Voor ons onderzoek Tweede woning vs. geen woning spreken we Eveline Elsinga uit het Noord-Hollandse Schoorl. Ook zij ziet steeds meer vakantieparken en tweede woningen in haar dorp verschijnen. “Schoorl wordt een soort niemandsland”, vertelt ze. “Het doet iets met de natuur, faciliteiten en de sociale cohesie.” Inmiddels heeft haar gemeente maatregelen genomen en de toeristische verhuur aan banden gelegd. Maar komt daarmee de leefbaarheid terug?
Alhoewel Schoorl altijd een toeristisch dorp is geweest, is volgens inwoner Eveline nu het kantelpunt bereikt. Er is steeds minder voor de dorpsbewoners: er zijn te weinig buitenspeelplekken en de scholen verdwijnen. Ook verandert de dorpsstraat: “De lokale Bruna en Intertoys zijn gesloten. We hebben nu vooral kledingwinkels en horeca die de toeristen bedienen,” vertelt Eveline. Volgens haar had de dorpskern voorheen wel een sociale functie die aan de behoeftes van de bewoners voldeed, maar is dat nu aan het verdwijnen.
Schoorlcommunity
Eveline heeft met andere inwoners de stichting Schoorlcommunity opgericht met een bijbehorende Facebook groep om bewoners dichter bij elkaar te brengen en met burgerinitiatieven verloedering tegen te gaan. Ze weet dus goed wat er speelt in haar dorp.
Eveline: “Een uitgeleefde rijtjeswoning doet gemiddeld 435.000 euro. Dat is niet meer te betalen voor Jan Modaal. Het is in de afgelopen 3 jaar echt bizar hard gestegen.” De kopers zijn volgens Eveline vooral rijke gezinnen uit Amsterdam en pensionado’s met een goed pensioen die een tweede woning willen, voor eigen gebruik of voor de verhuur. Ze kent geen starters die in Schoorl een huis kunnen kopen. “Vooral de rijtjeswoningen, geschikt voor jonge gezinnen, worden opgekocht en verhuurd via bijvoorbeeld Airbnb voor een bedrag van rond de 1800 euro per maand. In mijn eigen omgeving kan ik ze zo aanwijzen; in een rijtje van 20 woningen zijn het er 3. Dat doet wel iets met een wijk.”
Of de veranderingen in de straten van Schoorl helemaal te wijten zijn aan het toerisme en de tweede woningen weet Eveline niet. “Dat zou je uit moeten zoeken. Maar je ziet wel dat ondanks de gezinnen die vanuit Amsterdam komen er toch 2 van de 4 basisscholen moeten sluiten. Er is dus nog steeds sprake van krimp en die tweede woningen kunnen een van de oorzaken zijn.”
Wat doet de gemeente? Sinds april is de toeristische verhuur in de gemeente Bergen, waar Schoorl onderdeel van is, beperkt. Een woning mag maar 63 dagen per jaar verhuurd worden. Eveline: “Ik heb geen zicht op hoe ze dat handhaven en vraag me wel af hoe dat nu gaat.” De gemeente laat weten dat ze handhaven door in eerste instantie woningen te onderzoeken waar niemand staat ingeschreven, beginnend bij woningen met de laagste WOZ-waarde. “Daarnaast volgen we meldingen van onze inwoners op. Ook houden we internetplatforms waarop woningen worden verhuurd, zoals Airbnb en Booking.com, in de gaten,” vertelt woordvoerder Dorine van der Meij van de gemeente Bergen.
MAATREGELEN
In het hele land worstelen gemeenten met de negatieve gevolgen van toerisme en tweede woningen. Want hoe kun je nu de dorpen leefbaar en betaalbaar houden voor de lokale bewoners? Op meerdere plekken is – net zoals in Schoorl – de toeristische verhuur aan banden gelegd. Een andere maatregel is het verbieden van tweede woningen in de dorpskern. Dat betekent dat als je daar een huis koopt je er permanent moet gaan wonen. Ook deze maatregel moet zorgen voor een betere leefbaarheid en betaalbare huizen.
Effecten
De gemeente Bergen heeft nog geen boete uitgeschreven. Woordvoerder Dorine van der Meij: “Dat komt omdat we in oktober zijn gestart met het handhaven van excessen en de woningen met WOZ-waarde onder de € 300.000 en daar tot nu toe nog geen overtredingen zijn geconstateerd. We verwachten de komende maanden de eerste boetes uit te delen.” Of de maatregelen de beoogde effecten hebben, dat kan de gemeente nog niet zeggen. Wel zien ze een afname van het aantal aanbieders op de internetplatforms. “Later volgend jaar volgt een uitgebreide evaluatie over de effecten van de nieuwe regels.”
OPROEP
Is jouw gemeente bezig om de tweede woningen of de toeristische verhuur met maatregelen tegen te gaan? Hoe doen ze dat? Werkt het? We zijn ook benieuwd naar de ervaringen van ondernemers: hoe is het om te ondernemen in een veranderde dorpskern? Of werk je voor een gemeente en heb je te maken met dit thema? Meld je bij ons!
