Recente uitspraken van advocaat Gerard Spong – die onder meer suggereerde dat vrouwen zich ‘gemakkelijk laten verkrachten’ – en de ophef rond een Belgische student die geen straf kreeg na verkrachting van een medestudent omdat hij ‘jong en getalenteerd’ zou zijn, deden flink wat stof opwaaien. Dit soort ideeën en gedragingen kunnen van grote impact zijn op het leven van vrouwen, ziet ook Hessel van Emancipator. Hij beantwoordt 7 vragen over hoe bepaalde influencers vrouwenhaat onder jonge mannen verspreiden, wat de gevolgen hiervan kunnen zijn en wat je als ouder zelf kunt doen als je vermoedt dat je zoon in zo’n fuik is beland.

Waarom tolereren zoveel jonge mannen geweld tegen vrouwen?

Hessel: “De invloed van nieuwe onlinewerelden speelt hierin een grote rol. Daarnaast hebben we in Nederland al heel lang het idee dat we wel klaar zijn met emanciperen, dat mannen en vrouwen al helemaal gelijk zijn. Er wordt daarom niet meer geïnvesteerd in positieve verhalen en de juiste rolmodellen voor jonge mannen. Dit, in combinatie met de grote opkomst van Alt Right- en Manosphere-influencers beïnvloedt de denkbeelden van jonge jongens enorm.”

Welke boodschap hebben dit soort influencers?

“Ze grijpen terug naar ouderwetse patronen, onder meer rondom gender. Voor veel mensen wordt de wereld steeds instabieler. Door die ideeën van vroeger aan te hangen, lijkt het alsof je meer grip krijgt. Terwijl we allang hebben vastgesteld dat dit, zeker voor vrouwen, helemaal niet goed is. Bovendien is er een enorme groep jonge mannen die zegt: ‘Niemand weet wie ik ben’. Daar zit heel veel eenzaamheid in verscholen. Influencers als Andrew Tate of Jordan Peterson geven ogenschijnlijk simpele antwoorden in deze zoektocht: sterk worden in de gym, concurreren met andere mannen en andere mensen domineren, uit dat laatste kun je je eigenwaarde halen. Verdrietig genoeg leiden deze ‘oplossingen’ juist terug naar de problemen. Jongeren verliezen nog meer verbinding, met hun vrienden, met hun moeder en zusje, want die zijn volgens dit gedachtegoed 'minder dan zij'. Uiteindelijk leidt dit tot nog meer eenzaamheid. Het is een vicieuze cirkel.”

Waarom zijn deze video’s zo gevaarlijk?

“In het begin lijkt het alsof deze influencers over echte noden van mannen praten. Dat klinkt heel fijn en positief, maar het gaat al heel snel een andere kant op, waarin vrouwenhaat een grote rol speelt. En deze content wordt niet gemaakt door amateurs, maar professionals met mediabedrijven waar miljoenen in omgaan. Het is moeilijk om je daar op die leeftijd tegen te weren.”

Waarin uit zich dit?

“Het zien van zoveel reels en tiktoks over dit onderwerp kan al snel invloed hebben op hoe je over anderen denkt. Zelfs als je het idee hebt dat dit geen effect op jou heeft, kan het je denkwijze veranderen. Bijvoorbeeld als het gaat om gelijkheid of vrouwenrechten. Voor de groep jongens die dit echt internaliseert, is het nog heftiger. Dit kan beginnen met seksistische grappen en homofobie, maar uiteindelijk leiden tot fysieke mishandeling of zelfs moord. Maar het kan ook resulteren in schadelijk gedrag tegenover zichzelf, zelfdoding speelt onder deze jongeren. Meer dan twee keer zoveel mannen als vrouwen overlijden aan zelfdoding, in dit geval omdat ze vaak steeds verder wegzakken in hun eigen isolement.”

Waar is deze beweging begonnen?

“Er wordt in Nederland heel weinig over mannelijkheid gepraat. Dat gesprek is eigenlijk pas net begonnen. De golf van feminisme heeft, zeker in de jaren ‘70 en ‘80, veel voor vrouwen bereikt. Maar dit voelt voor mannen ook als een invasie van hun ruimte. Er is nooit een beweging gekomen voor mannen, om het harde pakket, wat bij mannelijkheid hoort, te verzachten. We hebben vooral gefaald in het bieden van positieve rolmodellen voor mannen. Ook vaders zijn hierin vaak verhard. We moeten investeren in het idee dat mannen zichzelf mogen zijn, met alle emoties, kwetsbaarheid en zorgzaamheid die hierbij komt kijken. Daarover in gesprek gaan, zorgt ervoor dat zij zich gehoord voelen.”

Wat kun je als ouder doen?

“Het lastige is dat jongens vaak binnen deze fuik al worden klaargestoomd met het idee: ‘Mensen gaan tegen je zijn, ze gaan je hieruit proberen te halen’. Wees ook niet bang om daar als ouder hulp bij te vragen, bijvoorbeeld van instanties die zich met geradicaliseerde jongeren bezighouden. Straffen opleggen en de computer weghalen is onverstandig, dat leidt vaak tot veel meer isolatie en wrok. Uiteindelijk komt het neer op veel gesprekken voeren en teruggaan naar het menselijke. Zo kun je jongeren die zich eenzaam voelen en zoekende zijn, laten zien dat er iets misgaat in de antwoorden die ze zoeken. Maar dat is zeker complex en helaas vaak niet in één keukentafelgesprek opgelost.”

Hoe voer je zo’n gesprek?

“Er moeten open, kwetsbare gesprekken plaatsvinden. Juist ook met veel empathie voor de jongens, ook al is dat misschien lastig als ze zulke denkbeelden hebben. Veel jongens willen zich gewoon gehoord voelen. Zo’n gesprek zorgt vaak meteen al voor een beetje lucht. Ouders spelen hierin een belangrijke rol, maar ook school is hierin een sleutelfactor. Met de juiste lespakketten kun je jongens helpen met de vraag: ‘waar zit je mee?’ en ze tools geven om daar zelf uit te ontsnappen. Wij hopen dat dit soort gesprekken uiteindelijk gangbaar worden op middelbare scholen. We doen dit al in veel klassen, en zien dat het echt helpt.”

*Wegens privacy- en veiligheidsredenen noemen we Hessels achternaam niet. De volledige naam is bij de redactie bekend.