Terwijl artsen in ziekenhuizen steeds meer mensen behandelen voor de ziekmakende gevolgen van overgewicht, worden in ziekenhuisrestaurants nog volop broodjes kroket en andere ongezonde voeding aangeboden. Dat blijkt uit onze uitzending van morgenavond over obesitas. Uit een belronde onder 25 ziekenhuizen, blijkt dat voedingsbeleid voor bezoekersrestaurants nog een ondergeschoven kindje is bij ziekenhuisdirecties.
Geen van de ziekenhuizen kan aantonen dat een gezond voedingsaanbod voor bezoekers in hun beleidsplan staat. Dat betekent overigens niet dat ziekenhuizen helemaal niets doen aan de verbetering van het aanbod in de restaurants. Onze mailbox loopt vol met opsommingen wat de ziekenhuizen in de praktijk al zeggen te doen, bijvoorbeeld afspraken maken met cateraars over een gezond voedingsaanbod.
Zoals vaker lijkt het beleid dus achter te lopen bij de praktijk. Eén van de ziekenhuizen schrijft: ‘De conclusie dat ‘gezonde voeding’ al in de praktijk wordt toegepast zonder dat daar expliciet vanuit een overkoepelend beleid op wordt gestuurd, lijkt me voor ons ziekenhuis juist.’
‘Toekomstscenario afschuwelijk’
‘Een gemiste kans’, vindt hoogleraar en internist-endocrinoloog Liesbeth van Rossum van het Erasmus Medisch Centrum. Ze vindt dat het hoog tijd is dat ziekenhuisbesturen en ook artsen hun verantwoordelijkheid nemen en ook in beleid laten zien dat zij gezonde voeding serieus nemen. Van Rossum weet als geen ander wat de gevolgen zijn van ongezonde voeding en ziet op haar spreekuur steeds meer mensen die ernstig ziek zijn door hun extreme overgewicht.
Nu al heeft bijna de helft van alle Nederlanders overgewicht en de voorspelling is dat als we niet ingrijpen, in 2040 62 procent overgewicht heeft.
‘Als we helemaal niets doen, wordt het toekomstscenario afschuwelijk’
Van Rossum werkte mee aan de totstandkoming van het Nationaal Preventieakkoord (2018), dat werd ondertekend door staatssecretaris Blokhuis en 70 andere partijen. In het Preventieakkoord staan maatregelen die ervoor moeten zorgen dat in 2040 het aantal volwassenen met overgewicht is gedaald van 49 procent naar 38 procent.
Tijdens het filmen in het AMC, inmiddels omgedoopt tot Amsterdam UMC (Universitair Medisch Centrum), valt ons op dat er meerdere snoepautomaten staan. En softijs blijkt zelfs een bestseller. Bij navraag blijkt dat ook dit ziekenhuis geen voedingsbeleid heeft voor bezoekers. We spreken er met Henk Voormolen van cateraar Albron, die twee restaurants runt in het ziekenhuis. Albron besloot 4 jaar geleden op eigen initiatief haar aanbod gezonder te maken. De frituur werd de deur uit gedaan en daar kwamen gezonde broodjes, soep en salades voor in de plaats.
Het ziekenhuis gaf hem vrij spel om te verkopen wat hij wilde. Voormolen: ‘Wij hebben toen gezegd: ‘Dit kan niet. Dit is een plek waar mensen beter gemaakt moeten worden en moet je dan niet alles in het werk stellen daarvoor?’ Inmiddels is er volgens hem iets meer aandacht voor gezonde voeding gekomen, al komt dat niet vanuit de directie. ‘Er is hier in het AMC in ieder geval één arts die stevig aan de bel trekt. De meeste ziekenhuisbestuurders zijn echter druk met andere zaken bezig die de aandacht vragen. Voor hen is eten en drinken geen core business, eerder een noodzakelijk kwaad of een lastig logistiek proces.’
‘Stapje voor stapje’
Die ene arts is Maarten Soeters. Hij is net als Liesbeth van Rossum internist-endocrinoloog. Soeters zit tegenwoordig in een overleg over het voedingsaanbod met Albron en Vitam, de andere cateraar van het ziekenhuis. Maar als wij hem spreken blijkt hij gematigd in zijn aanpak. Hij ziet er namelijk helemaal geen heil in om met ‘gestrekt been’ erin te gaan en alle ongezonde voeding radicaal uit het ziekenhuis te weren.
De snoepautomaat en het softijs zal waarschijnlijk niet van vandaag op morgen verdwijnen. Soeters ziet niets in betutteling en ziet er meer in ‘stapje voor stapje’ het voedingsaanbod gezonder te maken. ‘Wil je gedragsverandering doorvoeren, stoppen met roken of gezond eten, dan moet je mensen beetje bij beetje helpen. Dat gaat niet door gezonde kost, sla en havermout aan te bieden. Je moet ook wat overlaten.’
De uitzending over overgewicht is zondag te zien om 22.40 uur op NPO2.
