De participatiewet regelt dat bedrijven een percentage arbeidsbeperkten in dienst moeten nemen. Echter, niet alle mensen met een beperking komen hiervoor in aanmerking, vertelde Esther vorige week. Werkgevers kiezen namelijk opvallend vaak voor mensen met een Wajong-uitkering. Dit betreft mensen die een zware handicap hebben en voor wie de overheid een deel van het salaris meebetaalt. Dit is natuurlijk erg aantrekkelijk voor bedrijven, maar Esther, die ook gehandicapt is maar een WIA-uitkering heeft, heeft daardoor het nakijken. Werkgevers die mensen met een WIA-uitkering krijgen namelijk minder subsidie van de overheid en dus zijn mensen met een WIA-uitkering financieel minder interessant.

Buiten de boot

En zij is niet de enige. Roos Wattel is projectmedewerker van platform Grow2Work voor mensen met een gehoorbeperking en schrijft ons zich te herkennen in verhaal van Esther. ‘Er is een groep doven en slechthorenden die heel gemotiveerd zijn om te werken en de juiste kwalificaties hebben, maar niet aan de bak komen omdat zij nooit een Wajong-uitkering hebben gehad.’

En dat vindt Roos Wattel vrij ‘bizar’. Roos: ‘Door de participatiewet is er dus een groeiende behoefte op de arbeidsmarkt naar mensen met een beperking, maar mede door die wet valt er een andere groep mensen met een beperking buiten de boot. Ik ken tientallen van zulke gevallen.’

Hoe kan dit?

De Participatiewet is ontworpen om meer mensen met een ziekte of een handicap aan het werk te krijgen. Een grote groep die hieronder valt zijn de Wajongers. Deze groep was voorheen arbeidsongeschikt verklaard, maar met ingang van de nieuwe wet wordt deze groep nu opnieuw gekeurd. De groep die een te zware handicap heeft om te kunnen werken blijft de Wajong-uitkering behouden. De andere groep die wel in staat is om te werken gaat voortaan onder de Participatiewet vallen en moet dus op zoek naar een baan.

Deze nieuwe groep mensen komen vervolgens in de zogenoemde ‘doelgroepenregister’ te staan. Mensen die in dit register staan zijn financieel aantrekkelijk gemaakt voor de werkgevers doordat de overheid er een loonkostensubsidie aan heeft verbonden. Echter, niet iedereen met een handicap mag in dit register komen te staan. Alleen de zwaarste gevallen, met een grote afstand tot de arbeidsmarkt, worden toegelaten. Dit betekent dat mensen met bijvoorbeeld een WIA-uitkering buiten dit register vallen. En dat is niet zonder gevolgen.

Gevolgen

We komen in contact met Sandra Bally van Ctalents, een organisatie die blinden en slechtzienden op de werkvloer probeert te krijgen. Door de participatiewet is volgens Sandra de jacht op de Wajonger begonnen. ‘Werkgevers die werken met de Participatiewet vragen als eerste of je een Wajong uitkering hebt. Zo ja, dan praten ze met je verder. Zo niet, dan wordt je afgewezen.’

En dat leidt tot vreemde situaties. Zo vertelt Sandra over twee vrouwen die ze kent van dezelfde leeftijd, een zelfde soort achtergrond en beiden doof. De ene vrouw heeft een Wajong uitkering en de andere vrouw niet. ‘Ze zijn allebei net zo doof en hebben dezelfde aanpak nodig om aan het werk te komen. Toch zal de vrouw zonder Wajong het lastiger gaan krijgen, omdat ze financieel minder aantrekkelijk is voor een werkgever.’

Op deze manier lijkt er een verdringing op de arbeidsmarkt plaats te vinden en wordt er geen selectie gemaakt op basis van vaardigheden, maar op uitkeringen. Sandra vindt het een onnatuurlijke selectie en vreest voor de gevolgen. Zo vertelt ze ons een opmerkelijk verhaal over een blinde vrouw zonder Wajong-uitkering die onlangs ontslagen werd en kort daarna dezelfde vacature voorbij zag komen. Deze keer met een belangrijke toevoeging: ‘Dat een Wajong uitkering gewenst was. Dan kan je het zelf verder wel invullen’, legt Sandra uit.