 jaar op de SEH. ‘Het is het een prachtig vak, maar we zijn nu bijna in een overlevingssituatie beland.’ Ze doelt op de extreme toename van patiënten en de grote personeelstekorten. Ondanks interne maatregelen om personeel te behouden, blijkt dat in de praktijk lastig en ziet zij collega’s in een ‘ethische, morele spagaat’ bij de zorg voor patiënten.
‘Ze moeten soms zorgbeslissingen nemen die niet goed voelen. Op de lange termijn heeft dit een hoger personeelsverzuim tot gevolg binnen ons team.’
‘Een paar jaar geleden hadden we alles goed op de rit binnen de eerste hulp, maar dat is aan het veranderen, aldus Bastemeijer. ‘De streeftijd is dat mensen in 2 uur behandeld zijn. Dat is nu vaak veel langer.’ Patiënten liggen bijvoorbeeld uren op een brancard. De SEH is gericht op stabilisatie, maar volgens haar kan op de eerste hulp niet de juiste behandeling worden gegeven als zij langer moeten blijven.
‘Het is frustrerend dat je de zorg niet kunt geven die je wil geven. Ik wil niet verantwoordelijk zijn voor mogelijke gevolgen die dit heeft voor de patiënt.’
Om de drukte het hoofd te bieden, is sinds enige tijd een observatorium ingericht, een extra ruimte grenzend aan de SEH met 6 bedden. Extra capaciteit dus, maar nog steeds niet voldoende om de toestroom het hoofd te bieden. ‘We moeten steeds vaker noodmaatregelen nemen die uiteindelijk gevolgen hebben voor de hele keten. Ambulances moeten dan bijvoorbeeld uitwijken naar een ander ziekenhuis. Dat is natuurlijk voor niemand wenselijk.’
Beddentekort
De drukte op de eerste hulp is niet het enige probleem. Op de afdelingen in het ziekenhuis is soms een beddentekort, waardoor patiënten niet vanuit de SEH kunnen doorstromen naar de verpleegafdelingen. ‘Dan hebben we mensen gescreend op de SEH, maar dan is er geen bed. We moeten dan de regio afbellen voor een ziekenhuisbed.’ En als er eindelijk een bed gevonden is, is volgens Bastemeijer niet altijd snel een ambulance beschikbaar.
Concentratie van zorg
In 2011 hebben het ministerie van Volksgezondheid, verzekeraars en de ziekenhuizen in een akkoord afgesproken dat de ziekenhuiszorg aangeboden moet worden op de plek waar dat het beste kan. Sinds deze zogenaamde ‘concentratie van zorg’ is geëffectueerd, richten ziekenhuizen zich steeds meer op specialismes. ‘Die concentratie van de zorg heeft goede kanten’, aldus Bastemeijer. ‘Ziekenhuizen doen nu waar ze goed in zijn en dat wil de patiënt ook.’ Maar er is ook een keerzijde. Kleinere ziekenhuizen in de regio hebben – meestal na fusies met andere ziekenhuizen – steeds vaker geen volwaardig behandelaanbod. En ook hun eerste hulp-posten bieden soms geen 24-uurs zorg meer. ‘Ambulances gaan daardoor bij voorkeur naar grotere ziekenhuizen en mijden kleine ziekenhuizen,’ aldus Bastemeijer. Gevolg daarvan is dat het nog drukker wordt op de SEH’s van de grotere ziekenhuizen en academische centra.
