‘We waren er klaar voor! Er was een extra kamer gebouwd en ons huishouden met drie kinderen en werk verliepen stabiel. Daar kan best een kindje bij dat extra liefde en aandacht nodig heeft,’ mailt een tipgever ons in reactie op ons nieuwe onderzoek Pleegzorg. ‘En ja hoor daar ging plots de telefoon en binnen een uur stond hij op de stoep; een stoer zevenjarig jongetje dat wel zin had om bij ons te komen logeren. Dat voelde heel bijzonder.’ Maar het verhaal neemt helaas snel een andere wending.
‘Want wat bleek hij beschadigd en wat hebben onze eigen kinderen een klappen moeten opvangen.’ Voor dit gezin blijkt pleegzorg niet wat ze er op voorhand van konden voorstellen. ‘Hij had van ons nog jaren mogen blijven. Maar we hielden het gewoon niet vol.’ En zij zijn niet de enigen met dit gevoel, blijkt uit de tientallen reacties die we hebben gekregen op onze eerste oproep naar de ervaringen met pleegzorg.
Veel pleeggezinnen stoppen ermee
Vorig jaar stopten 2620 pleegouders met pleegzorg: 1485 netwerkpleegouders en 1135 bestandspleegouders. Terwijl er honderden kinderen op een wachtlijst staan of langer dan nodig in de crisisopvang verblijven. Pleegzorg Nederland probeert sinds enkele jaren met de campagne ‘Supergewone Mensen Gezocht’ om jaarlijks 3500 nieuwe gezinnen te werven. Dat is althans het streven. Peter van der Loo, de directeur van de Nederlandse Vereniging voor Pleeggezinnen (NVP), stelt dat die campagne enigszins achterhaald is. ‘Het werkt niet meer, we moeten andere manieren bedenken om pleegouders te werven én te behouden voor jeugdzorg.’
‘Instanties zijn moeilijk bereikbaar’
We zijn benieuwd naar de reden voor pleeggezinnen om er mee te stoppen. Veel tipgevers blijken aan te lopen tegen een ingewikkelde verstandhouding met de instanties. ‘We kwamen van de ene discussie in de andere discussie met de voogd,’ schrijft een tipgever. Een ander windt zich op over de traagheid en bureaucratie waar je als pleegouders mee te maken krijgt. ‘We zijn soms echt een halve maand verder voordat een eenvoudige vraag beantwoord is; de pleegzorgwerker stuurt een mailtje met onze vraag naar de gedragswetenschapper. Die moet dit voorleggen aan zijn coördinator. De coördinator praat met de pleegzorgwerker, die op haar beurt weer wil overleggen met de gezinsvoogd. De gezinsvoogd is net vrij dus leest de mail niet. Er gaat een weekend overheen. En daarna moet de mail intern worden besproken in het team.’ De onbereikbaarheid van instanties blijkt voor meer pleegouders een bron van frustratie. ‘Wat als er in het gezin een calamiteit is? Dan is er gewoon niemand te bereiken.’
Contact met de biologische ouders
Veel pleegouders geven aan dat het contact met de biologische ouders moeilijk is. Zij willen in veel gevallen het liefst dat hun kind gewoon bij hen woont. Vaak verzetten ze zich tegen de uithuisplaatsing. Dit moeten pleegouders niet onderschatten. ‘Het is niet zomaar een kindje in huis nemen. Je krijgt te maken met instanties, hulpverleners, én de biologische ouders met hun problematiek. En dat kan een plaatsing heel ingewikkeld maken.’ Deze tipgever schrijft ons dat er grote flexibiliteit wordt verwacht van pleeggezinnen. ‘En dit is binnen de bestaande gezinssituatie niet altijd mogelijk.’ Zij heeft het gevoel dat biologische ouders veel voor het zeggen hebben. ‘En het pleeggezin moet overal maar ja op zeggen. Dat voelt niet eerlijk.’
Pleegzorg is de goedkoopste vorm van opvang voor kinderen in de jeugdzorg. Het kan niet zo zijn dat pleegouders zelf de portemonnee moeten trekken
‘Pleegouders moeten financieel bijspringen’
Voor sommigen blijken de financiën een probleem. ‘Bijna iedere pleegouder gaat minder werken. Eenvoudigweg omdat het pleegkind meer zorg nodig heeft. Denk bijvoorbeeld aan therapie, het bezoek aan de biologische ouders, gesprekken met de gezinsvoogd en overleg met pleegzorg.’ Het zou deze tipgever helpen als er een soort zorgverlof zou bestaan voor pleegouders. ‘Zodat je als pleegouders een aantal uren per jaar vrij kunt krijgen om dit soort afspraken bij te kunnen wonen.’ Ook stelt zij voor om de tarieven voor pleegkinderen te verlagen als het gaat om bijvoorbeeld de kinderopvang of zwemles. ‘Soms gaat je volledige vergoeding op aan kinderopvang. Omdat het tarief dan berekend wordt op basis van de hoogte van het inkomen van de pleegouders. Ook zwemlessen vallen soms duurder uit. Pleegkinderen hebben vaak een trauma en zijn angstiger dan andere kinderen, dus hebben ze meer lessen nodig.’ Ze vervolgt: ‘Pleegzorg is de goedkoopste vorm van opvang voor kinderen in de jeugdzorg. Het kan niet zo zijn dat pleegouders zelf de portemonnee moeten trekken om voor deze kinderen te kunnen zorgen.’
Misschien hadden we een rustiger leven gehad zonder onze 37 pleegkinderen, maar wij zijn er zoveel rijker van geworden
Er gaat ook heel veel goed
Maar we krijgen niet alleen maar tips van teleurgestelde en gefrustreerde pleegouders. Er gaat volgens sommige tipgevers ook veel goed in de pleegzorg. ‘Samen met mijn man zorgen wij voor twee pleegkinderen en drie biologische kinderen . Het gaat supergoed!’ Ook een andere pleegmoeder beschrijft hoe zij weinig klachten heeft over pleegzorg. ‘We zijn al jaren pleegouders. In 2010 kwamen twee kinderen uit hetzelfde gezin bij ons wonen. Het was niet makkelijk, maar beide kinderen wonen nu nog steeds bij ons. Niet alles is altijd alleen maar negatief.’ En daar sluit een ander zich bij aan: ‘Het heeft ons zoveel gebracht: dankbaarheid, liefde, vertrouwen, verdriet, onmacht en altijd vechten als een leeuwin voor onze kinderen. Misschien hadden we een rustiger leven gehad zonder onze 37 pleegkinderen, maar wij zijn er zoveel rijker van geworden.’
Nieuwsbrief
En wil jij op de hoogte blijven van ons onderzoek? Meld je dan hier aan voor de nieuwsbrief. Dan stuur ik je elke twee weken de nieuwste artikelen.
