Een groot deel van de zeldzame koeien is gered door minister Schouten van Landbouw. Ze heeft aangekondigd de wet te wijzigen voor vleeskoeien en daarmee zijn de meeste zeldzame koeien ook geholpen. Zo’n 70% van de bedreigde koeienrassen worden gehouden voor het vlees.
‘Het is voor 70% opgelost en dan komt er een hele dikke maar aan. Minister Schouten zegt dat het opgelost is, maar dat klopt niet helemaal,’ zegt Geert Boink. Hij zet zich als voorzitter van de stichting Zeldzame Huisdierrassen in voor de bedreigde runderen. ‘3000 zeldzame melkkoeien zijn nog niet geholpen.’
In het onderzoek Boer en Beleid maakten we onlangs een uitzending over de zeldzame koeienrassen. We hebben een handvol oer-Hollandse rassen die officieel bedreigd zijn, omdat er nog maar weinig van zijn. Door de nieuwe Meststoffenwet en de daarbij behorende fosfaatrechten kwamen de bedreigde dieren nog verder in de problemen.
Fosfaatrechten
Sinds 1 januari moeten melkveehouders fosfaatrechten hebben voor melkkoeien, om te voorkomen dat het fosfaatoverschot in Nederland te groot wordt. Een aantal jaar geleden werd het Nederlandse fosfaatplafond dat de EU heeft ingesteld doorbroken. Dat kwam omdat de melkveestapel enorm groeide na het loslaten van het melkquotum. Meer koeien betekent meer mest en ook meer fosfaat.
Ook jongvee van boerenbedrijven die vleeskoeien houden moesten rechten hebben. Dat vonden de vleesveehouders oneerlijk, omdat zij niet bijgedragen hadden aan de overschrijding van het fosfaatplafond. Minister Schouten is het nu met deze boeren eens. ‘Deze dieren dragen immers niet bij aan de fosfaatproductie in de melkveehouderij en zullen hier ook nooit aan bijdragen. Om dit probleem structureel op te lossen is een wetswijziging noodzakelijk,' schrijft ze aan de Tweede Kamer. ‘Ik ben verheugd te kunnen melden dat hiermee de problematiek voor zeldzame runderrassen grotendeels wordt opgelost.’
Geert Boink is gedeeltelijk blij. ‘Wij zijn voor 70% blij. Voor de Lakenvelder, het Brandrood en de helft van de Blaarkoppen is het opgelost. Voor de rest van de Blaarkoppen, de Fries Roodbont en het Fries Hollands-ras die melk geven, biedt het geen soelaas.’
De voorzitter heeft namens zijn stichting ook voor de zeldzame melkkoeien een oplossing aangedragen, zoals een premie per koe. Begin deze eeuw was er ook een premiestelsel, maar die is afgeschat. ‘Maar dat vond ze te ingewikkeld.’ Boink wil nogmaals in gesprek om ook de zeldzame melkkoeien te redden.
‘3000 zeldzame melkkoeien zijn nog niet geholpen’
Minister Schouten schrijft in de brief dat zeldzame koeien al worden ontzien in de wet. ‘Binnen het fosfaatrechtenstelsel wordt rekening gehouden met het gegeven dat runderen van zeldzame rassen veelal minder melk en daarmee ook minder fosfaat produceren dan runderen van de overwegend gebruikte melkveerassen, zoals Holstein-vee. Dieren die minder produceren vallen namelijk in een lager forfait, wat maakt dat hiervoor minder fosfaatrechten per dier nodig zijn.’
‘Oneerlijk’
Volgens Boink houdt de wet wel rekening met koeien die minder melk geven, maar niet voldoende. Een koe die minder melk geeft, draagt ook minder bij aan het fosfaatoverschot. Voor een koe die bijvoorbeeld 6000 liter per jaar geeft, heb je minder rechten nodig dan voor een hoogrendements koe van 10.000 liter. ‘De ondergrens is alleen 5600 liter per jaar. Veel zeldzame koeien geven bijvoorbeeld 4000 liter, maar die moeten dan toch rechten hebben voor een koe van 5600 liter. Die ondergrens maakt het oneerlijk.’
Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit laat weten dat er geen extra oplossingen komen voor de zeldzame melkkoeien. ‘We weten dat we hiermee niet het helemaal hebben opgelost, maar de angel is er wel uit. Daar blijft het wat betreft de minister bij,’ laat een woordvoerder desgevraagd weten. De maatregelen van de minister moeten nog wel afgestemd worden met de Europese Commissie.
Ook de Tweede Kamer kan nog aansturen op meer maatregelen. CDA-Kamerlid Geurts zei in onze uitzending nog dat hij ervan uit ging dat de minister het probleem zou oplossen. Maar is hij tevreden met de 70% die nu geholpen is? ‘Een totale oplossing is heel moeilijk te realiseren. Daar is het CDA zich bewust van. Daarom ben ik blij dat voor een groot deel een oplossingsrichting is gevonden,’ aldus Geurts. ‘Voor het overblijvende deel is een oplossing niet zomaar voor handen. Ik ben nog wel aan het bekijken of er andere kansen zijn. Maar al zou dit mogelijk kunnen zijn dan ben ik mij er zeer bewust van dat dit niet vandaag of morgen geregeld is.’
